Biyoloji 3. Dönem 2. Yazılı Soruları

Soru 1: Aşağıdakilerden hangisi hücre teorisinin temel ilkelerinden biri değildir?

a) Bütün canlılar hücrelerden oluşur.
b) Hücreler canlıların temel yapısal ve işlevsel birimleridir.
c) Yeni hücreler var olan hücrelerin bölünmesiyle oluşur.
d) Hücreler cansız maddelerden kendiliğinden oluşabilir.

Soru 2: Hangi organel, hücrenin enerji santrali olarak bilinir ve hücresel solunumda görev alır?

a) Golgi aygıtı
b) Mitokondri
c) Endoplazmik retikulum
d) Lizozom

Soru 3: DNA'nın yapısında hangi baz çifti bulunmaz?

a) Adenin - Timin
b) Guanin - Sitozin
c) Adenin - Urasil
d) Timin - Adenin

Soru 4: Aşağıdakilerden hangisi mayoz bölünmenin amaçlarından biridir?

a) Vücut hücrelerinin sayısını artırmak
b) Genetik çeşitliliği sağlamak
c) Hücrenin enerji üretimini artırmak
d) Hücrenin atık maddelerden kurtulmasını sağlamak

Soru 5: Hangi doku, bitkilerde su ve mineral taşınmasından sorumludur?

a) Parankima
b) Kollenkima
c) Ksilem
d) Floem

Soru 6: İnsanda kanın pıhtılaşmasında görev alan hücreler hangileridir?

a) Alyuvarlar
b) Akyuvarlar
c) Kan pulcukları (trombositler)
d) Kök hücreler

Soru 7: Aşağıdakilerden hangisi solunum sisteminin bir parçası değildir?

a) Akciğerler
b) Kalp
c) Bronşlar
d) Alveoller

Soru 8: Hangi hormon, kandaki şeker seviyesini düşürmede rol oynar?

a) Adrenalin
b) İnsülin
c) Glukagon
d) Tiroksin

Soru 9: Aşağıdakilerden hangisi boşaltım sisteminin görevlerinden biridir?

a) Sindirim atıklarını uzaklaştırmak
b) Vücut sıcaklığını düzenlemek
c) Kan hücrelerini üretmek
d) Metabolik atıkları ve fazla suyu atmak

Soru 10: Sinir sisteminin temel işlevsel birimi nedir?

a) Nöron
b) Akson
c) Dendrit
d) Sinaps

Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi bağışıklık sisteminin bir bileşeni değildir?

a) Antikorlar
b) Lenfositler
c) Hormonlar
d) Makrofajlar

Soru 12: Hangi organ, sindirim sisteminde hem sindirim enzimleri üretir hem de hormon salgılar?

a) Karaciğer
b) Mide
c) Pankreas
d) İnce bağırsak

Soru 13: Aşağıdakilerden hangisi bitkilerde fotosentezin gerçekleştiği yapıdır?

a) Mitokondri
b) Kloroplast
c) Golgi aygıtı
d) Endoplazmik retikulum

Soru 14: Hangi hayvan grubu, metamorfoz geçirerek başkalaşım gösterir?

a) Sürüngenler
b) Kuşlar
c) Kurbağalar
d) Memeliler

Soru 15: Aşağıdakilerden hangisi ekosistemdeki enerji akışının temel kaynağıdır?

a) Rüzgar enerjisi
b) Su enerjisi
c) Güneş enerjisi
d) Jeotermal enerji

Soru 16: Hangi süreç, atmosferdeki karbon dioksit seviyesini düşürmede en etkilidir?

a) Yanardağ patlamaları
b) Fosil yakıtların yakılması
c) Fotosentez
d) Hayvanların solunumu

Soru 17: Aşağıdakilerden hangisi biyolojik çeşitliliğin korunmasının nedenlerinden biri değildir?

a) Ekosistemlerin dengesini sağlamak
b) Yeni ilaç kaynakları keşfetmek
c) Tarım alanlarını genişletmek
d) Genetik kaynakları korumak

Soru 18: Hangi hastalık, virüsler tarafından değil, bakteriler tarafından oluşturulur?

a) Grip
b) Kızamık
c) Tüberküloz
d) HIV/AIDS

Soru 19: Aşağıdakilerden hangisi genetik mühendisliğin uygulama alanlarından biri değildir?

a) Gen tedavisi
b) GDO üretimi
c) Klonlama
d) Fosil yakıt üretimi

Soru 20: Hangi süreç, azotun atmosferden toprağa ve canlılara geçişini sağlar?

