· Birini mevkiinden çıkarırsan, bir müddet geçtikten sonra suçunu affet. Ümit besleyen kimsenin muradını vermek, mahpusun bağını çözmekten bin kat iyidir...
· Allah ın emrinden dışarı çıkma ki, senin emrinden de hiçbir şey dışarı çıkmasın...
· Çoban uyumuş, kurt da sürüde: Bu hal akıllı kimselerin beğeneceği şey değil...
· İnsan iyilik ümidi ve kötülük korkusu dolayısıyla aklın gereğini benimser...
· Kendisinden fazlasıyla iyilik gördüğün kimseye fenalık etmen insanlık değildir...
· Kurdun kafasını, halkın koyunlarını paraladıktan sonra değil, önce kesmek gerekir...
· Bir kimsenin günahı üzerine hiddetlenirsen onu cezalandırmadan önce iyi düşün taşın. Çünkü Bedahşan la lini kırmak kolaydır, lakin kırılan şeyi sonradan eklemek imkansızdır...
· Hedefe, okun gezi elindeyken nişan ol, ok yaydan fırladıktan sonra değil
· Aradan bir nice zaman geçmedikçe insanın içyüzü anlaşılmaz...
· Düşman bir kusur bulunca, büyüklerin kalplerini dağlar. Ateş, ufacık şeyle de alevlenir fakatkoca koca ağaçları tutuşturmak mümkündür...
· Gönül sır zindanıdır. Ama bir kere söyledinmi, sır artık zincire girmez...
· Günahsız olan, pervasız konuşur. Muhtesip dolaşırken gocunanlar, terazilerinde dirhem taşı noksan olanlardır...
· Hiddetle hemen kılıca sarılan kimse sonra esefle elinin ardını dişler...
· Öfke, pusudan askerini saldırttığı zaman, ortada ne insaf kalır, ne takva, ne de din kalır. Ben şu göklerin altında, bunca meleği ürküten böyle şeytan görmedim...
· Eşeğini düşman, vergisini de sultan alıp gittikten sonra o memleketin tacında, tahtında ikbal kalır mı
· Bir düşmana üstün geldiğin zaman onu incitme, zaten kendi derdi kendine yeter.
· Büyük kalarak yaşamanın şartı odur ki her küçüğün kim olduğunu bilesin...
· Herkesin huzurunu kendi rahatına tercih eden kimseye ne mutlu. Hüner sahipleri, başkalarının gamını çekmekten kendi keyiflerine bakamamışlardır...
· Yolda laf atmak değil, adım atmak lazım. Yürümedikten sonra lafın manası kalmaz...
· Elalem harman kaldırırken, vaktiyle tohum ekmemiş olmak ne gevşekliktir...
· Salih adam dilenirse ancak kendi nefsinden dilenir ve ondan hırsı terk etmesini ister. Çünkü, her saat ver diyen bir nefis, sahibini zillet içinde köy köy dolaştırır...
· Derisini parçalasalar dahi, Hudadost hiçbir zaman dostunun düşmanıyla dost olmaz...
· Bir tek kıl ibrişim telinden bile zayıftır. Ama çoğalırsa zincirden bile sağlam olur...
· Dost gönüllerini derli toplu tutmak, hazine toplamaktan daha iyidir...
· Kimsenin işini ayağa düşürme. Mümkündür, sen de onun ayağına pek çok düşersin...
· Zorluya tahammül et ki bir gün ondan daha kuvvetli olasın. İnatçının şerrini iyilikle gider. Himmetin pazısı kuvvetin elinden üstündür..
· Efendi davul sesi ile uyanıyor, bekçinin gecesi nasıl geçti, nereden bilecek....
· Padişahken zulmedersen, padişahlıktan sonraa dilenci olursun.
· Kuvvetlilerin yükünü zayıflar çekerken padişaha tatlıuyku haramdır..
· Kafası Zühal yıldızına değen bir padişahla zindanda inleyen züğürdü, başlarına ölüm askeri hücum ettikten sonra birbirinden ayıramazsın..
· İdrak kulağından gaflet pamuğunu çıkarmalısın ki, ölülerin nasihatını duyabilesin.
· Şer çıkaranlar- yuvasına nadiren dönebilen akrepler gibidir- gene şer sevdasında giderler...
· Eğer yiyip yatmaktan başka bir şey bilmiyorsa, adam hayvandan nesiyle yüksek olur ki
· Yolu takip etmeyen bedbaht süvari, doğru yürüyen yayadan geri kalır...
· İnan ki, ateşinle gönüller dağlı olunca kıyamet günü iyilik göremezsin...
· Düşen her zaman kalkmış değildir...
· Güneşler, aylar ve ülkeler daha çok zaman parlayacaklar ama sen mezar yastığından başını kaldıramayacaksın...
· Bir hükümdar abit olursa ölümle neyi eksilir, mademkiahirette de padişahtır...
· Bir kadın zalim olan erkekten çok yüksektir. Köpek de halkı inciten insandan üstündür.
· Kendine fenalık yapan ahlaksız,insanlara kötülük yapanlardan iyidir...
