Açık Lise Biyoloji 3. Dönem Geniş Özeti 🧬🔬

[Administrator]

🧪 1. Ünite: Hücre Bölünmeleri
🧬 1.1. Mitoz ve Eşeysiz Üreme
Hücre bölünmesi, canlıların büyümesini, gelişmesini ve üremesini sağlar. Prokaryot ve ökaryot hücrelerde farklı mekanizmalarla gerçekleşir.

📍 1.1.1. Canlılarda Hücre Bölünmesinin Gerekliliği
✔️ Hücre büyüdükçe hacim/yüzey oranı bozulur.
✔️ Çekirdek hücreyi yönetmekte zorlanır.
✔️ Besin alışverişi zorlaşır, atıklar atılamaz.
✔️ Sonuç olarak bölünme emri gelir ve hücre bölünür.

📍 1.1.2. Mitoz Bölünme
Mitoz, vücut hücrelerinde (somatik hücrelerde) gerçekleşir. Yeni hücreler, ana hücre ile aynı genetik yapıya sahiptir.

🔹 Mitozun Evreleri
1️⃣ İnterfaz 🏗�

Hücre bölünmeye hazırlanır.
DNA kendini eşler.
ATP ve protein sentezi artar.
2️⃣ Profaz 🔬

Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom halini alır.
Çekirdek zarı kaybolur.
Sentrozomlar zıt kutuplara çekilir ve iğ iplikleri oluşur.
3️⃣ Metafaz ⚖️

Kromozomlar hücrenin ortasında (ekvatoral düzlemde) dizilir.
Mitozun mikroskopta en net gözlemlendiği evredir.
4️⃣ Anafaz ⚡

Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır ve kutuplara çekilir.
Hücre uzamaya başlar.
5️⃣ Telofaz 🎭

Çekirdek zarı yeniden oluşur.
Kromozomlar tekrar kromatin iplik haline döner.
Sitokinez başlar (sitoplazma bölünmesi).
6️⃣ Sitoplazma Bölünmesi (Sitokinez)

Hayvan hücrelerinde zar içeri doğru boğumlanarak bölünür.
Bitki hücrelerinde ara lamel oluşarak bölünme tamamlanır.
📌 Mitoz Sonucu:

Ana hücre ile aynı genetik yapıya sahip 2 yeni hücre oluşur.
Kromozom sayısı değişmez (2n → 2n).
🏵� 1.1.3. Eşeysiz Üreme
Mitoz temelinde gerçekleşen üreme şeklidir. Genetik çeşitlilik sağlanmaz, tüm bireyler aynıdır.

✔️ Bölünerek Üreme 🦠

Bakteri, amip, öglena gibi tek hücrelilerde görülür.
Hızlı çoğalma sağlar.
✔️ Tomurcuklanma 🌿

Maya mantarı, hidra, mercanlarda görülür.
Ana bireyin vücudundan tomurcuk çıkmasıyla yeni birey oluşur.
✔️ Sporla Üreme 🍄

Mantar, eğrelti otu, karayosunu gibi organizmalarda görülür.
Spor adı verilen dayanıklı hücrelerle çoğalma gerçekleşir.
✔️ Rejenerasyon ile Üreme 🌊

Denizyıldızı, planarya ve solucanlarda görülür.
Kopan parça kendini tamamlayarak yeni bireyi oluşturur.
✔️ Partenogenez (Döllenmesiz Üreme) 🐜

Arılar, karıncalar, kelebekler gibi bazı türlerde görülür.
Döllenmemiş yumurtadan erkek birey oluşur.
✔️ Vejetatif Üreme (Bitkilerde) 🌱

Çilek, patates, sarımsak, soğan gibi bitkilerde görülür.
Bitkiden kopan bir parça yeni birey oluşturur.
📌 Avantajı: Tarımda kısa sürede yüksek verim elde edilir.

🧬 2. Ünite: Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik
📍 2.1.1. Mayoz Bölünme
✔️ Üreme hücrelerinin oluşmasını sağlar.
✔️ Genetik çeşitliliğin temel kaynağıdır.
✔️ Sonucunda 4 haploit (n) hücre oluşur.

🔹 Mayozun Evreleri
1️⃣ Mayoz I

Profaz I: Crossing-over (parça değişimi) gerçekleşir.
Metafaz I: Homolog kromozomlar çift sıra halinde dizilir.
Anafaz I: Homolog kromozomlar birbirinden ayrılır.
Telofaz I: İki haploit (n) hücre oluşur.
2️⃣ Mayoz II

Profaz II: Çekirdek zarı kaybolur.
Metafaz II: Kromozomlar tek sıra halinde dizilir.
Anafaz II: Kardeş kromatitler ayrılır.
Telofaz II: 4 yeni hücre oluşur (her biri haploittir).
📍 2.1.2. Eşeyli Üreme
✔️ Mayoz ve döllenmeye dayanır.
✔️ Genetik çeşitlilik sağlar.
✔️ Anne ve babanın genetik materyali karışarak yeni kombinasyonlar oluşur.

📌 Özetle:

Mitoz, vücut hücrelerinde büyüme ve onarımı sağlar.
Eşeysiz üreme, hızlıdır ancak genetik çeşitlilik oluşturmaz.
Mayoz, üreme hücrelerinde görülür ve genetik çeşitliliği artırır.
Eşeyli üreme, çevresel değişimlere uyum sağlamada avantajlıdır.
💡 Açık lise biyoloji sınavına hazırlanırken anahtar kavramları iyi öğrenmek önemlidir! 🔥

📢 Sen de bu özetle çalışarak sınavda başarı elde edebilirsin! 🚀

Soruların olursa sormaktan çekinme! 😊