a) Denitrifikasyon
b) Azot fiksasyonu
c) Amonifikasyon
d) Nitrifikasyon

Cevap Anahtarı:

• d
• b
• c
• b
• c
• c
• b
• b
• d
• a
• c
• c
• b
• c
• c
• c
• c
• c
• d
• b

✅ CEVAP ANAHTARI VE AÇIKLAMALAR

• C – Su inorganik bir moleküldür.
• D – Su yüksek özgül ısısıyla sıcaklık değişimlerini yavaşlatır.
• D – Monosakkaritler hücre zarından doğrudan geçebilir, sindirime uğramaz.
• E – Ribozom sayısı protein sentezini etkiler ama doğrudan enzim aktivitesini etkilemez.
• C – Benedict çözeltisi glikozu tespit eder.
• D – Hücre zarı tamamen geçirgen değildir; seçici geçirgendir.
• C – Glikozun aktif taşınması enerji gerektirir, difüzyon değildir.
• D – Difüzyon enerji harcanmadan gerçekleşir.
• C – Kloroplast sadece bitki hücrelerinde bulunur.
• D – Yüksek sıcaklık enzimi bozar; buna denatürasyon denir.
• C – B ve C vitaminleri suda çözünür.
• C – Hipertonik ortamda su kaybı sonucu plazmoliz olur.
• D – Biüret çözeltisi proteinleri tespit eder.
• C – DNA'da bulunan şeker deoksiribozdur.
• B – Mitokondri enerji üretiminde (ATP sentezinde) görev alır.
• C – Endositoz büyük moleküllerin hücreye alınmasıdır.
• B – Turgor basıncı bitki hücrelerinde görülür.
• D – Lizozom tek katlı zarla çevrilidir; çift katlı değildir.
• C – Mitokondri hücrenin enerji santralidir.
• C – Hücre → Doku → Organ sıralaması doğrudur.

1. Aşağıdakilerden hangisi inorganik bir moleküldür?
A) Glikoz
B) Yağ asidi
C) Su
D) Protein
E) Nişasta

2. Suyun yüksek özgül ısıya sahip olması aşağıdakilerden hangisine katkı sağlar?
A) Yüzey gerilimini artırmasına
B) Canlılarda su kaybını hızlandırmasına
C) Ortam pH'ını sabit tutmasına
D) Vücut ısısının dengede tutulmasına
E) Tuzların çözünmesine

3. Karbonhidratlar için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Hücre zarının yapısına katılmaz
B) Enerji verici olarak kullanılmaz
C) Yapısal polisakkaritleri bulunmaz
D) Monosakkaritleri sindirime uğramaz
E) Protein sentezinde görev alır

4. Aşağıdakilerden hangisi enzimleri etkileyen faktörlerden biri değildir?
A) Sıcaklık
B) pH
C) Enzim miktarı
D) Substrat yoğunluğu
E) Ribozom sayısı

5. Benedict çözeltisi aşağıdaki besinlerin hangisini tayin etmekte kullanılır?
A) Nişasta
B) Yağ
C) Glikoz
D) Protein
E) Vitamin

6. Hücre zarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Seçici geçirgendir
B) Protein ve yağlardan oluşur
C) Hücre içi ve dışı madde geçişini sağlar
D) Tümüyle geçirgendir
E) Canlı yapıya sahiptir

7. Difüzyon olayı aşağıdakilerden hangisinde görülmez?
A) Oksijenin akciğerden kana geçmesi
B) Besinlerin kana geçmesi
C) Glikozun aktif taşınması
D) Suyun hücreye geçmesi
E) Karbondioksitin hücre dışına atılması

8. Hücre zarından enerji harcamadan gerçekleşen madde geçişi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aktif taşıma
B) Endositoz
C) Ekzositoz
D) Difüzyon
E) Hücre bölünmesi

9. Aşağıdaki yapılardan hangisi sadece bitki hücrelerinde bulunur?
A) Mitokondri
B) Çekirdek
C) Kloroplast
D) Ribozom
E) Golgi aygıtı

10. Enzimlerin yapısını bozan sıcaklık olayına ne ad verilir?
A) Hidroliz
B) Dehidrasyon
C) Kohezyon
D) Denatürasyon
E) Polimerizasyon

11. Hangi vitaminler suda çözünür?
A) A ve D
B) D ve E
C) B ve C
D) K ve A
E) E ve K

12. Plazmoliz olayı aşağıdaki çözelti türlerinden hangisinde görülür?
A) İzotonik
B) Hipotonik
C) Hipertonik
D) Saf su
E) pH 7 olan çözelti

