1. Destek ve hareket sisteminin sağlığını korumak için dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Cevap:

• Düzenli egzersiz yapmalıyız.
• Kalsiyum ve D vitamini bakımından zengin besinler tüketmeliyiz.
• Doğru oturma ve duruş pozisyonlarına dikkat etmeliyiz.
• Ağır yükleri bilinçli şekilde kaldırmalıyız.
• Yaralanmalara karşı önlem almalıyız.

2. Destek ve hareket sistemi neden vücudumuz için önemlidir?
Cevap:
Destek ve hareket sistemi:

• Vücuda şekil ve dayanıklılık kazandırır.
• İç organlarımızı korur (örneğin, kaburga kemikleri kalp ve akciğerleri korur).
• Hareket etmemizi sağlar.
• Kan üretiminde görev alır (kemik iliğinde kan hücreleri üretilir).

3. Işık bir engelle karşılaştığında nasıl yayılır? Açıklayınız.
Cevap:
Işık, doğrusal olarak yayıldığı için bir engelle karşılaştığında ya:
Geçer (şeffaf maddelerde),
Bir kısmı geçer (yarı saydam maddelerde),
Geçemez ve gölge oluşturur (opak maddelerde).
Örneğin, el feneriyle bir duvara ışık tuttuğumuzda, önüne bir cisim koyarsak gölgesi oluşur.

4. Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırarak örnekler veriniz.
Cevap:
Şeffaf maddeler: Cam, su, hava → Işığı tamamen geçirir.
Yarı saydam maddeler: Buzlu cam, ince perde → Işığı kısmen geçirir.
Opak maddeler: Tahta, taş, metal → Işığı hiç geçirmez.

5. Tam gölgenin oluşması için hangi koşullar gereklidir?
Cevap:
Tam gölge oluşması için:

• Tek bir ışık kaynağı olmalıdır.
• Engel, opak olmalıdır (ışık geçirmemelidir).
• Işık kaynağı ve engel arasındaki mesafe belirli bir düzende olmalıdır.

Örneğin, Güneş tutulması sırasında Ay, Güneş'i tamamen kapattığında Dünya'da tam gölge oluşur.

1. Destek ve hareket sistemi hangi organlardan oluşur? Açıklayınız.
Cevap:
Destek ve hareket sistemi iskelet ve kas sisteminden oluşur.
İskelet Sistemi: Kemikler, eklemler ve kıkırdaktan oluşur.
Kas Sistemi: Kaslar, kemiklere bağlıdır ve hareketi sağlar.

2. Sağlıklı bir iskelet ve kas yapısına sahip olmak için neler yapmalıyız?
Cevap:

Düzenli egzersiz yapmalıyız.
Dengeli beslenmeli, süt ve süt ürünleri gibi kalsiyum kaynakları tüketmeliyiz.
D vitamini almalı ve güneş ışığından faydalanmalıyız.
Ağırlıkları doğru taşımalı ve düzgün duruş sergilemeliyiz.

3. Işığın doğrusal yayıldığını gösteren günlük hayattan bir örnek veriniz.
Cevap:
Gün batımında ağaçların veya binaların uzun gölgeler oluşturması, ışığın doğrusal yayıldığını gösteren bir örnektir. Güneş, ışınlarını belirli bir açıyla gönderdiğinde, ışığın önü kesildiğinde gölge oluşur ve bu da ışığın doğrusal hareket ettiğini kanıtlar.

4. Maddelerin ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırılması ne işe yarar?
Cevap:
Maddelerin ışık geçirgenliklerine göre sınıflandırılması, ışığın nasıl yayıldığını anlamamıza yardımcı olur. Bu sınıflandırma sayesinde:

Şeffaf maddelerle pencereler yapılabilir.
Yarı saydam maddeler, gizliliği sağlamak için kullanılabilir.
Opak maddeler, ışığın tamamen engellenmesi gereken yerlerde kullanılabilir (örneğin duvarlar).

5. Tam gölge ile yarı gölge arasındaki farkı açıklayınız.
Cevap:
Tam gölge: Işık kaynağından gelen ışınların tamamen engellenmesiyle oluşur. Cisim tam opak olduğu için ışık geçemez.
Yarı gölge: Eğer ışık kaynağı büyükse ve ışık bir kısmını geçirebiliyorsa, cismin kenarlarında ışığın az geçtiği bölge oluşur.
Örnek: Güneş tutulması sırasında Ay, Güneş ile Dünya arasında olduğunda, tam gölge ve yarı gölge bölgeleri oluşur.

