9. Sınıf Kimya - Moleküller ve Etkileşimler

1. Moleküllerin Lewis Nokta Yapıları

Soru 1: Lewis nokta yapısı nedir? Açıklayınız.
Cevap: Lewis nokta yapısı, atomların değerlik elektronlarını gösteren bir gösterimdir. Bağ yapan ve yapmayan elektron çiftleri nokta ve çizgilerle gösterilir.

Soru 2: Aşağıdaki bileşiklerin Lewis yapısını çizin:
a) H2O
b) CO2
c) NH3

Cevap:
H2O: Oksijen, 6 değerlik elektronu ile 2 hidrojenle bağ yapar. Oksijenin 2 ortaklanmamış elektron çifti vardır.
CO2: Karbon, oksijenlerle çift bağ yapar ve ortaklanmamış elektron çiftleri oksijenlerde bulunur.
NH3: Azot, 3 hidrojenle bağ yapar ve 1 ortaklanmamış elektron çifti vardır.

2. Molekül Polarlığı ve Apolarlığı

Soru 1: Molekül polarlığını belirleyen faktörler nelerdir?
Cevap:

Elektronegatiflik farkı
Molekülün geometrisi
Bağ dipollerinin yönü
Soru 2: HCl ve CH4 moleküllerini polarite açısından karşılaştırınız.
Cevap:

HCl: Elektronegatiflik farkı nedeniyle polar moleküldür.
CH4: Simetrik yapısı nedeniyle apolardır.
Soru 3: Elektronegatiflik farkı ile polarlık arasındaki ilişki nedir?
Cevap: Elektronegatiflik farkı arttıkça bağ polar olur. Ancak molekül simetrikse (örneğin CO2), apolar olabilir.

3. Bileşiklerin Adlandırılması

Soru 1: Aşağıdaki iyonik bileşikleri adlandırın:
a) NaCl
b) MgO
c) Fe2O3
Cevap:
a) Sodyum Klorür
b) Magnezyum Oksit
c) Demir (III) Oksit

Soru 2: Aşağıdaki kovalent bileşikleri adlandırın:
a) CO2
b) N2O5
c) PCl3
Cevap:
a) Karbondioksit
b) Diazot Pentoksit
c) Fosfor Triklorür

4. Moleküller Arası Etkileşimler

Soru 1: Dipol-dipol etkileşimi ile London kuvvetleri arasındaki farkları açıklayınız.
Cevap:

Dipol-dipol: Kalıcı dipoller arası etkileşimdir.
London kuvvetleri: Geçici dipoller sonucu oluşur.
Soru 2: Hidrojen bağının fiziksel özellikler üzerindeki etkilerini tartışınız.
Cevap: Hidrojen bağı, kaynama noktasını artırır, yüzey gerilimini yükseltir ve buzun yoğunluğunu azaltır.

Soru 3: Aşağıdaki maddelerde hangi moleküller arası etkileşimler baskındır?
a) H2O → Hidrojen Bağı
b) CH4 → London Kuvvetleri
c) NH3 → Hidrojen Bağı ve Dipol-Dipol Etkileşimleri

5. Katılar ve Sıvıların Özellikleri

Soru 1: Amorf ve kristal katılar arasındaki temel farkları açıklayınız.
Cevap:

Kristal katılar: Belirli bir düzen ve şekle sahiptir.
Amorf katılar: Düzensiz yapıdadır (örneğin cam, plastik).
Soru 2: Kaynama noktası ve viskozite arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Viskozitesi yüksek sıvılar daha güçlü moleküller arası etkileşimlere sahiptir, bu yüzden kaynama noktaları da yüksektir.

Soru 3: Yüzey gerilimini etkileyen faktörleri açıklayınız.
Cevap:

Sıcaklık arttıkça yüzey gerilimi azalır.
Hidrojen bağı içeren sıvılar yüksek yüzey gerilimine sahiptir.
Sabun gibi maddeler yüzey gerilimini düşürür.