13. Proteinlerin ayıracı aşağıdakilerden hangisidir?
A) İyot
B) Benedict
C) Sudan III
D) Biüret
E) Fehling

14. DNA'nın yapısında bulunan şeker türü hangisidir?
A) Glikoz
B) Riboz
C) Deoksiriboz
D) Fruktoz
E) Galaktoz

15. Aşağıdakilerden hangisi hücrede enerji üretiminde görev alır?
A) Ribozom
B) Mitokondri
C) Golgi
D) Koful
E) Sentrozom

16. Endositoz olayı sırasında hücre:
A) Maddeyi dışarı atar
B) Hücre duvarı parçalanır
C) Büyük molekülleri içeri alır
D) Su kaybeder
E) Maddeyi küçük hale getirir

17. Turgor basıncı hangi hücrelerde görülür?
A) Hayvan hücreleri
B) Bitki hücreleri
C) Bakteri hücreleri
D) Mantar hücreleri
E) Protist hücreleri

18. Organellerin zar yapısı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Ribozomun zarı yoktur
B) Golgi tek katlı zarla çevrilidir
C) Mitokondri çift katlı zarla çevrilidir
D) Lizozom çift zarla çevrilidir
E) Endoplazmik retikulum zarlıdır

19. ATP sentezi en çok hangi organelde gerçekleşir?
A) Koful
B) Ribozom
C) Mitokondri
D) Golgi
E) Çekirdek

20. Hücredeki yapıların küçükten büyüğe sıralaması hangisinde doğru verilmiştir?
A) Organ – Hücre – Doku
B) Sistem – Organ – Hücre
C) Hücre – Doku – Organ
D) Doku – Sistem – Organ
E) Hücre – Organ – Sistem

CEVAP ANAHTARI

• A – (İyonik bağ, metal ve ametal arasında oluşur.)
• C – (H₂O, iki ametal arasında kovalent bağ içerir.)
• B – (Periyotta soldan sağa atom yarıçapı azalır.)
• B – (Dipol-dipol etkileşimi polar moleküller arasında görülür.)
• C – (Oksijenin çevresinde ortaklanmamış elektron çiftleri bulunur.)
• B – (CO₂ moleküler bir katıdır.)
• A – (London kuvvetleri apolar moleküllerde görülür.)
• B – (En elektronegatif element Flordur.)
• C – (NH₃ molekülü polardır.)
• B – (Metalik bağ Fe gibi metallerde bulunur.)
• D – (Valans elektronları kovalent bağ oluşumunda rol oynar.)
• B – (Aynı gruptaki elementlerin elektron dizilimleri benzerdir.)
• B – (H₂O molekülleri arasında hidrojen bağı oluşur.)
• D – (Suyun yüzey gerilimi hidrojen bağları nedeniyle yüksektir.)
• A – (İyonik bileşikler elektron alışverişi ile oluşur.)
• C – (İyonik bağ en güçlü bağlardan biridir.)
• A – (Metalik bağda elektronlar serbest hareket eder.)
• C – (Katılarda tanecikler sıkı dizilmiştir.)
• C – (CO₂ molekülü apolar kovalent bağ içerir.)
• B – (Dipol-dipol etkileşiminin gücü molekülün polaritesine bağlıdır.)

1. Aşağıdaki element çiftlerinden hangisi iyonik bağ oluşturur?
A) Na – Cl
B) C – H
C) O – O
D) N – N

2. Kovalent bağ içeren bileşiklerden biri hangisidir?
A) NaCl
B) MgO
C) H2O
D) KBr

3. Periyodik tabloda bir periyotta soldan sağa gidildikçe aşağıdaki özelliklerden hangisi azalır?
A) Çekirdek yükü
B) Atom yarıçapı
C) Elektronegatiflik
D) İyonlaşma enerjisi

4. Dipol-dipol etkileşimi hangi tür moleküller arasında görülür?
A) Apolar moleküller
B) Polar moleküller
C) İyonlar
D) Soy gazlar

5. Lewis nokta yapısı H₂O için aşağıdakilerden hangisidir?
A) H : O : H
B) H - O - H
C) H : : O : : H
D) H - O - O - H

6. Aşağıdakilerden hangisi moleküler bir katıdır?
A) NaCl
B) CO₂
C) Fe
D) Al₂O₃

7. London kuvvetleri en fazla hangi maddeler arasında görülür?
A) Apolar moleküller
B) İyonik bileşikler
C) Metalik katılar
D) Polar moleküller

