Alm. Dampfturbinen (f.pl.), Fr. Turbines (f.pl.)a vapeur, İng. Steam turbines.
Yüksek basınç altındaki buharın sâhip olduğu termal enerjiyi, mekanik dönme enerjisine çevirmeye yarayan sistem.
TarihçeModern buhar türbini 1884 yılında Anglo İrlandalı mühendis Sir Charles Parsons tarafnda icat edilmiştir. İlk modeli 7.5 kW (10 hp) elektrik üreten bir dinamoya bağlıydı. Charles Parson'ın bu icadı ucuz ve yüksek miktarda elektrik üretimine imkan tanıyordu.
Buhar türbini, ısıl enerjisi yüksek yani yüksek basınç ve sıcaklığa haiz bir akışkanın ısıl enerjisini mekanik enerjiye çeviren termik turbo makinalardır. Buhar türbinlerinde akışkan olarak su buharı kullanılmaktadır.
Genellikle bunun sonucu olarak elektrik üretilir. Buhar, yüksek bir hızla, yerleştirilmiş kanatlar içinden geçecek şekilde gönderilir. Bununla bir dönme hareketi ortaya çıkar. Buharın basınç enerjisini en verimli şekilde enerjiye dönüştürmek için Laval (yakınsak-ıraksak) lüleleri kullanılır. Bu lüle önce birden daralırken, sonra yavaş yavaş genişler. Ağızlığın özelliğinden dolayı geçen buharın basıncı kinetik enerjiye, yâni hıza çevrilir. Buharın hızının yüksekliği nisbetinde, buhar jetinin rastladığı engele tatbik edeceği basınç da artar. Bu, ayrıca buharın ilk yörüngesinden ayrılmasına da bağlıdır. Eğer bir mil üzerindeki kanatlar, gelen buharı hemen hemen çevre doğrultusuna çevirirse, buhar mili döndürecek çevre doğrultusunda bir kuvvet tatbik eder. Buharda bulunan enerjinin en verimli şekilde alınması için birbirini tâkip eden kademeler şeklinde çok kademeli olanları vardır. Her kademenin kanatlı kısımları aynı bir mil üzerine yerleştirilmiştir. Bu sebepten aynı hızla dönerler. Bu dönen düzene bütün olarak "rotor" denilir. Teorik olarak buharın bütün basıncı atmosfer basıncına tek ağızla indirilerek hıza çevrilebilir. Ancak, bu durumda milin mâkul bir verim sağlayabilmek için çok yüksek hızda dönmesi gerekir. Bu ise bazı teknik zorlukları getirmesi yanında büyük merkezkaç kuvvetinden dolayı makinayı harâb edebilir. Enerjiyi, birbirini tâkib eden kademelerde kullanan türbinler çeşitli prensiplere göre inşâ edilmiştir:
1.Hızlı kademeli: Bu sistemde buharın tam olarak basıncı tek bir hıza çevrilir. Elde edilen, hızı yüksek buhar jeti rotor kademesindeki kanatların belli bir kısmına püskürtülerek enerjisinden faydalanılır. Curtis türbini bu tip bir türbindir.
2. Basınç kademeli: Püskürtme borusunda buhar genişler ve ortaya çıkan yüksek hızlı buhar, kademeli kanatlara çarparak rotoru döndürür. Daha sonra buhar kılavuz kanatlar arasından geçer. Burada buhar biraz daha genişler ve hız başka bir kademeyi çevirir. Bu şekildeki sâbit ve döner kademelerdeki kanatlar arasından geçen buhar, her kademede biraz genişleyerek kademelerdeki bütün basınç kullanılıncaya kadar bu işleme devam eder. Ağırlık bakımından aynı olan buharın her devreden geçtiğinde hacim büyümesi ile yavaş yavaş basıncı azaltılır. Bu sebepten türbinin çıkış ucundaki kademenin kanatlarının çapı giriştekilerden daha büyüktür. Bunlara aksiyon türbinleri adı verilir.
3. Reaksiyon kademeli: Bu sistemde basınç, sâdece püskürtme borusunda ve sâbit kılavuz kademelerinde değil, rotor kademelerinde de hıza çevrilir. Bunlara reaksiyon türbinleri denir. Buhar türbinleri aynı zamanda türbini terk eder. Düşük basınçlı buharın girdiği yere göre yoğunlaştırıcılı veya yoğunlaştırıcısız olacak şekilde de sınıflandırılır. Yoğunlaştırıcılı türbinler çıkış buharının ısısını ve basıncını düşürdüğünden basıncın türbindeki düşme oranı dolayısıyla türbinin verimi artar. Yoğunlaştırıcısız sistemlerde ise, türbinde işi biten kullanılmış buhar atmosfere veya bir ısıtma sistemine veyâhut herhangi bir kullanım yerine gönderilir. Buharın çıkıştan sonra girdiği yerlere göre de türbinlere değişik isimler verilir.
Buhar türbininin önemli kısımları:
Rotor
Curtis kanatları
Güç kanatları
Stator kanatları
İç karter
Dış karter
Reglaj
Main stoper
İnterceptor reheat stoper (bazı tiplerde)
Pedastal
İmpeller regülatör
Radyal yataklar
Thrust yatak
By-passlar
Nozullar
Glendler
İnter labirentler
Karter labirentleri
Hız governörü
Stabilitör pistonlar (servo motor)
Konu başlıkları
1 Rotor
2 Stator
3 Buhar türbini yardımcıları
4 Tarihçe
Rotor
Seyyar kanatlar
Disk veya tamburlar
Şaft
Kavrama
Eksenel yatak koleri ya da thrust yatak koleri
Stator
Nozul
Reaksiyon kanatları
Radyal yataklar
Karter
Nozullar
Glendler
İnter labirentler
Karter labirentleri
Buhar türbini yardımcıları
Dış karter
Reglaj
Main stoper
İnterceptor reheat stoper (bazı tiplerde)
Pedastal
İmpeller regülatör
Radyal yataklar
Thrust yatak
By-passlar
Hız governörü
Stabilitör pistonlar (servo motor)
0 Yanıt
2988 Gösterim