◉ KURBAN İBADETİNİN FAZİLETİ VE HİKMETLERİ ◉

Aziz Müminler,
Kurban ibadeti, İslam'ın en önemli sembollerinden biridir. Allah Teâlâ şöyle buyurur:

🔹 Kurbanın Dini Dayanağı:
Fe salli li rabbike venhar
Meali: "Rabbin için namaz kıl ve kurban kes." (Kevser, 2)

🔹 Hz. İbrahim'in Örnek Teslimiyeti:
Fe lemmâ eslemâ ve tellehu lil cebîn
Meali: "İkisi de teslim olup (İbrahim) onu (İsmail'i) şakağı üzerine yatırınca..." (Saffat, 103)

◉ KURBANIN 7 BÜYÜK FAZİLETİ ◉

1. Takvanın Alameti:
Len yenâlellâhu luhûmuhâ ve lâ dimâuhâ ve lâkin yenâluhut-takvâ minkum
Meali: "Onların ne etleri ne de kanları Allah'a ulaşır; fakat O'na sadece takvanız ulaşır." (Hac, 37)

2. Ümmete Şefaat Vesilesi:
Peygamberimiz (s.a.v.) buyurdu:
Mâ amilebnü âdeme yevmen-nahri ahubbe ilâllâhi min ihrâkid-dem
Meali: "Ademoğlu kurban günü Allah katında kan akıtmaktan daha sevimli bir amel işlemez." (Tirmizî)

3. Aileye Bereket:
İnned-deme le yekau minallâhi bi mekânin kable en yekau alel-ard
Meali: "Kan yere düşmeden önce Allah katında makbul olur." (İbn Mâce)

4. Günahlara Kefaret:
Li külli şa'ratin hasenetun
Meali: "Kurbanın her kılı için bir sevap vardır." (İbn Mâce)

5. Mahşerde Şefaatçi:
Peygamberimiz (s.a.v.) kurbanlık hayvanların:
Bi kurûnihâ ve azlâfihâ ve eş'ârihâ
Meali: "Boynuzları, tırnakları ve kıllarıyla geleceğini" bildirdi. (Tirmizî)

6. Maddi ve Manevi Temizlik:
Ve li külli ümmetin cealnâ mensaken li yezkurûsme'llâh
Meali: "Her ümmet için Allah'ın adını ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık." (Hac, 34)

7. Sosyal Dayanışma:
(Okunuşu: Fe kulû minhâ ve at'ımûl kânia vel mu'tarr)
Meali: "Ondan hem kendiniz yiyin, hem de ihtiyacını gizleyen-gizlemeyene yedirin." (Hac, 36)

DUA:
"Allahümme tekabbel minnâ kemâ tekabbelte min halîlike İbrâhîme ve habîbike Muhammedin aleyhimüsselâm"
Meali: "Allah'ım! Bu kurbanı Halil'in İbrahim'den ve Habib'in Muhammed'den kabul ettiğin gibi bizden de kabul buyur!"

Hatırlatma: Unutmayın ki kurban, sadece et dağıtmak değil; İsmail'ce teslimiyetin yeniden hatırlanmasıdır!

1. Bölüm: Kurban Nedir? Niçin Keseriz?
Kurban, Allah'a yakınlaşma vesilesidir.

Zilhicce ayının 10. günü (Kurban Bayramı) başta olmak üzere, hac ibadetiyle birlikte yerine getirilir.

HADİS:
An Âişete radıyallâhu anhâ ennen-nebiyye sallallâhu aleyhi ve sellem kâle: Mâ amile âdemiyyun min amelin yevmen-nahri ahubbe ilâllâhi min ihrâkıd-dem.
"Âdemoğlu, kurban günü Allah katında kurban kesmekten daha sevimli bir amel işlemez." (Tirmizî, Edâhî, 1)

2. Bölüm: Hz. İbrahim (a.s.) ve Büyük İmtihan
AYET:
Fe lemmâ beleğa meahus-sa'ye kâle yâ buneyye innî erâ fîl-menâmi ennî ezbahuke fanzur mâzâ terâ, kâle yâ ebetif'al mâ tû'mer se tecidunî inşâallâhu mines-sâbirîn.

"(İsmail) koşabilecek çağa gelince (İbrahim ona): 'Yavrum! Rüyamda seni boğazladığımı görüyorum, bir düşün ne dersin?' dedi. (İsmail): 'Babacığım! Emrolunduğun şeyi yap! İnşallah beni sabredenlerden bulacaksın' dedi." (Saffat Suresi, 102)

Hz. İbrahim, rüyasında oğlunu kurban ettiğini görür ve bu ilâhî bir emirdir.
İsmail'in teslimiyeti, tüm müminlere örnektir.