8. Elektronegatifliği en yüksek element hangisidir?
A) Oksijen
B) Flor
C) Klor
D) Azot

9. Aşağıdakilerden hangisi polar bir moleküldür?
A) CH₄
B) CO₂
C) NH₃
D) O₂

10. Hangi bileşikte metalik bağ bulunur?
A) NaCl
B) Fe
C) H₂O
D) CO₂

11. Kovalent bağların oluşumunda hangi tür parçacıklar rol oynar?
A) İyonlar
B) Protonlar
C) Nötronlar
D) Valans elektronları

12. Periyodik tabloda aynı grupta bulunan elementlerin ortak özelliği nedir?
A) Proton sayıları aynıdır.
B) Elektron dizilimleri aynıdır.
C) Atom kütleleri aynıdır.
D) Periyot numaraları aynıdır.

13. Hidrojen bağı aşağıdaki moleküllerden hangisinde görülür?
A) CH₄
B) H₂O
C) CO₂
D) NaCl

14. Suyun yüksek yüzey geriliminin nedeni nedir?
A) London kuvvetleri
B) Dipol-dipol etkileşimleri
C) İyonik bağlar
D) Hidrojen bağları

15. Hangisi iyonik bileşikler için doğrudur?
A) Elektron alışverişi ile oluşurlar.
B) Düşük erime noktalarına sahiptirler.
C) Sulu çözeltilerde elektrik iletmezler.
D) Apolar yapılıdırlar.

16. Aşağıdaki bağ türlerinden hangisi en güçlüdür?
A) Hidrojen bağı
B) London kuvvetleri
C) İyonik bağ
D) Dipol-dipol etkileşimi

17. Metalik bağın en önemli özelliği nedir?
A) Serbest hareket eden elektronlar içerir.
B) İyonlar arasında oluşur.
C) Moleküller arasında görülür.
D) Elektron paylaşımı ile oluşur.

18. Katıların özelliklerinden biri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sıkıştırılabilirler.
B) Belirli bir şekilleri yoktur.
C) Tanecikleri arasındaki boşluk azdır.
D) Akışkanlardır.

19. Lewis nokta yapısına göre CO₂ molekülü hangi bağ türüne sahiptir?
A) İyonik bağ
B) Polar kovalent bağ
C) Apolar kovalent bağ
D) Metalik bağ

20. Dipol-dipol etkileşimlerinin gücü hangi faktöre bağlıdır?
A) Molekülün toplam elektron sayısına
B) Molekülün polaritesine
C) Proton sayısına
D) Metal olup olmamasına

1. A) Basınç, bir yüzeye dik olarak uygulanan kuvvetin yüzey alanına bölünmesiyle bulunur.
Basınç, P = F / A formülüyle hesaplanır ve birimi Pascal'dır (Pa).

2. C) Sıvı yoğunluğu arttıkça basınç azalır. (Yanlış)
Tam tersi, sıvının yoğunluğu arttıkça basınç da artar. Basınç, P = h * d * g formülüyle hesaplanır.

3. C) Açık hava basıncını ölçen alet barometredir.
Manometre kapalı kaplardaki gaz basıncını ölçerken, barometre açık hava basıncını ölçer.

4. B) Arşimet Prensibi'ne göre kaldırma kuvveti, sıvının yoğunluğuna bağlıdır.
Kaldırma kuvveti F = V_batırılan * d_sıvı * g formülüyle hesaplanır. Sıvının yoğunluğu arttıkça kaldırma kuvveti de artar.

5. B) Bir cisim su içinde askıda kalıyorsa, cisim ve sıvı yoğunlukları eşittir.
Cismin yoğunluğu sıvı yoğunluğuna eşitse, cisim ne batar ne de yüzer; askıda kalır.

6. A) Bernoulli İlkesi uçakların havada kalmasını açıklar.
Hava akışının hızı arttıkça basınç azalır ve uçak kanatları üzerinde bir kaldırma kuvveti oluşur.

7. A) Isı, bir enerji türüdür.
Isı, bir enerji türü olup Joule (J) birimiyle ölçülür. Sıcaklık ve ısı aynı kavramlar değildir.

8. C) Öz ısı, maddenin türüne bağlıdır.
Öz ısı, bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1°C artırmak için gereken ısı miktarıdır ve maddeye özgüdür.

9. C) Isı aktarımı üç farklı şekilde gerçekleşir.
Isı iletimi üç farklı yolla gerçekleşir: İletim, konveksiyon (taşınım) ve ışınım.

