📌 9. Sınıf Fizik – 2. Ünite: Kuvvet ve Hareket (Geniş Özet) - Yeni

[Administrator]

Bu özet, MEB 2024 9. Sınıf Fizik müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Yazılı sınavda çıkabilecek tüm önemli bilgileri içermektedir.

📖 2.1. Temel ve Türetilmiş Nicelikler
📌 Nicelik, ölçülebilir büyüklüklerdir.
Fizikte temel ve türetilmiş nicelikler olarak ikiye ayrılır:

🔹 Temel Nicelikler (Doğrudan ölçülür):

Uzunluk (m)
Kütle (kg)
Zaman (s)
Sıcaklık (K)
Elektrik Akımı (A)
Madde Miktarı (mol)
Işık Şiddeti (cd)
🔹 Türetilmiş Nicelikler (Temel niceliklerden elde edilir):

Hız (m/s)
İvme (m/s²)
Kuvvet (N)
Enerji (J)
Basınç (Pa)
📖 2.2. Skaler ve Vektörel Nicelikler
📌 Skaler Nicelikler:
✔ Sadece büyüklük vardır, yön önemli değildir.
✔ Örn: Kütle, zaman, enerji, sıcaklık, sürat.

📌 Vektörel Nicelikler:
✔ Hem büyüklük hem de yön vardır.
✔ Örn: Kuvvet, hız, ivme, momentum.

📖 2.3. Vektörler ve Vektör İşlemleri
📌 Vektörler, büyüklük ve yön içerir. Ok işaretiyle gösterilir (→).

📌 Vektörlerin Toplanması
✅ Aynı yönlü vektörler toplanır:
F_b = F₁ + F₂

✅ Zıt yönlü vektörler çıkarılır:
F_b = |F₁ - F₂|

✅ Dik açılı vektörler Pisagor bağıntısıyla bulunur:
F_b = √(F₁² + F₂²)

📌 Örnek:

5 N sağa ve 3 N sola kuvvet uygulanırsa bileşke kuvvet 2 N sağa olur.
📖 2.4. Doğadaki Temel Kuvvetler
🔹 4 Temel Kuvvet:
✔ Kütleçekim Kuvveti: Gezegenleri ve cisimleri etkileyen çekim kuvveti.
✔ Elektromanyetik Kuvvet: Elektrik yükleri arasındaki çekim ve itme kuvveti.
✔ Güçlü Nükleer Kuvvet: Proton ve nötronları atom çekirdeğinde bir arada tutar.
✔ Zayıf Nükleer Kuvvet: Radyoaktif bozunmalarda etkilidir.

📌 Not: En güçlü kuvvet, Güçlü Nükleer Kuvvettir.

📖 2.5. Hareket ve Hareket Türleri
📌 Hareket, bir cismin belirli bir referans noktasına göre konum değiştirmesidir.

📌 Temel Hareket Kavramları:
✔ Konum (m): Cismin bulunduğu yer.
✔ Alınan Yol (m): Cismin toplam kat ettiği mesafe.
✔ Yer Değiştirme (m): Başlangıç ve bitiş noktası arasındaki en kısa mesafe.
✔ Hız (m/s): Alınan yolun zamana bölünmesi.
✔ Sürat (m/s): Hızın skaler hali.
✔ İvme (m/s²): Hızın değişme miktarı.

📌 Formüller:
🔹 Hız = Yol / Zaman
➡ V = d / t

🔹 İvme = Hız değişimi / Zaman
➡ a = (V_f - V_i) / t

🔹 Yer Değiştirme = İlk hız × zaman + (1/2) × ivme × zaman²
➡ x = V_i × t + (1/2) × a × t²

📌 Örnek:
Bir cisim 5 m ileri, 3 m geri giderse:
✔ Alınan yol: 8 m
✔ Yer değiştirme: 2 m ileri

📖 Hareket Türleri
✔ Düzgün Doğrusal Hareket (DDH): Sabit hız, ivme sıfırdır.
✔ Düzgün Hızlanan Hareket: Hız sabit bir ivme ile artar.
✔ Düzgün Yavaşlayan Hareket: Hız sabit bir ivme ile azalır.
✔ Serbest Düşme: Sadece yerçekimi etkisiyle düşen cisimlerin hareketi.

📌 Örnek:

Bir cisim serbest düşerse 9.8 m/s² ivme kazanır.
📖 Kuvvet ve Newton'un Hareket Yasaları
📌 1. Yasa (Eylemsizlik Yasası):
✔ Cisimler, dış kuvvet olmadıkça hareket durumlarını korur.

📌 2. Yasa (F = m × a):
✔ Kuvvet, kütle ve ivme ile doğru orantılıdır.
✔ F = m × a

📌 3. Yasa (Etki-Tepki Yasası):
✔ Her etkiye eşit ve zıt bir tepki vardır.

📌 Örnek:

Bir arabaya 10 N kuvvet uygulanırsa ve 2 kg ise ivmesi:
➡ a = F / m = 10 N / 2 kg = 5 m/s²
📝 Sınavda Başarı İçin Özet Bilgiler
📌 Formülleri ezberleyin:
✔ Hız: V = d / t
✔ İvme: a = (V_f - V_i) / t
✔ Kuvvet: F = m × a
✔ Bileşke Kuvvet:
➡ Aynı yönde: F_b = F₁ + F₂
➡ Zıt yönde: F_b = |F₁ - F₂|

📌 Hareketin temel kavramlarını iyi öğrenin:
✔ Konum, yol, yer değiştirme, hız, ivme arasındaki farkı anlamak önemli.

📌 Grafik sorularına dikkat edin:
✔ Konum – Zaman, Hız – Zaman ve İvme – Zaman grafiklerini inceleyin.

📌 Gerçek hayattan örneklerle konuları pekiştirin:
✔ Arabaların ani fren yapması → Eylemsizlik (1. Yasa)
✔ Bir topun yere düşmesi → Serbest Düşme
✔ Uçaktan atılan bir paraşütçünün hareketi → İvme ve Hava Direnci