Bu soru bankasında Bilimsel Araştırmaların Etik İlkeleri konusuyla ilgili farklı türlerde sorular bulunmaktadır. Soruların tamamı cevaplıdır, böylece kendinizi test edebilir ve eksiklerinizi giderebilirsiniz.

🔹 A) Klasik Sorular
📌 Soru 1: Bilimsel araştırmalarda etik nedir ve neden önemlidir?
Cevap:
Bilimsel araştırmalarda etik, araştırmaların doğruluk, dürüstlük ve güvenilirlik çerçevesinde yürütülmesini sağlayan kurallar bütünüdür. Etik ilkeler, bilim insanlarının tarafsız ve objektif olmasını, bilgiyi çarpıtmamasını ve insanlığa zarar vermemesini sağlar.

📌 Soru 2: Bilim insanlarının uyması gereken temel etik kuralları nelerdir?
Cevap:

Dürüstlük: Bilgiyi çarpıtmadan, doğru şekilde paylaşmak.
Tarafsızlık: Kişisel görüşlerden bağımsız olmak.
Açıklık ve Şeffaflık: Araştırma sonuçlarını açıkça paylaşmak.
Gizlilik: Kişisel verileri ve özel bilgileri korumak.
İnsan Haklarına Saygı: Deneklerin haklarını korumak ve zarar vermemek.
📌 Soru 3: Bilimsel sahtekarlık türlerini açıklayınız.
Cevap:

Veri Uydurma (Fabrication): Hiç yapılmamış deneyleri veya gözlemleri varmış gibi göstermek.
Veri Tahrifi (Falsification): Deney sonuçlarını bilinçli olarak değiştirmek.
İntihal (Plagiarism): Başka araştırmacıların çalışmalarını kaynak göstermeden kullanmak.
Etik İhlal: Deneylerde insan veya hayvanlara zarar vermek.
📌 Soru 4: Plagiarizm (İntihal) nedir ve neden etik dışıdır?
Cevap:
İntihal, bir başkasına ait akademik veya bilimsel bilgiyi kaynak göstermeden kullanmaktır. Bu durum, bilimsel dürüstlüğü zedeler ve emek hırsızlığı anlamına gelir. Akademik dünyada intihal ciddi etik ihlallerden biridir ve cezai yaptırımları vardır.

📌 Soru 5: Bilimsel araştırmalarda hayvan deneylerinin etik kuralları nelerdir?
Cevap:

Hayvanlara gereksiz zarar verilmemelidir.
Deneylerde alternatif yöntemler kullanılmalıdır.
Hayvanların bakımı ve sağlığı korunmalıdır.
Deney sonrası acı veya rahatsızlık en aza indirilmelidir.
🔹 B) Boşluk Doldurma Soruları
📌 Soru 6:
Bilim insanlarının çalışmaları sırasında tarafsız olmalarına (...) denir.
Cevap: Objektiflik

📌 Soru 7:
Başka bir araştırmacının çalışmalarını izinsiz kullanmaya (...) denir.
Cevap: İntihal (Plagiarizm)

📌 Soru 8:
Bilimsel araştırmalarda gönüllü deneklerin rızasını alma sürecine (...) denir.
Cevap: Bilgilendirilmiş onam

📌 Soru 9:
Bilim insanları, elde ettikleri verileri değiştirmemeli veya uydurmamalıdır. Bu ilkeye (...) denir.
Cevap: Dürüstlük

📌 Soru 10:
Bilimsel çalışmalarda araştırma verilerini yanlış yorumlamaya (...) denir.
Cevap: Veri tahrifi

🔹 C) Doğru – Yanlış Soruları
📌 Soru 11: Bilimsel çalışmalarda yalnızca olumlu sonuçlar paylaşılmalıdır. (D/Y)
Cevap: ❌ Yanlış (Olumsuz sonuçlar da bilime katkı sağlar.)

📌 Soru 12: İnsanlar üzerinde yapılan araştırmalarda katılımcıların rızası alınmalıdır. (D/Y)
Cevap: ✅ Doğru

📌 Soru 13: Bir araştırmacı, başka bir bilim insanının çalışmasını kaynak göstermeden kullanabilir. (D/Y)
Cevap: ❌ Yanlış (Bu intihaldir ve etik dışıdır.)

📌 Soru 14: Hayvan deneylerinde, deney sonrası hayvanların acı çekmesini önlemek etik bir zorunluluktur. (D/Y)
Cevap: ✅ Doğru

📌 Soru 15: Bilimsel çalışmaların güvenilir olması için elde edilen verilerin değiştirilmesi gerekebilir. (D/Y)
Cevap: ❌ Yanlış (Veri tahrifi etik ihlaldir.)

🔹 D) Çoktan Seçmeli Sorular
📌 Soru 16:
Aşağıdakilerden hangisi bilimsel etik kurallardan biri değildir?
A) Tarafsızlık
B) Verileri çarpıtma
C) Açıklık ve şeffaflık
D) Dürüstlük
Cevap: ✅ B) Verileri çarpıtma

📌 Soru 17:
Bir bilim insanının yaptığı araştırmayı, deney yapmadan uydurduğu tespit edilmiştir. Bu durum hangi etik ihlale girer?
A) İntihal
B) Veri uydurma
C) Bilimsel dürüstlük
D) Bilgilendirilmiş onam
Cevap: ✅ B) Veri uydurma

📌 Soru 18:
İnsanlar üzerinde yapılan bilimsel çalışmalarda etik kurallara uygun hareket etmek için hangi ilkeye uyulmalıdır?
A) Katılımcılar deney hakkında bilgilendirilmeli ve gönüllü olmalıdır.
B) Sonuçlar yalnızca olumlu olacak şekilde raporlanmalıdır.
C) Gizlilik ilkesi ihlal edilebilir.
D) Veriler değiştirilerek uygun hale getirilebilir.
Cevap: ✅ A) Katılımcılar deney hakkında bilgilendirilmeli ve gönüllü olmalıdır.

📌 Soru 19:
Aşağıdakilerden hangisi bilimsel araştırmalarda etik dışı bir davranış değildir?
A) Hayvan deneyleri sırasında acıyı en aza indirmek
B) Başka bir çalışmayı kaynak göstermeden kullanmak
C) Deney sonuçlarını kasıtlı olarak değiştirmek
D) Katılımcıların bilgilerini izinsiz paylaşmak
Cevap: ✅ A) Hayvan deneyleri sırasında acıyı en aza indirmek

📌 Soru 20:
Aşağıdaki durumlardan hangisi bilimsel etik ihlale örnek gösterilebilir?
A) Deney verilerini objektif olarak paylaşmak
B) İnsanlar üzerinde yapılan deneylerde bilgilendirilmiş onam almak
C) Başka bir bilim insanının makalesini kendi çalışması gibi göstermek
D) Deney sonuçlarını olduğu gibi paylaşmak
Cevap: ✅ C) Başka bir bilim insanının makalesini kendi çalışması gibi göstermek

📢 Sonuç: Bilimsel etik kurallara uyulması, bilim dünyasının güvenilirliğini ve ilerlemesini sağlar. Bu soru bankası ile konuyu pekiştirebilir, etik kurallar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz! 🎯