1. Destek ve hareket sistemine ait yapıları sınıflandırınız.

Cevap:
Destek ve hareket sistemi kemikler, eklemler ve kaslardan oluşur.

Kemikler: Vücuda şekil verir, iç organları korur ve hareketi sağlar.
Eklemler: Kemiklerin birbirine bağlandığı hareketli bölgeleridir.
Kaslar: Kemiklere bağlıdır ve hareketi sağlar.

2. Destek ve hareket sistemimizin sağlığını korumak için neler yapmalıyız?
Cevap:

Düzenli spor yapmalıyız.
Dengeli ve sağlıklı beslenmeliyiz (D vitamini ve kalsiyum alımı önemli).
Duruş ve oturuş pozisyonumuza dikkat etmeliyiz.
Ağır yükleri doğru şekilde taşımalıyız.

3. Işığın doğrusal yayıldığını gözlemleyebileceğimiz bir deney tasarlayınız.
Cevap:
Deney:
Delikli bir kartonu ışık kaynağı (fener) önüne koyup, ışığın delikten nasıl geçtiğini gözlemleyelim.
Eğer ışık doğrusal yayılmasaydı, delikten geçip arkada düzgün bir ışık noktası oluşturamazdı.
Bu deney, ışığın doğrusal bir yol izlediğini gösterir.

4. Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırınız ve örnekler veriniz.
Cevap:
Şeffaf Maddeler: Işığı tamamen geçirir. (Örnek: Cam, su)
Yarı Saydam Maddeler: Işığı kısmen geçirir. (Örnek: Buzlu cam, ince perde)
Opak Maddeler: Işığı hiç geçirmez. (Örnek: Tahta, metal)

5. Tam gölge nasıl oluşur? Bilimsel gözlem yaparak açıklayınız.
Cevap:
Tam gölge, ışık kaynağı ile opak bir cismin arasındaki ışığın tamamen kesilmesiyle oluşur.
Bilimsel gözlem:
Küçük bir masa lambasını yakıp önüne bir kitap koyduğumuzda, kitap ışığın bir kısmını tamamen engeller ve arkasında tam gölge oluşur.
Bu durum ışığın doğrusal yayıldığını ve opak cisimlerin ışığı geçirmediğini kanıtlar.

5. Sınıf Fen Bilimleri 2. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevapları
(2024-2025 MEB Müfredatına Uygundur)

A) Destek ve Hareket Sistemi (Canlıların Yapısına Yolculuk)

1. Aşağıdaki yapılardan hangisi destek ve hareket sistemine ait değildir?
A) Kaslar
B) Kemikler
C) Kalp ✅
D) Eklemler

Açıklama: Kalp dolaşım sistemine ait bir organdır, destek ve hareket sistemine dahil değildir.

2. Destek ve hareket sisteminin sağlığı için yapılması gerekenlerden biri değildir?
A) Dengeli ve yeterli beslenmek
B) Düzenli spor yapmak
C) Ağır yükleri yanlış şekilde taşımak ✅
D) Duruş ve oturuş pozisyonuna dikkat etmek

Açıklama: Ağır yükleri yanlış şekilde taşımak, kemik ve kas sistemine zarar verebilir.

B) Işığın Yayılması (Işık Dünyası)

3. Bir ışık kaynağından çıkan ışık hangi doğrultuda yayılır?
A) Dalgalı
B) Kavisli
C) Doğrusal ✅
D) Dairesel

Açıklama: Işık her zaman doğrusal bir yol izler.

4. Işık kaynağının doğrusal bir yol izlediğini nasıl kanıtlayabiliriz?
A) Aynanın karşısına geçerek
B) Delikli bir kartonun arkasına ışık tutarak ✅
C) Güneşin doğuşunu izleyerek
D) El fenerini kapalı bir kutuya koyarak

Açıklama: Işık delikli bir kartondan geçerken doğrusal hareket ettiği gözlemlenebilir.

