📌 9. Sınıf Fizik – 3. Ünite: Akışkanlar (Geniş Özet) - Yeni

[Administrator]

Bu özet, MEB 2024 9. Sınıf Fizik müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Yazılı sınavda çıkabilecek tüm konuları kapsamaktadır. Önemli formüller, kavramlar ve örnekler içeren eksiksiz bir kaynaktır.

📖 3.1. Basınç
📌 Basınç, bir yüzeye uygulanan kuvvetin birim alana düşen miktarıdır.

🔹 Basınç Formülü:
📌 P = F / A
✔ P: Basınç (Pa)
✔ F: Kuvvet (N)
✔ A: Yüzey Alanı (m²)

📌 Önemli Notlar:
✔ Aynı kuvvet, küçük alanda daha büyük basınç oluşturur.
✔ Büyük alan, basıncı azaltır.

📌 Günlük Hayattan Örnekler:
✔ Çivi ucu sivri olduğu için tahtaya kolay girer.
✔ Geniş tabanlı kayaklar kar üzerinde batmayı önler.

📖 3.2. Sıvı Basıncı
📌 Sıvılar, ağırlıkları nedeniyle bulundukları kabın tabanına ve yan yüzeylerine basınç uygularlar.

🔹 Sıvı Basıncı Formülü:
📌 P = h × d × g
✔ P: Sıvı basıncı (Pa)
✔ h: Sıvının yüksekliği (m)
✔ d: Sıvının yoğunluğu (kg/m³)
✔ g: Yerçekimi ivmesi (9.8 m/s²)

📌 Önemli Notlar:
✔ Basınç, sıvının yüksekliği ve yoğunluğu ile doğru orantılıdır.
✔ Kap şekli basıncı değiştirmez!
✔ Sıvılar her yönde basınç uygular.

📌 Günlük Hayattan Örnekler:
✔ Su dolu bir şişeye delik açıldığında, alttaki delikten daha güçlü su fışkırır.
✔ Deniz derinliklerinde basınç artar, bu yüzden dalgıçlar özel kıyafet giyer.

📌 Sınavda çıkabilecek soru tipi:
❓ 2 m yüksekliğinde su bulunan bir kabın tabanına uyguladığı basınç kaç Pa'dır?
(d = 1000 kg/m³, g = 9.8 m/s²)
✔ Çözüm: P = 2 × 1000 × 9.8 = 19600 Pa

📖 3.3. Açık Hava Basıncı
📌 Atmosferdeki hava molekülleri, yeryüzüne doğru bir basınç uygular.

🔹 Açık Hava Basıncı Özellikleri:
✔ Atmosferin yoğunluğu arttıkça basınç artar.
✔ Yüksek yerlere çıkıldıkça basınç azalır.
✔ Torricelli Deneyi ile ölçülmüştür.

📌 Ölçüm Birimleri:
✔ 1 atm = 76 cm-Hg = 101325 Pa = 10³25 hPa

📌 Günlük Hayattan Örnekler:
✔ Uçakta plastik şişelerin şişmesi.
✔ Dağcıların yüksek yerlere çıkarken oksijen tüpü kullanması.

📖 3.4. Kaldırma Kuvveti
📌 Sıvılar, içine batan cisimlere yukarı doğru bir kuvvet uygular. Bu kuvvete kaldırma kuvveti denir.

🔹 Arşimet İlkesi:
📌 Bir cisim, taşırdığı sıvının ağırlığı kadar kaldırma kuvveti görür.

🔹 Kaldırma Kuvveti Formülü:
📌 F_k = d_sıvı × V_batan × g
✔ F_k: Kaldırma kuvveti (N)
✔ d_sıvı: Sıvının yoğunluğu (kg/m³)
✔ V_batan: Batan hacim (m³)
✔ g: Yerçekimi ivmesi (9.8 m/s²)

📌 Cisimlerin Yüzme ve Batma Durumları:
✔ d_cisim < d_sıvı → Cisim yüzer.
✔ d_cisim = d_sıvı → Cisim askıda kalır.
✔ d_cisim > d_sıvı → Cisim batar.

📌 Günlük Hayattan Örnekler:
✔ Gemi suya batmadan yüzebilir çünkü içindeki hava yoğunluğu azaltır.
✔ Su dolu bir kovaya bir taş atıldığında su seviyesi yükselir.

📌 Sınavda çıkabilecek soru tipi:
❓ 2 m³ hacminde bir cisim suya tamamen batarsa kaldırma kuvveti kaç N'dır?
✔ Çözüm: F_k = 1000 × 2 × 9.8 = 19600 N

📖 3.5. Bernoulli İlkesi
📌 Bir akışkanın hızı arttıkça, basıncı azalır.

🔹 Bernoulli İlkesi Uygulamaları:
✔ Uçak kanatları → Üst yüzeyde hava hızlı hareket eder, basınç düşer, uçak havalanır.
✔ Fırtınada çatıların uçması → Hava hızlı akınca, basınç düşer ve çatı havalanır.
✔ Araba yanından geçen büyük bir otobüsün çekmesi → Otobüsün yanında hava hızlı akar, basınç düşer.

📌 Sınavda çıkabilecek soru tipi:
❓ Bernoulli İlkesi'ne göre rüzgarlı havada çamaşırların daha hızlı kuruması nasıl açıklanır?
✔ Cevap: Rüzgar hızı arttıkça hava basıncı düşer, buharlaşma hızlanır.

📖 📝 Sınava Hazırlık İçin Özet Bilgiler
📌 Önemli Formüller:
✔ Basınç: P = F / A
✔ Sıvı Basıncı: P = h × d × g
✔ Kaldırma Kuvveti: F_k = d_sıvı × V_batan × g

📌 Kritik Noktalar:
✔ Basınç yüzey alanı ile ters orantılıdır.
✔ Sıvılar her yöne basınç uygular.
✔ Açık hava basıncı yükseklerde azalır.
✔ Kaldırma kuvveti, taşırılan sıvının ağırlığı kadardır.
✔ Akışkan hızlandıkça basınç azalır.