8. Sınıf Yapısal Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı 📚💡
1. Özne-Yüklem Uyumsuzlukları 🧑�🏫⚖️
Özne ve yüklem arasında uyum olması gerekir. Bu uyumsuzluk üç şekilde karşımıza çıkar:
a. Kişi Bakımından Uyumsuzluk 🙋�♂️👥
Özne, "ben ve sen", "ben ve o", "ben, sen ve o" şeklinde kullanıldığında yüklem birinci çoğul şahısla çekimlenir.
Doğru Örnekler:
Sen ve ben ön koltuğa oturalım.
Ozan ve ben birlikte koşuyoruz.
Sen, ben ve Elif aynı sınıftayız.
Yanlış Örnek:
Yarışmaya o ve ben katıldım. (Yanlış, yüklem uyumsuz!)
b. Tekillik-Çoğulluk Bakımından Uyumsuzluk 1️⃣➕
Özne çoğul olduğunda yüklem de çoğul olabilir, fakat insan dışında varlıklarda yüklem tekil olmalıdır.
Doğru Örnekler:
Öğrenciler şimdi derstedirler.
Leylekler, neşeyle uçuyorlar. (Kişileştirilen varlık)
Ekip tırmanmaya hazırlanıyor. (Topluluk ismi)
Yanlış Örnekler:
Leylekler, gelmeye başladılar.
Düğüne herkes katılmışlardı.
c. Olumluluk-Olumsuzluk Bakımından Uyumsuzluk ✅❌
Yüklem olumlu ya da olumsuz olduğunda, özne ile yüklem uyumlu olmalıdır.
Doğru Örnekler:
Hepimiz eğlenmeyi severiz.
Hiç kimse senden bahsetmedi.
Yanlış Örnekler:
Hepimiz eğlenmeyi sevmeyiz.
Herkes senden bahsetmedi.
2. Öge Eksiklikleri ⚠️❓
Birden fazla yüklemli veya bağlacı olan cümlelerde öge eksiklikleri olabilir.
a. Özne Eksikliği 🙅�♀️
Cümlede özne eksikse anlatım bozulur.
Yanlış Örnek:
Kimse yerinden kımıldamıyor, bekliyor.
Doğru Örnek:
Kimse yerinden kımıldamıyor, herkes bekliyor.
b. Yüklem Eksikliği 🏃�♀️
Yüklem eksik olursa anlam bozulur.
Yanlış Örnek:
Çayı az, kahveyi hiç içmem.
Doğru Örnek:
Çayı az içerim, kahveyi hiç içmem.
c. Nesne Eksikliği 🧩
Cümlede nesne eksikse, anlam eksikliği oluşur.
Yanlış Örnek:
Bize masallar anlatır, eğlendirirdi.
Doğru Örnek:
Bize masallar anlatır, bizi eğlendirirdi.
d. Yer Tamlayıcısı Eksikliği 🌍
Yer tamlayıcısı eksik olursa, anlam belirsizleşebilir.
Yanlış Örnek:
Yüzmeyi çok severim, her fırsatta giderim.
Doğru Örnek:
Yüzmeyi çok severim, her fırsatta yüzmeye giderim.
3. Çatı Uyuşmazlıkları 🏠🔄
Yan cümlenin yüklemi ile temel cümlenin yüklemi arasında uyum olmalıdır. İki yüklem de etken ya da edilgen olmalıdır.
Yanlış Örnek:
Randevu alıp doktora gidilecekti. (Etken - Edilgen uyumsuz)
Doğru Örnekler:
Randevu alıp doktora gidecekti. (Etken - Etken uyumlu)
Randevu alınıp doktora gidilecekti. (Edilgen - Edilgen uyumlu)
4. Tamlama Yanlışlıkları 📝🔄
İsim ve sıfat tamlamalarının aynı tamlananı ortak kullanması anlatım bozukluğuna yol açar.
Yanlış Örnek:
Özel ve devlet okullarında okuyan öğrenciler sınava girebilecek.
Doğru Örnek:
Özel okullar ve devlet okullarında okuyan öğrenciler sınava girebilecek.
5. Ek Yanlışlıkları 🛠�⚡
Cümlede eklerin yanlış veya eksik kullanımı anlatım bozukluğuna yol açar.
Yanlış Örnekler:
İnsan bilgi sahibi olmadığı konularda fikir beyan etmesi yanlıştır.
Annem, yemek yapmasını çok iyi bilir.
Doğru Örnekler:
İnsanın bilgi sahibi olmadığı konularda fikir beyan etmesi yanlıştır.
Annem, yemek yapmayı çok iyi bilir.
6. Bağlaç Yanlışlıkları 🔗🚫
Olumlu ve olumsuz yargıları bağlayan bağlaçların yanlış kullanımı anlatım bozukluğuna yol açar.
Yanlış Örnek:
Çok kitap okuyor fakat ödevlerini aksatmıyor.
Doğru Örnek:
Çok kitap okuyor ayrıca ödevlerini aksatmıyor.