C) Madde ve Işık

5. Aşağıdaki maddelerden hangisi ışığı tamamen geçirir?
A) Cam ✅
B) Ahşap
C) Karton
D) Metal

Açıklama: Cam, ışığı tamamen geçiren (şeffaf) bir maddedir.

6. Şeffaf, yarı saydam ve opak maddeler ışık geçirme durumlarına göre nasıl sıralanır?
A) Şeffaf → Opak → Yarı saydam
B) Opak → Yarı saydam → Şeffaf
C) Şeffaf → Yarı saydam → Opak ✅
D) Yarı saydam → Opak → Şeffaf

Açıklama: Şeffaf maddeler ışığı tamamen geçirir, yarı saydam maddeler kısmen geçirir, opak maddeler ise hiç geçirmez.

D) Tam Gölgenin Oluşumu
Tam gölgenin oluşması için hangi koşul gereklidir?
A) Saydam bir cismin olması
B) Işık kaynağının olmaması
C) Opak bir cismin ışık kaynağını engellemesi ✅
D) Işığın eğik açıyla yayılması

Açıklama: Opak cisimler ışığı geçirmez ve tam gölge oluşturur.

Tam gölge büyüklüğünü etkileyen faktörlerden biri değildir?
A) Işık kaynağının büyüklüğü
B) Cismin opak olup olmaması ✅
C) Işık kaynağının cisme uzaklığı
D) Cismin ışık kaynağına olan uzaklığı

Açıklama: Cismin opak olup olmaması gölgenin oluşmasını etkiler ama gölgenin büyüklüğünü değiştirmez.

E) Açık Uçlu Sorular ve Cevapları

1. Destek ve hareket sisteminin sağlığını korumak için yapılması gereken 3 önemli kuralı yazınız.
Cevap:
Dengeli ve yeterli beslenmek (D vitamini, kalsiyum almak).
Düzenli egzersiz ve spor yapmak.
Doğru duruş ve oturuş pozisyonuna dikkat etmek.

2. Maddelerin ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırılmasını açıklayarak 3 örnek veriniz.
Cevap:
Şeffaf Maddeler: Işığı tamamen geçirir. Örnek: Cam, su, ince plastik.
Yarı Saydam Maddeler: Işığı kısmen geçirir. Örnek: Buzlu cam, ince perde, yağlı kağıt.
Opak Maddeler: Işığı hiç geçirmez. Örnek: Ahşap, metal, taş.

(2024-2025 MEB Müfredatına Uygundur)

A) Destek ve Hareket Sistemi (Canlıların Yapısına Yolculuk)

1. Aşağıdaki yapılardan hangisi destek ve hareket sistemine ait değildir?
A) Kaslar
B) Kemikler
C) Kalp
D) Eklemler

2. Destek ve hareket sisteminin sağlığı için yapılması gerekenlerden biri değildir?
A) Dengeli ve yeterli beslenmek
B) Düzenli spor yapmak
C) Ağır yükleri yanlış şekilde taşımak
D) Duruş ve oturuş pozisyonuna dikkat etmek

B) Işığın Yayılması (Işık Dünyası)

3. Bir ışık kaynağından çıkan ışık hangi doğrultuda yayılır?
A) Dalgalı
B) Kavisli
C) Doğrusal
D) Dairesel

4. Işık kaynağının doğrusal bir yol izlediğini nasıl kanıtlayabiliriz?
A) Aynanın karşısına geçerek
B) Delikli bir kartonun arkasına ışık tutarak
C) Güneşin doğuşunu izleyerek
D) El fenerini kapalı bir kutuya koyarak

C) Madde ve Işık

5. Aşağıdaki maddelerden hangisi ışığı tamamen geçirir?
A) Cam
B) Ahşap
C) Karton
D) Metal

6. Şeffaf, yarı saydam ve opak maddeler ışık geçirme durumlarına göre nasıl sıralanır?
A) Şeffaf → Opak → Yarı saydam
B) Opak → Yarı saydam → Şeffaf
C) Şeffaf → Yarı saydam → Opak
D) Yarı saydam → Opak → Şeffaf

D) Tam Gölgenin Oluşumu

7. Tam gölgenin oluşması için hangi koşul gereklidir?
A) Saydam bir cismin olması
B) Işık kaynağının olmaması
C) Opak bir cismin ışık kaynağını engellemesi
D) Işığın eğik açıyla yayılması