10. A) Hâl değişimi sırasında sıcaklık değişmez.
Buzun erimesi veya suyun kaynaması gibi hâl değişimleri sırasında sıcaklık sabit kalır.

11. D) Katılarda ısı iletimi en hızlı metallerde gerçekleşir.
Metaller iyi ısı iletkenleridir, ahşap, cam ve plastik ise yalıtkandır.

12. D) Buharlaşma hızı sıcaklık, yüzey alanı ve sıvının türüne bağlıdır.
Sıcaklık arttıkça, yüzey genişledikçe ve sıvının uçuculuğu yüksek oldukça buharlaşma hızı artar.

13. B) Deniz seviyesinden yükseğe çıkıldıkça suyun kaynama noktası azalır.
Hava basıncı azalınca, su daha düşük sıcaklıklarda kaynar.

14. D) Termoslarda ısı kaybını önlemek için iletim, konveksiyon ve ışınım engellenir.
Termosların iç yüzeyi yansıtıcıdır ve içindeki hava boşaltılmıştır, böylece üç ısı aktarım yolu da en aza indirilir.

15. A) Isı iletkenliği en yüksek olan madde metaldir.
Metaller ısıyı en iyi ileten maddelerdir, hava ve tahta iyi yalıtkandır.

16. A) 10 m derinlikte suyun tabanına uyguladığı basınç 98.000 Pa'dır.
P = h * d * g → P = 10 m * 1000 kg/m³ * 9.8 m/s² = 98.000 Pa.

17. D) İç enerji; cismin sıcaklığına, kütlesine ve fiziksel haline bağlıdır.
Sıcaklık arttıkça iç enerji artar, kütle arttıkça iç enerji de artar.

18. C) Isıl dengeye ulaşan iki cismin sıcaklığı eşit olur.
Isıl denge sağlandığında net ısı akışı durur ve sıcaklıklar eşitlenir.

19. A) Metal çubuğun bir ucu ısıtıldığında diğer ucu iletim yoluyla ısınır.
Isı, katılarda iletim yoluyla yayılır.

20. D) Isı enerjisi besinlerin sindirimi için kullanılmaz.
Besinlerin sindirimi kimyasal bir süreçtir, ısı enerjisiyle doğrudan ilgili değildir.

9. Sınıf Fizik Yazılı Sınavı
Adı Soyadı: _____________
Numara: _____________
Süre: 40 dakika

1. Basınç ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Basınç, bir yüzeye dik olarak uygulanan kuvvetin yüzey alanına bölünmesiyle bulunur.
B) Katılar, basıncı her yöne eşit iletir.
C) Basınç birimi Newton'dur.
D) Sıvılar basıncı yalnızca aşağıya iletir.

2. Sıvı basıncı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sıvı basıncı derinlikle doğru orantılıdır.
B) Sıvılar basıncı her yöne eşit iletir.
C) Sıvı yoğunluğu arttıkça basınç azalır.
D) Açık hava basıncı, sıvı basıncını etkileyebilir.

3. Açık hava basıncını ölçen alet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Termometre
B) Manometre
C) Barometre
D) Higrometre

4. Arşimet Prensibi'ne göre kaldırma kuvveti aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
A) Cismin yoğunluğuna
B) Sıvının yoğunluğuna
C) Cismin şekline
D) Cismin kütlesine

5. Bir cisim su içinde askıda kalıyorsa, cisim ve sıvı yoğunlukları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cisim yoğunluğu sıvı yoğunluğundan büyüktür.
B) Cisim yoğunluğu sıvı yoğunluğuna eşittir.
C) Cisim yoğunluğu sıvı yoğunluğundan küçüktür.
D) Cisim hiçbir zaman sıvı içinde askıda kalamaz.

6. Bernoulli İlkesi aşağıdaki durumlardan hangisiyle açıklanabilir?
A) Uçakların havada kalması
B) Gemilerin su yüzeyinde yüzmesi
C) Balıkların suda hareket etmesi
D) Durgun suyun basınç uygulaması

7. Isı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Isı, bir enerji türüdür.
B) Isı birimi °C'dir.
C) Sıcaklık ve ısı aynı kavramlardır.
D) Isı yalnızca temas eden cisimler arasında aktarılır.

8. Öz ısı aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
A) Maddenin kütlesine
B) Maddenin sıcaklığına
C) Maddenin türüne
D) Maddenin bulunduğu ortama

9. Isı aktarım yolları kaç farklı şekilde gerçekleşir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4

10. Maddelerin hâl değiştirmesi sırasında sıcaklık değişimi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Hâl değişimi sırasında sıcaklık değişmez.
B) Hâl değişimi sırasında sıcaklık sürekli artar.
C) Hâl değişimi sırasında sıcaklık sürekli azalır.
D) Hâl değişimi sırasında ısı alışverişi olmaz.