AYET:
Ve fedeynâhu bi zebhın azîm.
"Biz, (İsmail'in yerine) ona büyük bir kurbanlık fidye verdik." (Saffat Suresi, 107)

3. Bölüm: Günümüze Mesajlar
Maddi ve Manevi Kurban:
Kurban keserken, nefsimizin hırslarını da "kurban" etmeliyiz.

HADİS:
İnnallâhe lâ yenzuru ilâ suverikum ve emvâlikum ve lâkin yenzuru ilâ kulûbikum ve a'mâlikum.
"Allah sizin suretlerinize ve mallarınıza bakmaz, ancak kalplerinize ve amellerinize bakar." (Müslim, Birr, 34)

🌿 1. Hz. Ali'nin Kurban Sevgisi ve Resûlullah'a Vefası
Hz. Ali (r.a.), kurban ibadetine çok önem verirdi. O, Resûlullah Efendimiz (s.a.v.)'i öylesine severdi ki, O'nu vefatından sonra bile yalnız bırakmazdı.

Bir yıl kurban bayramında, Hz. Ali iki kurbanlık hayvan hazırladı. Kendisine,
"Ey Ali, bu hayvanların biri senin için, peki diğeri kimin için?" diye sorulunca, gözleri dolarak şöyle dedi:

"Resûlullah (s.a.v.) hayatta iken her sene kurban keserdi. Şimdi O aramızda değil. Ben de, O'nun sünneti devam etsin diye birini kendi adıma, diğerini de O'nun adına kesiyorum."

Bu sözü duyanlar ağlamaya başladı. Çünkü Hz. Ali, kurbanı yalnız bir ibadet değil, aynı zamanda vefa ve aşk olarak görüyordu. Her yıl bu kurbanla Resûlullah'ın sünnetini yaşatıyor, ümmete de bu duyguyu aşılıyordu.

Bu kıssa bizlere şunu gösterir:

Kurban sadece bir hayvan kesmek değildir. Kurban, sevdiğimiz uğruna vazgeçebilmektir. Allah'a yakınlaşmak için nefsi, sevgileri ve alışkanlıkları kurban etmektir.

🌾 2. İbrahim b. Edhem ve Kurbanın Hakiki Sahibi
Zühd ve takvada zirve olan Allah dostu İbrahim b. Edhem, kurban bayramında bir yıl kendine hiçbir şey almamış, tüm parasını kurbanlık bir koyuna harcamıştı. Koyunu aldıktan sonra bir fakirin evinin önünden geçerken içeriden bir çocuk ağlaması duydu.

Kapıyı çaldı. Kadıncağız kapıyı açtı.
İbrahim b. Edhem:
"Evladım niçin ağlıyor?" dedi.
Kadın mahcup bir şekilde,

"Bayramdır... Herkesin evinde et var. Bizim çocuklarımız üç gündür doğru düzgün yemek yemedi. Kurban etini koklayınca ağlamaya başladılar." dedi.

Bu sözler, Allah dostunun yüreğine işledi. Gözleri doldu. Koyunun ipini kadına uzattı.

"Buyurun, bu kurban sizindir. Etini çocuklarınıza yedirin. Dua edin ki biz de bayram etmiş olalım."

Yanındakiler şaşırdı:
"Efendim, siz bu kurbanı kendiniz için almadınız mı?"

İbrahim b. Edhem şu cevabı verdi:

"Asıl kurban, Allah için sevdiklerinden vazgeçebilendir. Ben Allah için kurbanlık koyunu almıştım. Şimdi Allah, o kurbanı daha layık bir yere yönlendirdi. Ben yalnız aracısı oldum."

O gün, o evde çocuklar sevindi, gözyaşları dinecek hale geldi. Ve İbrahim b. Edhem, gerçekten kurban olmanın ne demek olduğunu yaşayarak gösterdi.

🌸 4. Rabia el-Adeviyye ve Kurbanın Kalbi
Tasavvuf ehli büyük veli Rabia el-Adeviyye bir gün Kurban Bayramı sabahı çarşıya iner. Herkes kurbanlık alıyor, bayram hazırlığı yapıyordu. Fakat Rabia'nın elinde ne para vardır, ne mal. Sadece bir testi suyu ile yolda durur ve şöyle dua eder:

"Ya Rabbi, senin rızanı kazanmak için malı olan kurban kesiyor, fakir olan oruç tutuyor. Benimse ne malım var ne de halim...
Kalbimi kurban ettim sana ya Rabbi. Kabul eyle."

O gece, Rabia'nın kaldığı hücreden öyle bir koku yayılır ki, komşuları bu kokunun cennetten geldiğini sanır. Allah'a içten sunulan bir kalbin kurbanı, bazen yüz koyundan daha makbul olur...