· Devri kötü olan bir zalim dünyada kalmayacak, ama onun üzerinde ebedi bir lanet kalacaktır...
· Çıkrığının ardında ihtiyar kadın lanet ederken, meclisin baş köşesinden gelen aferinlerin değeri yoktur...
· Kendi ahlakını düşmanından dinle; dostun gözünde her yaptığın iyidir...
· Hastaya şeker vermek günah olur, çünkü ona acı ilaç fayda verecektir...
· Ekşi yüzlü adam, insanı hoş tabiatlı, tatlı mizaçlı dostlarından daha güzel tenkit eder...
· Senin iyiliğini isteyen kimse, yolunda şöyle bir diken var diyendir. Yolunu kaybedene iyi gidiyorsun demek şiddetli bir zulümdür...
· Ey düşüncesiz, tedbirsiz ve akılsız olan nefis, sen tek yoksulluğun yükünü çek, ama kendini gamla öldürme...
· Bir iş tedbirle olacaksa düşmanın yüzüne gülmek, savaş çıkarmaktan daha iyidir.
· Değersiz kimselerle savaşmaktan çekin. Ben damlalardan sel olduğunu çok gördüm...
· Kaşını çatmamağa çalış, ne kadar zayıf olursa olsun düşmanın dost kalması daha iyidir.
· Düşmanı dostundan fazla olan kişinin, düşmanı şen, dostu mahzun olur.
· Hizmeti yeni girenin ipini uzat fakat kesme, sonra bir daha yüzünü göremezsin...
· Sen kendi kaygını sağlığında çek, hısımların hırsa düşerler ölenle ilgilenmezler. Parayı, nimeti şimdiden ver, çünkü senindir ve senden sonra bunlar senin emrinden çıkacaktır.
· Elinden hayır gelen bir oruç yiyici, dünyaya tapıp yıl orucu tutan kimseden iyidir.
· Toprağın altında iken gönlü diri olan bir ölü, gönlü ölü olarak yaşayan bir bilginden daha canlıdır.
· Herkes kuvveti derecesinde yük taşır, karıncaya göre çekirge ayağı ağırdır.
· Allah eğer hikmetiyle bir kapıyı kaparsa, rahmetiyle başkasını açar.
· Amelsiz söz gevşek bir dayanaktır.
· Marifet kapısı, kendilerine karşı bütün kapıların kapandığı kimseler için açıktır. Acı yaşamış, acıyı tatmış nice insanlar cennette eteklerini sürüyerek yürürler.
· İster merhem sürsün ister yaralasın... Ne hoştur, O nun gamıyla perişan olanın hali.!
· Kim çalarsa çalsın, cömertin kapısı mutlaka açılır.
· Nice kuvvetli, nice üstün akıllar vardır ki, aşkın havası onları mağlup etmiştir. Çünkü sevda aklın kulağını büktükten sonra, akıl bir daha baş kaldıramaz...
· Akıl yolu kıvrım üstüne kıvrımlardan başka bir şey değildir ve arifler katında Allah tan gayrı bir varlık yoktur...
· İster yücelik ve mevki olsun, ister zillet ve hapis olsun, ben bütün bunları Allah tan bilirim; Ahmet ten, Mehmet ten değil...
· Ey akıllı kimse, hekim sana acı ilaç gönderdiği zaman hastalıktan korkma. Dost elinden gelen her şeyi iç. Hasta hekimden daha bilgili değildir...
· Eğer aşk eri isen kendine değer verme. Aksi takdirde afiyet yolunda yürü..
· Muhabbetin seni toprak etmesinden korkma. O mahvettiği takdirde sonsuzlaşırsın! Toprağın altında değişmedikçe sağlam taneden ot bitmez...
· Seni Allah a aşina kılacak kimse kendi benliğinden seni kurtarmış olandır. Çünkü benliğinle beraber oldukça kendine yol bulamazsın ve bu inceliği de kendini unutanlardan başkası bilemez...
· Varlığı perişan olan kimse ne t iz i fark eder, ne p e s i. O, bir kuşcağızın ötmesiyle de feryada geleir...
· Yüzücülükte yiğit de olsan, elini ayağını ancak çıplakken kullanabilirsin. Şu halde şöhret, namus ve riya hırkasını sırtından çıkarmalısın; elbisesiyle suya batan kimse aciz kalır...
· Dünya alakası Allah a karşı perdedir ve bir neticesi yoktur. Sen ancak bağları kopardığın takdirde vuslata nail olursun...
· Öğüdü, tesir etmeyeceğini bildiğin bir kimseye verme, ey şaşkın. Elinden dizgini kaçırmış olan zavallıya, oğlum yavaş sür denmez.
· Kişi kendinden üstününü aramayı fırsat bilmelidir. Kendin gibisiyle vaktini ziyan edersin. Kendi benzerlerinin izinde ancak kendini beğenmişler yürür...
· Aşkına sadık olan kimse canına kıyabilendir; yüreksiz adam kendine aşıktır...
· Bir kere serden geçen insan, başına taş ve ok yağmuru yağsa da, dileğinden el çekmez...