11. Katılarda ısı iletimi en hızlı hangi maddede gerçekleşir?
A) Ahşap
B) Cam
C) Plastik
D) Metal

12. Buharlaşma hızı aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
A) Sıcaklık
B) Yüzey alanı
C) Sıvının türü
D) Hepsi

13. Deniz seviyesinden yüksek yerlere çıkıldıkça suyun kaynama noktası nasıl değişir?
A) Artar
B) Azalır
C) Değişmez
D) Önce artar, sonra azalır

14. Termoslarda ısı kaybını önlemek için hangi ısı aktarım yolları engellenir?
A) Sadece iletim
B) Sadece konveksiyon
C) Sadece ışınım
D) İletim, konveksiyon ve ışınım

15. Isı iletkenliği en yüksek olan madde aşağıdakilerden hangisidir?
A) Demir
B) Su
C) Hava
D) Tahta

16. 10 m derinlikteki suyun tabanına uyguladığı basınç kaç Pascal'dır? (Su yoğunluğu = 1000 kg/m³, g = 9.8 m/s²)
A) 98.000 Pa
B) 9.800 Pa
C) 100.000 Pa
D) 1.000 Pa

17. İç enerji hangi faktörlere bağlıdır?
A) Cismin sıcaklığına
B) Cismin kütlesine
C) Cismin fiziksel haline
D) Hepsi

18. Isıl dengeye ulaşan iki cisimle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) İkisi de ısı alır.
B) İkisi de ısı verir.
C) Aynı sıcaklığa ulaşırlar.
D) Sıcak olan soğur, soğuk olan daha soğur.

19. Bir metal çubuğun bir ucu ısıtıldığında diğer ucu da ısınıyorsa, bu hangi ısı aktarım yöntemiyle gerçekleşmiştir?
A) İletim
B) Konveksiyon
C) Işınım
D) Hiçbiri

20. Aşağıdakilerden hangisi ısı enerjisinin kullanım alanlarından biri değildir?
A) Elektrik üretimi
B) Güneş panelleri
C) Hidrojen gazı üretimi
D) Besinlerin sindirimi

1. Destek ve Hareket Sistemi
Canlıların vücutlarını dik tutmasını, hareket etmesini ve çeşitli işlevleri yerine getirmesini sağlayan sistemdir. İskelet ve kas sistemi bu sistemin temel yapılarıdır.

a) Destek ve Hareket Sisteminin Yapıları

İskelet Sistemi:
Kemiklerden oluşur ve vücudun temel iskeletini oluşturur.
Görevleri:

• Vücuda şekil verir.
• İç organları korur (örneğin, kafatası beyni korur).
• Kaslarla birlikte hareket etmeyi sağlar.

Bölümleri:
Baş iskeleti: Kafatası ve yüz kemiklerinden oluşur.
Gövde iskeleti: Omurga, göğüs kafesi ve leğen kemiğinden oluşur.
Kol ve bacak iskeleti: Uzuvları hareket ettiren kemiklerden oluşur.

Kas Sistemi:
Kaslar, kemiklere bağlı olup kasılıp gevşeyerek hareketi sağlar.

Kas Çeşitleri:
Çizgili kaslar: İstemli çalışır, hızlıdır (kol ve bacak kasları gibi).
Düz kaslar: İstemsiz çalışır, yavaştır (mide ve bağırsak kasları gibi).
Kalp kası: Kalpte bulunur, istemsiz ama güçlü çalışır.

b) Destek ve Hareket Sisteminin Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler

Dengeli ve yeterli beslenmek: Kemik gelişimi için kalsiyum ve D vitamini içeren besinler tüketilmelidir.
Düzenli egzersiz yapmak: Kasları ve kemikleri güçlendirmek için spor yapılmalıdır.
Duruş bozukluklarından kaçınmak: Omurga sağlığı için doğru oturma ve taşıma alışkanlıkları edinilmelidir.
Ağır yük taşımaktan kaçınmak: Omurgaya fazla yük binmesini engellemek için dikkat edilmelidir.
Kazalardan korunmak: Kemik kırıklarını önlemek için dikkatli olunmalıdır.