🐏 5. Hasan Basri ve Kurbanlık Koyunun Feryadı
Tabiînin büyüklerinden Hasan Basri'nin bir öğrencisi kurban kesmek için güzel bir koyun alır. Koyunu getirir, yere yatırır, bıçağı eline alır.

Tam kesecekken, koyun öyle bir bakış atar ki... Öğrenci titremeye başlar. Bıçağı bırakıp Hasan Basri'ye koşar:

"Efendim! Gözleriyle öyle bir baktı ki... Benim elim titredi, kesemedim."

Hasan Basri başını eğer, şöyle der:

"Evladım, hayvanı Allah için kes. Eğer kalbinde riya, gösteriş veya gaflet varsa; Allah senin kalbini koyunun gözüyle sana gösterir..."

Ve ekler:

"Kurban, gözyaşıyla değil; ihlâsla kesilir."

Bu kıssalar, kurbanın sadece kesilen bir hayvan değil, Allah'a yönelmiş bir kalp, içten bir teslimiyet ve yürekten bir bağış olduğunu gösterir.

🐏 Küçük Çocuk ve Babasının Kurbanı – "Senin Kurbanın Kabul Oldu Baba"
Bir zaman, yoksul ama iman dolu bir baba vardı. Her yıl Kurban Bayramı geldiğinde içi burkulurdu. Çünkü çocuğu küçük yaşına rağmen sorardı:

"Baba, biz niye hiç kurban kesemiyoruz?"

Adam mahcup olur, çocuğuna sarılır ve derdi:

"Evladım, biz kurbanı kalbimizle kesiyoruz. Sen üzülme, Allah niyetimizi biliyor."

Yine bir bayram sabahı... Baba o yıl ne yapıp edip azıcık birikimle yaşlı bir keçi almıştı. Belki kurbanlık sayılmazdı ama elinden gelenin en iyisiydi. Sabah erkenden camiye gitti. Namazdan sonra dua etti, kurbanı kesti.

Gece rüyasında bir nur yüzlü zat yaklaştı. Elinde parlayan bir defter vardı. Şöyle dedi:

"Ey kul! Bu yıl kesilen kurbanlar içinde en çok hangisi kabul oldu bilir misin?"
Adam başını öne eğdi.
"Benimki mi?" diyemedi. Ama zat gülümsedi:
"Evet! Senin kurbanın. Çünkü o yaşlı keçiyi sen kalbinle kestin.
Senin niyetin, çocuğunun masum bakışı, mahcubiyetin ve gözyaşın arşa yükseldi."

Sabah uyanan adam gözyaşlarına boğuldu. Küçük oğlu yanına koştu:

"Baba! Rüyamda melekler keçimizi göğe çıkarıyordu! Meleklerden biri bana dedi ki:
'Senin babanın kurbanı bu yıl göklerde bayram yaptı...'"

O gün evlerinde et azdı belki... Ama göklerde onların bayramı vardı. Çünkü Allah, çokluğu değil, takvayı kabul eder.

AYET:
Yâ eyyuhellezîne âmenûttekûllâhe vebteğû ileyhi'l-vesîlete ve câhidû fî sebîlihî leallekum tuflihûn
"Ey iman edenler! Allah'ın emirlerine karşı gelmekten sakının. Allah'a ulaşmanın yolu, O'na olan takvanızdır."
(Maide, 35)

🐏 10. Kadının Satırla Kestiği Kurban – "İhlasın Kestiği Kurban"
Yıl 1700'lü yıllar. Anadolu'da küçük bir köyde kurban bayramı yaklaşmıştı. Köyde herkes kurbanlıklarını hazırlamış, büyük bir heyecanla bayramı bekliyordu. Fakat yaşlı bir kadın vardı ki, ne malı vardı ne koyunu... Tek başına, yoksulluk içinde yaşıyordu.

Ama içinde koca bir niyet saklıydı. Her gece dua ediyordu:

"Allah'ım, ben kurban kesemem ama ne olur niyetimi kabul et.
Sen bilirisin ki, olsa en güzelini sana ayırırdım..."

Bayram sabahı oldu. Herkes kurbanlarını keserken yaşlı kadın komşusuna gitti. Onun kestiği kurbanın artan etlerinden alıp birkaç parça kemiği bir bez torbaya koydu. Sonra bir yere çekildi, başını eğdi ve şöyle dedi:

"Ya Rabbi! Bu et benim değil. Ama bu gözyaşı bana ait.
Ben kurbanımı elimle kesemedim ama nefsimi satırla doğradım... Kabul eyle!"

Gece köyün imamı bir rüya gördü. Rüyasında beyaz giysili melekler semaya kurbanlar çıkarıyordu. Fakat içlerinden biri altın bir tepsi içinde yükseliyordu. İmam sordu:

"Bu altın tepsi kimin kurbanı?"
Melek cevap verdi:
"Bu yaşlı bir kadının kalpten gelen kurbanı. Elinde koyun yoktu ama gözyaşıyla satır gibi kesti nefsini.
Allah onun ihlasını semaya yükseltti..."