8. Tam gölge büyüklüğünü etkileyen faktörlerden biri değildir?
A) Işık kaynağının büyüklüğü
B) Cismin opak olup olmaması
C) Işık kaynağının cisme uzaklığı
D) Cismin ışık kaynağına olan uzaklığı

E) Açık Uçlu Sorular

1. Destek ve hareket sisteminin sağlığını korumak için yapılması gereken 3 önemli kuralı yazınız.

2. Maddelerin ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırılmasını açıklayarak 3 örnek veriniz.

Fatih Zirek'in Ya İlahî Senden Bir Dileğim Var eseri, Allah'a yöneltilen derin bir dua ve teslimiyetin ifadesidir. Her bir dizesinde, Allah'ın affına ve rahmetine olan özlem dile getirilirken, aynı zamanda aşkın ve secdenin yüceliği anlatılmaktadır. Bu ilahi, kalbini Allah'a açmış her müminin içsel yolculuğuna rehberlik edecek nitelikte. Ya İlahî Senden Bir Dileğim Var, hem ruhu arındıran bir eser hem de her bir kelimesiyle kalbimize dokunan bir dua olarak dinleyiciyi huzura davet ediyor.

🎶 Söz ve Beste: Fatih Zirek
🎶 Müzik: [Müzik bilgisi mevcut değilse buraya eklenebilir]
🎶 Fatih Zirek - Ya İlahî Senden Bir Dileğim Var
🎶 Yayın Tarihi: 4 Haziran 2021

Sözler:

Ya ilahi senden bir dileğim var,
Kapından sürüp de dara düşürme,
Ağlıyor kulların alnı secdede,
Affını ver yarab dara düşürme.

Cemalin nurudur aşığın canı,
Aşık feda etmiş ezelden kanı,
Ey bu gönül mülkünde ruhun sultanı,
Aşkından başka bir dara düşürme.

Sensin bendeki ben ben gibi duran,
Sinemin özünde taçsız oturan,
Ey gönlümü yakan kalbime konan,
Beni senden uzaklara düşürme.

Kullar neler çekmiş nefsin elinden,
Kurtulmalı evveladır dilinden,
Emin eyle Yarab nefsin şerrinden,
Kendini bilmeyen hale düşürme.

Murat Belet'in Gül-i Yarem eseri, Ferhat Kırış'ın yazıp bestelediği, duygusal derinliği ve manevi anlamıyla gönüllere dokunan bir ilahi. Şarkının sözlerinde, Medine'nin gülü olan Sevgili'ye duyulan özlem ve bağlılık en saf haliyle anlatılıyor. "Gül-i Yarem," vuslat ve aşkın yüceliğini dile getiren, insanın kalbinde iz bırakacak bir melodi olarak dinleyiciyi sarıyor. Her bir dizesi, aşk ve özlemi kalpten kalbe aktarıyor ve dualarla dolu bir yolculuğa davet ediyor.

🎶 Söz ve Beste: Ferhat Kırış
🎶 Aranjör: Ercan Doğan
🎶 Yönetmen: Erdem Çiçek
🎶 Yapım: BLT Prodüksiyon
🎶 Murat Belet - Gül-i Yarem
🎶 Yayın Tarihi: 26 Haziran 2020

Sözler:

Medine'nin gülü sensin,
Alemlere rahmet sensin,
Sensiz bu garip neylesin,
Gül-i Yarem ciğer parem.

NAKARAT:
Gül-i Yarem, Gül-i Yarem,
Derde çarem, Gül-i Yarem,
El açtım kapına geldim,
Vuslatım ol ciğer parem.

Murat Belet'in Kül Eyle şarkısı, aşkın ve fedakârlığın yüceliğini anlatan derin bir anlam taşıyor. Dilaver Selvi'nin sözleriyle bezenmiş, Mustafa Sevim'in bestesiyle hayat bulan bu eser, aşkı ve sevgiyi her yönüyle sorgulayan bir melodi sunuyor. Her dizesiyle gönülde iz bırakan bu şarkı, kişinin sevgisine olan bağlılığını ve ona duyduğu sonsuz saygıyı vurguluyor. "Kül Eyle," aynı zamanda sevgiyi ve aşkı bir nevi teslimiyetle özdeşleştiriyor, her halükarda bir parça olmayı arzulayan bir kalbin itirafıdır.