2. Işığın Yayılması ve Gölge Oluşumu

Işık, günlük hayatta her an karşılaştığımız bir enerji türüdür. Işığın nasıl yayıldığını ve maddelerin ışık geçirgenliği ile gölge oluşumunu anlamak, birçok bilimsel konunun temelini oluşturur.

a) Işığın Yayılması
Işık bir kaynaktan çıktıktan sonra doğrusal (düz) bir yol izleyerek yayılır.
Bunu kanıtlamak için karanlık bir ortamda delikli kartonlardan geçirilmiş ışığın düz çizgi halinde ilerlediğini gözlemleyebiliriz.

b) Maddelerin Işık Geçirme Durumları
Maddeler ışığı farklı şekilde geçirebilir. Buna göre üç gruba ayrılır:

Saydam Maddeler: Işığı tamamen geçirir. (Örnek: cam, su, hava)
Yarı Saydam Maddeler: Işığın bir kısmını geçirir, bulanık görüntü oluşur. (Örnek: buzlu cam, ince perde)
Opak (Saydam Olmayan) Maddeler: Işığı hiç geçirmez, gölge oluşturur. (Örnek: tahta, taş, metal)

c) Tam Gölge Oluşumu
Gölge, ışık kaynağı ile ışığı geçirmeyen (opak) bir cismin arasındaki ekran üzerinde oluşur.
Tam gölge, ışık kaynağının boyutu küçükse ve ışık tek yönden geliyorsa oluşur.
Gölgenin büyüklüğü ve şekli, ışık kaynağının ve cismin konumuna bağlı olarak değişir.

CEVAP ANAHTARI

1. B - Kemikler, kaslar ve eklemler
Açıklama: Destek ve hareket sistemi, kemikler, kaslar ve eklemlerden oluşur. Vücuda şekil verir ve hareketi sağlar.

2. D - Sindirimi gerçekleştirmek
Açıklama: Destek ve hareket sistemi, vücuda destek olup hareketi sağlarken, sindirim sistemi besinleri parçalamakla görevlidir.

3. C - Uzun süre hareketsiz kalmak
Açıklama: Hareket etmek kasları ve kemikleri güçlendirir. Hareketsiz yaşam kemik erimesine yol açabilir.

4. D - Sert kas
Açıklama: Kas çeşitleri düz kas, çizgili kas ve kalp kasıdır. "Sert kas" diye bir kas çeşidi yoktur.

5. B - Yüzme
Açıklama: Yüzme, vücuda yük bindirmeden kasları çalıştırarak destek ve hareket sistemini güçlendirir.

6. A - Doğrusal bir yol izleyerek
Açıklama: Işık, bir kaynaktan çıktıktan sonra doğrusal bir yol izleyerek yayılır.

7. C - Karanlık olur
Açıklama: Işık kaynağı olmayan bir ortam tamamen karanlık olur çünkü ışık olmadan nesneler görülemez.

8. B - Güneş
Açıklama: Güneş doğal bir ışık kaynağıdır. Mum, ampul ve el feneri yapay ışık kaynaklarıdır.

9. A - Gölge oluşumu
Açıklama: Işığın doğrusal yayılması gölge oluşumuna neden olur.

10. C - Opak bir cismin ışığı tamamen engellemesiyle
Açıklama: Opak cisimler ışığı geçirmez ve bu yüzden tam gölge oluşur.

11. B - 3
Açıklama: Maddeler ışık geçirgenliğine göre üçe ayrılır: saydam, yarı saydam ve opak.

12. C - Metal levha
Açıklama: Opak maddeler ışığı geçirmez. Metal levha opak bir maddedir.

13. C - Kısmen geçirir
Açıklama: Yarı saydam maddeler ışığın bir kısmını geçirir, ancak net görüntü oluşturmaz.

14. C - Katı, sıvı ve gaz ortamlarda
Açıklama: Işık hem katı, hem sıvı hem de gaz ortamlarda yayılabilir, ancak vakumda en hızlıdır.

15. A - Gölge oluşumu
Açıklama: Gölge, ışığın doğrusal yayıldığını gösteren en belirgin olaydır.

16. B - Tam gölge
Açıklama: Güneş tutulması sırasında Ay, Güneş ışığını tamamen engelleyerek tam gölge oluşturur.

17. C - Tam karanlık olması
Açıklama: Işık kaynağı olmayan bir ortamda hiçbir şey görünmez, tam karanlık oluşur.

18. B - Ay tutulması
Açıklama: Ay, Dünya'nın gölgesinde kaldığında Ay tutulması meydana gelir.

19. B - Saydam maddeler tam gölge oluşturur
Açıklama: Saydam maddeler ışığı geçirir, tam gölge oluşturmaz.

20. B - Gölge oluşumu
Açıklama: Gölge, ışığın doğrusal yayıldığını kanıtlayan en önemli olaylardan biridir.

1. Destek ve hareket sistemi hangi yapılardan oluşur?
A) Kalp ve damarlar
B) Kemikler, kaslar ve eklemler
C) Beyin ve sinirler
D) Akciğer ve bronşlar

