Hazret-i Esma bint-i Umeys (r.a.)
Has'am kabilesine mensup. Babası Umeys İbn-i Sad. Annesi Hind (Hule) bint-i Avf. İlk eşi Hz. Cafer İbn-i Ebi Talib. Mekke'de islamiyete intisab eden ilk müslümanlardandır. Kendinden sonra kocasıda müslüman oldu. Beyi ile birlikte Habeşistana hicret ettiler. Hz.Caferden üç çocuğu oldu. MUHAMMED, Abdullah ve Avn.
İki kere faziletli
Habeşistan'da bir kaç sene kaldıktan sonra Hicri 7. yılda Hayber fethedildiği sıralar Medine'ye geldi. İlk zamanlar Hz.Hafsa (r.a.) evinde kaldı. Bir ara Hz. Ömer (r.a.) eve uğradığına onu görür ve sorar:
- Bu hatun kimdir?
- Esma.
Esma olduğunu öğrenen Hz.Ömer (r.a.)
- Evet Esma, Habeşistan'a gitmiş bulunan Esma, denizleri aşıp gelen Esma.
Hz.Esma cevap verir.
- Evet dediğin Esma.
Hz.Ömer latife olarak:
- Biz sizden faziletliyiz. Bizler muhaciriz.
Hz.Esma bu sözlere biraz içerleyerek buyurur.
- Evet sen doğru söyledin, muhacir olamk fazilet sebebidir, am şurası varki siz Zatı Saadetleri ile birlikte hicret ettiniz. O açların karnını doyuruyor, bilgisizlere bilgi öğretiyordu, fakat biz kendi yağımızla kavrulmağa bakan kimsesizlerizki bir köşede unutulmuşuzlarızdır. Biz böyle uzak diyarlarda Hak Teala ve O'nun Resülü için külfelere katlandık. Çeşitli çeşitli sıkıntılara göğüs gerdik.
Hazret-i Esma bu sözleri söylerken Resulullah da teşrif ettiler, meseleyi öğrendiler ve buyurdular:
- O (yani Hazret-i Ömer) bir kere hicret etmiştir, evet hicretin fazileti vardır, fakat sen iki kere hicret etmişsin. Bu itibarla senin hicretinin iki kere fazileti vardır.
Hazret-i Esma ve Habeşistan'dan dönmüş olan diğer Habeş muhacirleri Resulullah'ın bu buyruklarından çok memnun oldular.
Matem
Hicri 8. senesinde Hz.Cafer (r.a.) şehit olurlar. Resulullah haberi alır almaz Hz.Esma'nın evine gelir ve buyururlar:
- Cafer'in çocukları nerde? Benim yanıma getir.
Hz.Esma çocukları getirdi vemeseleyi anladı ve sordu:
- Ya Resulullah Cafer'den ne haber?
Zatı Saadetleri buyurdular:
- Allah yolunda şehit oldu.
Hz.Esma bu haberi duyunca, ani bir feryat kopardı. Bütün kadınlar toplandı. Resulullah onlara buyurdu:
- Göğsünüze vurup döğünmek yok.
Resulullah evden çıkıp kızı Fatma'nın yanına gitti ve buyurdu:
- Fatma, Cafer'in çocuklarına yemek hazırla, Esma bugün üzüntülüdür, yemek yapacak halde değildir.
Sonra Resulullah camiye teşrif ettiler, Hazret-i Cafer'in şehit olduğunu ilan ettiler. O sırada bir zat içeri girip, Hz.Cafer'in evinde kadınların matem tuttuklarını haber verdiler. Zatı Saadetleri buyurdular:
- Gidin onları yatıştırın.
Sonra aynı zat gelip arz etti.
- Çok uğraştık fakat yatıştırmak mümkün değil.
Zatı Resulullah tekrar gönderdi fakat yine tesir etmeyince:
- Yüzlerine toprak atın.
Hz.Ayşe (r.a.) şöyle dedi:
- Yemin ederim ki böyle yaptıkça Resulullahı incitmiş oluyorsunuz; bu işten vazgeçin.
Kadınlar vazgeçmedi. Üçüncü gün idi. Resulullah Hz.Esma'nın evine teşrif ettiler ve mateme son verdiler.
İkinci Evlenme
Hz.Cafer'in şehadetinden altı ay geçmişti. Huneyn gazvesi zamanı idi. Bu defa Hz.Esma, Hz.Ebubekir (r.a.) ile evlendi. İki sene sonra MUHAMMED isimli oğlu oldu. O sırada Hac için Mekke'ye gelmişlerdi. Zü'l Halife mevkinde idiler. Bu hal ile nasıl hac edeceğini düşünüyordu. Resulullah'a meseleyi arz ettiler. Resulullah buyurdu:
- Yıkanır ve ehram bağlarsın.
Hicri 13.sene Hz.Ebubekir'in vefatı Hz.Esma'yı çok sarstı. Hz.Ebubekir (r.a.) vefat etmeden önce, karısının kendisine gusül vermesi için vasiyet etmişti. Nitekim Hz.Esma O'nun için gusül verdi. Oğlu MUHAMMED o sıralar üç yaşındaydı.
Üçüncü Evlenme
Hz.Ebubekir'den sonra Hz.Ali ,(r.a.) ile evlendi. Ondan Yahya isimli bir oğul sahibi oldu.
Hazret-i Esma ve Tıp İlmi
Zat-i Saadetleri hastalandığında Hz.Umm-i Selma ve Hz.Esma (r.a.), hastalığın zatülcenb olduğu teşhisini koydular. İlaç içirmek istediler. Resulullah ilacı içmek istemediler ve o sırada baygınlık geçirdiler. Bundan istifade ederek ilacı içirdiler. İlaçtan az sonra Resulullah'ın baygınlıkları geçti, kendilerini iyi hissettiler ve buyurdular:
- Demek bu tedbiri Esma düşünmüştür.
Fazl ü Kemali
Yedi hadis rivayet ettiler. Rüya tabirindede bilgi sahibi idiler.
Vefatı
Hicri 40'da Hz.Ali'nin şahadetinden sonra fazla yaşamadılar vefat ettiler.
Kaynak:
1) Kadın Sahabiler, Mevlana Niyaz, Tercüme Prof Ali Genceli, Toker Yayınları, 1971