🦠 9. Sınıf Biyoloji – Omurgasız ve Omurgalı Hayvanlar (Geniş Özet) 📚
📌 1. Hayvanlar Alemi ve Sınıflandırılması
Hayvanlar Alemi, ökaryotik hücre yapısına sahip, genellikle hareket edebilen ve besinlerini dışarıdan alan canlıları kapsar. Hayvanlar, iskelet yapısına göre omurgasızlar ve omurgalılar olmak üzere iki ana gruba ayrılır�.

🔹 Omurgasızlar, iç iskeleti olmayan hayvanları içerirken,
🔹 Omurgalılar, gelişmiş bir iç iskelete ve omurgaya sahip hayvanlardır.

📌 2. Omurgasız Hayvanlar
📢 Omurgasız hayvanlar, kıkırdak veya kemik yapılı iç iskelete sahip olmayan canlılardır.

✅ Dünyadaki hayvan türlerinin yaklaşık %95'ini omurgasızlar oluşturur.
✅ Karada ve suda yaşayabilen birçok farklı türü vardır.
✅ Bazılarında dış iskelet veya koruyucu yapılar bulunabilir�.

🦠 Omurgasız Hayvan Grupları
1️⃣ Süngerler (Porifera) 🌊
✔ En ilkel hayvan grubudur.
✔ Dokular ve organ sistemleri yoktur.
✔ Gözenekli yapıları sayesinde sudan besin ve oksijen alırlar.
✔ Örnekler: Deniz süngerleri 🧽�.

2️⃣ Sölenterler (Cnidaria) 🌊
✔ Basit sinir sistemine sahiptirler.
✔ Tek açıklıklı sindirim sistemleri vardır.
✔ Bazıları zehirli yakıcı hücrelere sahiptir.
✔ Örnekler: Denizanası, mercanlar, hidralar 🪸�.

3️⃣ Solucanlar (Platyhelminthes, Nematoda, Annelida) 🪱
✔ Vücutları segmentlidir ve yumuşaktır.
✔ Toprak verimliliğinde önemli rol oynarlar.
✔ Parazit türleri insanlarda hastalıklara yol açabilir.
✔ Örnekler: Planarya, toprak solucanı, bağırsak kurtları�.

4️⃣ Yumuşakçalar (Mollusca) 🦑
✔ Vücutları genellikle yumuşaktır.
✔ Bazılarında dış iskelet bulunur (midye, salyangoz).
✔ Beyin ve sinir sistemi gelişmiştir (ahtapot ve mürekkep balığı gibi).
✔ Örnekler: Midye, salyangoz, ahtapot, mürekkep balığı�.

5️⃣ Eklem Bacaklılar (Arthropoda) 🐜
✔ En fazla türe sahip hayvan grubudur.
✔ Sert dış iskeletleri vardır.
✔ Eklemlere sahip uzuvları bulunur.
✔ Örnekler: Böcekler, örümcekler, yengeçler, akrepler�.

6️⃣ Derisi Dikenliler (Echinodermata) ⭐
✔ Vücutları dikenli bir dış iskeletle kaplıdır.
✔ Genellikle deniz tabanında yaşarlar.
✔ Örnekler: Denizyıldızı, denizkestanesi, denizhıyarı�.

📌 3. Omurgalı Hayvanlar
📢 Omurgalı hayvanlar, gelişmiş iç iskelete ve omurgaya sahip hayvanlardır.

✅ Sinir sistemleri gelişmiştir.
✅ Kapalı dolaşım sistemine sahiptirler.
✅ Holozoik beslenme yaparlar (besinleri alıp sindirerek enerji üretirler).
✅ Böbrekleri boşaltım organıdır�.

🦴 Omurgalı Hayvan Grupları
1️⃣ Balıklar (Pisces) 🐟
✔ Solungaç solunumu yaparlar.
✔ Genellikle dış döllenme ve dış gelişme gösterirler.
✔ Soğukkanlıdırlar (vücut sıcaklıkları çevreye bağlıdır).
✔ Örnekler: Köpek balığı, levrek, hamsi, yılan balığı�.

2️⃣ Amfibiler (İki Yaşamlılar) 🐸
✔ Hayatlarının bir bölümünü suda, bir bölümünü karada geçirirler.
✔ Başkalaşım geçirirler (kurbağaların larvaları solungaç solunumu yaparken, erginleri akciğer ve deri solunumu yapar).
✔ Dış döllenme ve dış gelişme gösterirler.
✔ Örnekler: Kurbağalar, semenderler�.

3️⃣ Sürüngenler (Reptilia) 🐍
✔ Pullu bir deriyle kaplıdırlar (su kaybını önler).
✔ Akciğer solunumu yaparlar.
✔ Genellikle iç döllenme ve dış gelişme gösterirler.
✔ Örnekler: Kaplumbağa, timsah, yılan, kertenkele�.

4️⃣ Kuşlar (Aves) 🦅
✔ Tüyleri sayesinde vücut ısılarını korurlar.
✔ Akciğerlerinde hava keseleri bulunur.
✔ İç döllenme ve dış gelişme gösterirler.
✔ Örnekler: Kartal, güvercin, penguen, deve kuşu�.

5️⃣ Memeliler (Mammalia) 🐻
✔ Vücutları kıllarla kaplıdır.
✔ Dişilerde meme bezleri bulunur ve yavrularını sütle beslerler.
✔ Akciğer solunumu yaparlar.
✔ İç döllenme ve iç gelişme gösterirler.
✔ Örnekler: İnsan, aslan, balina, yarasa, maymun�.

📌 4. Omurgasızlar ve Omurgalılar Arasındaki Farklar
Özellikler   Omurgasızlar 🦠   Omurgalılar 🦴
İskelet   İç iskelet yoktur (bazılarında dış iskelet vardır)   İç iskelet (kemik/kıkırdak) vardır
Sinir Sistemi   Gelişmemiştir   Gelişmiştir
Dolaşım Sistemi   Açık veya kapalı   Kapalı
Solunum   Deri, solungaç, trakelerle   Akciğer, solungaç
Örnekler   Böcekler, süngerler, ahtapotlar   Balıklar, memeliler, kuşlar