2. Aşağıdakilerden hangisi destek ve hareket sisteminin görevlerinden biri değildir?
A) Vücuda şekil vermek
B) İç organları korumak
C) Kan üretimini sağlamak
D) Sindirimi gerçekleştirmek

3. Kemiklerimizin sağlığını korumak için aşağıdakilerden hangisi önerilmez?
A) Düzenli egzersiz yapmak
B) Kalsiyum ve D vitamini tüketmek
C) Uzun süre hareketsiz kalmak
D) Duruş bozukluklarından kaçınmak

4. Aşağıdakilerden hangisi kas çeşitlerinden biri değildir?
A) Düz kas
B) Çizgili kas
C) Kalp kası
D) Sert kas

5. Destek ve hareket sisteminin sağlığını korumak için hangi spor önerilir?
A) Satranç
B) Yüzme
C) Bilgisayar oyunu oynamak
D) Film izlemek

6. Işık nasıl yayılır?
A) Doğrusal bir yol izleyerek
B) Dalgalı bir şekilde
C) Rastgele yönlerde
D) Yavaş ve düzensiz şekilde

7. Işık kaynağı olmayan bir ortamda ne olur?
A) Her yer çok parlak olur
B) Sadece kırmızı renk görünür
C) Karanlık olur
D) Gölgeler ortadan kalkar

8. Aşağıdakilerden hangisi doğal ışık kaynağıdır?
A) Mum
B) Güneş
C) Ampul
D) El feneri

9. Işığın doğrusal yayılması ile ilgili hangi durum gözlemlenebilir?
A) Gölge oluşumu
B) Suya batırılan çubuğun kırık görünmesi
C) Aynada yansıma
D) Işığın renklerine ayrılması

10. Tam gölge nasıl oluşur?
A) Işığın bir kısmının geçmesiyle
B) Saydam bir engelin ışığı geçirmesiyle
C) Opak bir cismin ışığı tamamen engellemesiyle
D) Işığın kırılmasıyla

11. Maddeler ışık geçirgenliğine göre kaça ayrılır?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5

12. Aşağıdakilerden hangisi opak bir maddedir?
A) Cam
B) İnce perde
C) Metal levha
D) Su

13. Yarı saydam maddeler ışığı nasıl iletir?
A) Tamamen geçirir
B) Hiç geçirmez
C) Kısmen geçirir
D) Emerek yok eder

14. Işık hangi ortamlarda yayılabilir?
A) Yalnızca katı ortamlarda
B) Yalnızca sıvı ortamlarda
C) Katı, sıvı ve gaz ortamlarda
D) Sadece vakumda

15. Aşağıdakilerden hangisi ışığın doğrusal yayıldığını gösteren bir olaydır?
A) Gölge oluşumu
B) Renklerin karışması
C) Işığın kırılması
D) Cisimlerin büyüyerek görünmesi

16. Güneş tutulması sırasında hangi gölge oluşur?
A) Yarı gölge
B) Tam gölge
C) Hiç gölge oluşmaz
D) Işık gölgesi

17. Işık kaynağı olmayan bir yerde hangi durum gözlemlenir?
A) Renklerin daha parlak görünmesi
B) Nesnelerin olduğu gibi görülmesi
C) Tam karanlık olması
D) Sadece kırmızı rengin görünmesi

18. Ay'ın Dünya'nın gölgesinde kalması sonucu hangi olay meydana gelir?
A) Güneş tutulması
B) Ay tutulması
C) Işık saçılması
D) Gölge kaybolması

19. Aşağıdakilerden hangisi tam gölge ile ilgili yanlış bir bilgidir?
A) Opak cisimlerin ışığı tamamen engellemesiyle oluşur.
B) Saydam maddeler tam gölge oluşturur.
C) Tam gölge ışık kaynağına ve cismin büyüklüğüne bağlıdır.
D) Güneş tutulması tam gölge oluşumuna örnektir.

20. Işığın doğrusal yayılmasının en iyi kanıtı nedir?
A) Aynada yansıma
B) Gölge oluşumu
C) Işığın renklerine ayrılması
D) Sesin yankılanması