🧪 9. Sınıf Kimya 1. Ünite: Kimya ve Hayat - Geniş Özet - Yeni 🧪

[Administrator]

🧪 1. Ünite: Kimya ve Hayat
🔹 Kimyanın Günlük Hayattaki Yeri: Temizlik ürünleri, ilaçlar, yakıtlar, plastikler vb.
🔹 Kimyanın Alt Dalları: Analitik Kimya, Organik Kimya, Fizikokimya, Biyokimya...
🔹 Laboratuvar Güvenliği: Yanıcı, patlayıcı ve toksik maddelerin kullanımı, laboratuvar kuralları.
🔹 Kimyasal Maddelerin Sınıflandırılması: Asitler, bazlar, iyonik ve kovalent bileşikler.

🧪 1.1. KİMYA HAYATTIR
✔ Kimyanın Günlük Hayattaki Kullanım Alanları

[] Sağlık: İlaçlar, antibiyotikler, aşılar (Örn:

Parasetamol, Aspirin)
[] Gıda: Koruyucu maddeler, aroma vericiler (Örn: Sodyum benzoat (C₆H₅COONa), MSG)
[] Enerji: Yakıtlar, piller, güneş panelleri (Örn: Hidrojen yakıt hücreleri, Lityum-iyon piller)
[] Teknoloji: LCD ekranlar, bataryalar (Örn: Kadmiyum (Cd) bazlı ekranlar)
[/list]

🔬 1.2. ATOM VE PERİYODİK SİSTEM
✔ Atomun Yapısı

Tanecik	Yükü	Kütlesi	Bulunduğu Yer
Proton (p⁺)	+1	1 amu	Çekirdek
Nötron (n⁰)	0	1 amu	Çekirdek
Elektron (e⁻)	-1	0 amu	Yörüngeler

✔ Atomun Temel Büyüklükleri ve Formülleri
Atom numarası (Z) = Proton sayısı
Kütle numarası (A) = Proton + Nötron sayısı
Nötron sayısı = Kütle numarası – Proton sayısı
[tex] n = A - Z [/tex]
📌 Örnek: Bir atomun proton sayısı 17, nötron sayısı 18 ise kütle numarası kaçtır?
Çözüm: [tex] A = 17 + 18 = 35 [/tex]

🧩 1.3. PERİYODİK TABLO
✔ Periyodik Tabloda Yer Bulma

[] Periyot: Yatay sıralardır. Elementin kaç tane enerji seviyesine (kabuk) sahip olduğunu gösterir.
[] Grup: Dikey sütunlardır. Elementin dış katmanında bulunan elektron sayısını belirler.
[] Metaller: Elektron verir, iletken, parlak. (Örn:

Alüminyum (Al), Demir (Fe))
[] Ametaller: Elektron alır, yalıtkan. (Örn: Oksijen (O), Klor (Cl))

• Yarı Metaller: Metal ve ametal özelliklerini taşır. (Örn: Silisyum (Si))
  

📌 Örnek: X elementi 3. periyot 1A grubunda yer almaktadır. X elementi hangisidir?
Çözüm: 3. periyot = 3 enerji seviyesi var. 1A grubu = 1 valans elektronu var. → Cevap: Sodyum (Na)

📌 PERİYODİK ÖZELLİKLER
📢 Trendler ve değişimler:

Özellik	Periyotta (Sağa Doğru)	Grupta (Aşağıya Doğru)
Atom Yarıçapı	Azalır ⬇️	Artar ⬆️
İyonlaşma Enerjisi	Artar ⬆️	Azalır ⬇️
Elektronegatiflik	Artar ⬆️	Azalır ⬇️

📌 Örnek: Aşağıdaki elementleri atom yarıçapına göre sıralayınız: Li, Na, K
Çözüm: K > Na > Li (Atom yarıçapı grup içinde aşağı doğru arttığı için)

📢 YAZILIDA ÇIKABİLECEK ÖRNEK SORULAR
📌 1. Boşluk doldurma

Atom numarası (Z), çekirdekteki __________ sayısını gösterir.
__________ atom modeli üzümlü kek modelidir.
📌 2. Doğru-Yanlış

( ) Dalton atom modeline göre atom bölünebilir.
( ) Bohr modelinde elektronlar belirli yörüngelerde döner.
📌 3. Klasik Hesaplama Sorusu

Bir elementin proton sayısı 15, nötron sayısı 16'dır. Bu elementin kütle numarası kaçtır?
Cevap: [tex] A = 15 + 16 = 31 [/tex]
📌 4. Periyodik Tabloda Yer Bulma
X elementi 4. periyot, 7A grubundadır. X elementi nedir?
Cevap: Brom (Br)

📌 5. Periyodik Özellik Karşılaştırma

Hangi elementin iyonlaşma enerjisi daha büyüktür? Oksijen mi, Kükürt mü?
Cevap: Oksijen, çünkü iyonlaşma enerjisi periyodik tabloda yukarı çıkıldıkça artar.