8. Sınıf Cümle Türleri Konu Anlatımı 📚✍️

[Administrator]

8. Sınıf Cümle Türleri Konu Anlatımı 📚✍️
A) YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER 🔑
Fiil (Eylem) Cümlesi 🏃�♂️ Yüklemi haber veya dilek kiplerinden biriyle çekimlenmiş olan cümlelerdir.

Örnekler:

Manzarayı birlikte seyredelim. (Yüklem: Seyret- fiili dilek kipiyle çekimlenmiş)
Bugün alışverişe gidilecek. (Yüklem: Git- fiili haber kipiyle çekimlenmiş)
İsim (Ad) Cümlesi 📖 Yüklemi ek fiil ile çekimlenmiş olan cümlelerdir.

Örnekler:

Ortam kalabalıktı. (Yüklem: Kalabalık sözcüğü ek fiil ile çekimlenmiş)
Yaptığı tek spor, yürümekti. (Yüklem: Yürümek sözcüğü ek fiil ile çekimlenmiş)

B) YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER 🏠

Kurallı (Düz) Cümle 📏 Yüklemi sonda olan cümleler, kurallı cümledir.

Örnekler:

Fiiller konusunu dönem başında öğrenmiştik. (Yüklem: Öğrenmiştik)
Devrik (Kuralsız) Cümle 🔄 Yüklemi sonda olmayan cümleler, devrik cümledir.

Örnekler:

Dönem başında öğrenmiştik. (Yüklem: Fiiller konusunu)
Unuttum yine neler alacağımı. (Yüklem: Unuttum)
Eksiltili Cümle ❌ Yüklemi olmayan cümleler, eksiltili cümledir. Sonu üç nokta (...) ile biter.

Örnekler:

Tam oturup dinlenecekken...
Hava öyle soğuk ki...
C) ANLAMLARI BAKIMINDAN CÜMLELER 💬
Olumlu Cümle ✅ Yüklemde bildirilen işin gerçekleştiğini, gerçekleşeceğini ya da var olduğunu belirten cümlelerdir.

Örnekler:

Yardımlarımızdan dolayı bize teşekkür etti.
Bende biraz para var.
Olumsuz Cümle ❌ Yüklemde bildirilen işin gerçekleşmediğini ya da var olmadığını belirten cümlelerdir. Olumsuzluk, "-ma, -me" gibi eklerle yapılır.

Örnekler:

Çam, meyve ağacı değildir.
Evde hiç ekmek yok.
Uzun zamandır sinemaya gitmiyorum.
Uyarı: Biçimce olumlu olup anlamca olumsuz olabilecek durumlar da vardır.
Örnek:

Kadıncağız sabahtan beri ne yiyor ne içiyor? (Anlam: Kadıncağız sabahtan beri yemedi içmedi)
Soru Cümlesi ❓ Cevap almak için kurulan cümlelerdir. Gerçek ve sözde soru cümleleri olarak ikiye ayrılır.

Gerçek Soru Cümlesi:
Amaç cevap almak ve bilgi edinmektir.
Örnekler:

Akşam beni kaçta ararsın?
Evcil hayvanınız var mı?
Sözde Soru Cümlesi:
Amaç, vurgulamak ya da onay almak, inkâr etmek, azımsamak gibi anlamlar taşır.
Örnekler:

Ne çok çalıştığını bilmez olur muyum? (Onaylama)
Bunları ben mi söylemişim? (İnkâr)
Ünlem Cümlesi 😱 Sevgi, korku, heyecan, şaşkınlık gibi duyguları ifade eden cümlelerdir.

Örnekler:

Tüh, annemin en sevdiği vazoyu kırdım!
Eyvah, yine yağmura yakalanacağım!

D) YAPILARINA GÖRE CÜMLELER 🏗�

Tek Yüklemli (Basit) Cümle ➖ Yüklem tektir ve yan cümle bulunmaz. Cümlenin uzunluğu veya kısalığı önemli değildir.

Örnekler:

Şu kale, en sağlam yapısıdır bu küçük kentin.
Görünce sor.
Birleşik Cümle ➗ Birleşik cümleler dört şekilde yapılır:

İçinde Fiilimsi Olan Cümle (Girişik Birleşik Cümle)
Örnek:

Beni görünce koşarak yanıma geldi.

Şartlı Birleşik Cümle
Örnek:

Kendine güvenmezsen başaramazsın.

"Ki"li Birleşik Cümle
Örnek:

Anladım ki bu konuda ben yanılıyorum.

İçinde Cümle Olan Cümle (İç İçe Birleşik Cümle)
Örnek:

Bir haftaya kadar buraya dönmüş olacağım, dedi.

Birden Çok Yüklemli (Sıralı) Cümle 🔄 Birden fazla yüklem vardır ve virgülle ya da noktalı virgülle bağlanır.

Örnekler:

Acıktım, bir şeyler yiyeceğim.
At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
Bağlacı Olan (Bağlı) Cümle 🔗 Birden fazla yüklem vardır ve yüklemler bağlaçlarla birbirine bağlanır.

Örnekler:

Kapıyı açtı ve dışarı çıktı.
Hasta; yatağından doğruldu, kalktı, yürüdü ve pencereyi açtı.