Kül Eyle - Murat Belet

🎶 Söz: Dilaver Selvi
🎶 Beste: Mustafa Sevim
🎶 Murat Belet - Kül Eyle
🎶 Albüm: Gönlüme Sor (Nisan 2016)
🎶 Klip: 2016

Sözler:

Aşkımı meşkimi senden alayım,
Sana nispet ile şeref bulayım,
Yeter ki senin bir parçan olayım,
İster kaftan ister çul eyle beni.

Yar bana gönlünde bir yer ayır da,
İster sultan ister kul eyle beni,
Bizim deyip kara günde kayır da,
İster Külhan ister kül eyle beni.

Resmetsem cemalin gönlüme nola,
Bütün hücrelerim aşkınla dola,
Koku saçsan hergün geçtiğin yola,
İster bağban ister gül eyle beni.

Fadıl Aydın, Aklımız Sende Kaldı adlı eserinde, Hz. Muhammed (S.A.V.)'in sevgisi ve İslam'a olan derin bağlılığı, gönüllere dokunan bir şekilde dile getiriyor. Şarkının sözleri, Medine, Taif ve Mekke'deki o zorlu dönemleri hatırlatarak, aşkla dolu bir hasreti ve fedakârlığı anlatıyor. Aydın, hem sözleriyle hem de müziğiyle dinleyiciyi, Peygamber Efendimiz'e duyulan özlem ve bağlılıkla içsel bir yolculuğa davet ediyor. Her bir dizesiyle kalpleri fetheden bu ilahi, İslam'ın manevi değerlerini yücelten bir anlam taşıyor.

🎶 Söz ve Müzik: Fadıl Aydın
🎶 Düzenleme: Fadıl Aydın
🎶 Grafik Tasarım: Fadıl Aydın
🎶 Stüdyo: Anka
🎶 Aranjör: İsmail Ergenler
🎶 Ney: Eyüp Hamış

Sözler:

Özledim özlerim her anışda,
Girdi her gece rüyalarıma,
Hasretin hançeri taa bağrıma,
Kurudu göz pınarım yollarında.

NAKARAT:
Aklımız sende kaldı,
Medine'de beklerken,
Hicretin sıcağında,
Senle ter dökenim ben.
Yüzümüz kan da kaldı,
Taif'te taş yağarken,
Mekke gecelerinde,
Senle ağlayandı ben.

Ağladım ağladım ben gülüme,
Yüreği ürkek Muhammed'ime (S.A.V.),
Babasız annesiz tekliğine,
Ben ölem ah diyem yar yerine.

Fadıl Aydın, İki Gözümün Çiçeği adlı eseriyle, aşkın ve muhabbetin derinliklerine dokunan bir ilahi sunuyor. Bu eser, yalnızca bir şarkı değil, aynı zamanda gönüllere hitap eden, ruhu besleyen bir dua niteliği taşıyor. Sözlerinde aşkın yüceliğini ve Allah'a olan derin sevgiyi işleyen Aydın, müzikle birleştirilen bu kutsal mesajı, dinleyenlerin kalbinde iz bırakacak şekilde sunuyor. Her bir dizesiyle içsel bir yolculuğa davet eden bu ilahi, aşkın ve muhabbetin insan ruhundaki gücünü yeniden hatırlatıyor.

🎶 Sözler: Fadıl Aydın
🎶 Müzik: Mücahit Aslan
🎶 Aranjör: İsmail Ergenler
🎶 Neyzen: Eyüp Hamış
🎶 Düzenleme: Fadıl Aydın
🎶 Stüdyo: Anka
🎶 Grafik Tasarım: Fadıl Aydın

Sözler:

Bilemezsin ne sırlar var saklıdır,
Tebessümün aşıkların hakkıdır,
Mazlum masum halleri yar yandırır,
Geliyor iki gözümün çiçeği.

NAKARAT:
Sarı cübbe giymiş yar üstüne,
Kurban olam sürme çekmiş gözüne,
Gül dalını tutuşturmuş eline,
Geliyor iki gözümün çiçeği.

Beley kurban başım gözüm üstüne,
Ağam gitti sen su serptin gönlüme,
Bak aşıklar ömrün sermiş önüne,
Geliyor iki gözümün çiçeği.