Sabah olunca imam köy halkını topladı ve durumu anlattı. Yaşlı kadın ağladı. Ve sadece şunu söyledi:
"Ben kurban olsaydım, yine Allah'a koşardım..."

📖 Kur'an'dan Ayet:
Len yenâlallâhe luhûmuhâ velâ dimâuhâ velâkin yenâluhut-takvâ minkum.
"Onların ne etleri Allah'a ulaşır, ne de kanları.
Allah'a ulaşacak olan, sizin takvanızdır." (Sûratü'l-Hac, 37)

📜 Hadis-i Şerif:
"Kurbanlarınız, takvânız ölçüsünde kabul edilir."
(İbn Mâce, Edâhî 3, mânâ itibariyle)

🧭 Verilen Mesaj:
Kurban, zenginlik işi değil; gönül işidir. Allah ne koyuna ne bıçağa bakar. Niyete, samimiyete ve gözyaşına bakar. Gerçek kurban, kalpten kesilendir.

Takvamızdan başka Rabbimize bizler ne arz edebiliriz? Takvamızdan başka dünyada ve ahirette bizleri neler mutluluğa ulaştıracaktır? Niyetlerimiz halis olmasa ve samimiyetle Rabbimize yönelmesek bizleri ne kurtaracaktır?

Âdem (a.s.), Havva annemizle birlikte cennete işledikleri küçücük bir hatadan (yasak meyveyi yemelerinden) dolayı yeryüzüne indirildikten sonra, her ikisi de samimiyetle:

📖 Kur'an'dan Ayet:
Rabbana zalemna enfusena ve inlem tegfir lana ve terhamna lenekûnenne minel-hâsirin.
"(Âdem ile eşi) dediler ki: Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz." (Araf, 7/23) diyerek tövbe ettiler de Rahman-ı Rahim onları affetmedi mi?

Nuh (a.s.) emrolunduğu üzere Rabbine sığınarak dağın başında bir gemi yapıp o gemiyle, kendisi ve inanlar tufandan kurtulmadı mı?

Musa (a.s.), ihlâsla çıktığı yolda önünde Kızıldeniz açılıp oradan geçmedi mi?

İbrahim (a.s.), takva sahibi olarak Rabbine yöneldi de Rabbi onu Nemrut'un ateşinden kurtarmadı mı? evladı İsmail (a.s.) ile imtihan ettiği İbrahim (a.s.) takvasıyla bu imtihanda başarılı olmadı mı?

Ya İsmail (a.s.)! O ki, körpecik bir çocukken kesilmekle imtihan edildiği bu dünyada Rabbine sığınarak ve takva sahibi olarak,

"Babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulursun." (Saffat, 37/102)diyerek kazananlardan olmadı mı?

Ya Hacer (r.a.) annemiz! Hz. İbrahim, kendisini daha süt emen çocuğu İsmail (a.s.) ile Mekke'de bırakıp giderken, "Ey İbrahim! Bizi buraya bırakıp nereye gidiyorsun dediğinde", Hz. İbrahim (a.s.)'dan "Bu Rabbimin emridir" cevabını aldığında "Rabbim bana sahip olur" diyerek Rabbine yönelmedi mi? Çocuğuna bir damla su bulması gayretine karşılık Rabbi, onu zemzemle müjdelemedi mi?

Nice hayatlar dünyada yaşandı ve bitti. Niceleri kaybetti, niceleri kazandı. İblis kaybetti, Hz. Âdem kazandı. Kabil kaybetti, Habil kazandı. Firavun kaybetti, Hz. Musa kazandı, Nemrut kaybetti, Hz. İbrahim kazandı. Ebu Leheb, Ebu Cehil kaybetti, Hz. Muhammed (s.a.v) kazandı. Şimdi sıra bizde bu kurban bayramında kendimize sormalıyız artık. Kazananlardan mı olacağız, kaybedenlerden mi olacağız?

Önce Niyet

Amellerimiz niyetlerimize göre şekillenir. Niyetlerimiz halisse amellerimiz değer kazanır Yüce Yaratan nezdinde. Ancak ameller halis olmayınca en önemli ibadetler bile bir değer kazanmaz Yaratan katında. Sevgili Peygamberimiz bir hadislerinde şöyle buyurmuştur.

📜 Hadis-i Şerif:
İnnemâ'l-'amâlu bin-niyyât, ve innemâ likulli imri'in mênavê.
Meali:
"Ameller niyetlere göredir. Herkesin kazandığı da, ancak niyet ettiği şeydir."
(Buhârî, Hadis No: 1)