· Seçkin bir akıllı gönülsüz olur; meyvelerle yüklü dal başını yere kor...
· Büyüklük gösterişle, lafla olmaz; yücelik dava ile, kuruntu ile elde edilmez. Tevazu yüceliği arttırır, fakat gurur seni toprağa serer..
· Üstü başı temiz fakat ahlakı kirli olan kişinin cehennem kapısını açmak için anahtara ihtiyacı yoktur.
· Eğer mertsen, mertliğinden bahsetme. Sen kendini iyilerden saydıkça kötü olursun...
· Allah karşı iyi, halka karşı kötü olan akılsızlar, ibadetlerinin meyvasını yiyememişlerdir...
· Zühd ü takva ile meşgul ol, ama Muhammed Mustafa yı geçecek kadar değil. Siyahlık şöyle dursun, haddinden fazla beyazlık bile hoşa gitmez...
· Allah tan çekinen günahkar, gösteriş yapan abitten çok daha iyidir...
· Kalbi kırılanın sözü sert olur...
· Her kim çirkin huyundan vazgeçerse, cennette sonsuz bahtiyarlıklara ulaşacaktır.
· Düşmanın derisini yumuşaklıkla yüzebilirsin. Sertlik gösterdin mi, dostun bile sana düşman olur.
· Tatlı söz karşısında büyükler gönülsüzleşirler, kafalarını dikmezler; küçükler de başlarını eğerler. Başarı tatlı dille elde edilir. Hırçın tabiatlı kimse daima ısdırap çeker...
· Çirkin tabiat, adamı cehenneme götürür. Çünkü iyi huy cennetten gelmiştir.
· Tek ırmak kenarından sıcak su iç de ekşi suratlının soğuk gül şerbetini içme. Yüzü sofra gibi karmakarışık olan bir adamın ekmeğini tatmak haramdır..
· Hüner sahipleri, cefa gördükleri halde muhabbet gösterirler.
· Soysuzlara karşı soysuzluk etmek mümkündür. Lakın, insan olanın elinden köpeklik gelmez.
· Tahammül sana önce zehir gibi görünür. Fakat tabiatına kök salınca bal kesilir...
· Azametli adam kurum satar; çünkü büyüklüğün yumuşaklıkta olduğunu bilmez.
· Allah yolunun yiğitleri, bela okuna hedef olanlardır. Onlar kibir külahını atmışlar, yücelik tacıyla başlarını yükseltmişlerdir.
· Sen zebun ol da derini yırtsınlar. Çünkü gönül sahipleri küstahların yüklerine katlanırlar. Allah adamlarının toprağından testi yapsalar, halk onu melamet taşıyla kırar.
· Sel heybetle aktığı için yukarıdan aşağı tepesi üstü düşer. Halbuki çiğ damlası küçüz ve acizdir; bu sebeple gökyüzü onu muhabbetle alır, a y y u k a çıkarır...
· Methü sena ipiyle kuyuya inme, Hatem gibi sağır ol da kendi ayıplarını dinle.
· Eğer, şu arif geçinen adam gerçekten dostunu tanısaydı, düşmanla çekişmeğe vakti kalmazdı. Allah ın varlığından haberi olsaydı, bütün halkı yok bilirdi...
· Düşman sözü ağırına gidiyorsa dikkat et de onun ayıpladığı şeyleri yapma. Benim için iyi şeyler söyleyen kimse, ancak kusurumu bana açıkça gösterendir.
· Sen kendinden bahsetme ki, seni başkaları övsünler. Kendini övdüğün takdirde bunu başkalarından bekleme.
· Ecel günü zırhı delen ok, eceli gelmeyenin gömleğinden bile geçmez.
· Bilgin ne kadar çalışırsa çalışsın, canını ecelden kurtaramaz. Cahil de, ne kadar uygunsuz şeyler yerse yesin, ölmez.
· Kıyısı görünmiyen bir suda, yüzücünün gururu işe yaramaz.
· İnsan olmak isteyen kişi önce nefsinin köpeğini susturur.
· İnsana hüner, fazilet, din ve olgunluk gerek. Mevki, mal dediğin şey bir gelir, bir gider...
· Murada ermedim diye düşüne düşüne kalbini yakma, kardeşim. Çünkü her gecenin gündüzü vardır.
· On adam mikdarı konuşan cahilden çekin. Bilginler gibi bir söyle, pir söyle
· Meydana çıktığı zaman yüz kızartacak olan bir sözü gizlice niçin söylemeli
· Elalemin kötülüğünden bahsettiğin takdirde, sözün doğru olsa bile, özün kötü sayılır..
· Elalemi ayıplarıyla anan bir kimsenin senden de teşekkürle bahsedeceğini zannetme.
· Kimsenin hoşuna gitmese bile, sen faydasına inandığın bir sözü söyle. Onu bugün dinlemeğen cahil yarın pişman olacak...
· Velhasıl dünyada kimse kimsenin elinden, dilinden kurtulamaz. Dile düşen için biricik çare sabretmektir.
· Günahlarından şu anda kork kıyamet günü kimseden korkun olmasın.