Konu: Botsvana - Ansiklopedik Bilgi

[D®agon]

Afrika kıtasının güneyinde bulunan, denize kıyısı bulunmayan kara ülkesi.bir devlet.


Kuzeyinde Zambiya, kuzey batısında Nambiya, kuzey doğusunda Zimbabwe, güneyinde ise Güney Afrika Cumhuriyeti yer alır. Güneyden kuzeye ve doğudan batıya en geniş yeri yaklaşık 933 kilometredir.



Botsvana Cumhuriyeti (Setsvana: Lefatshe la Botswana; İngilizce: Republic of Botswana),
Başkenti: Gaborone
Resmî dil(ler): İngilizce, Tsvana (ulusal)
Milliyet: Batsvana
Yönetim biçimi:   Cumhuriyet
 - Cumhurbaşkanı    Ian Khama
Kuruluş - Bağımsızlık: 30 Eylül 1966
Yüzölçümü:  - Toplam    582000 km²
                                        225.000 mil²
                      - Su (%)    2.5
Nüfus : - 2012 tahmini    2.098.000
Para birim: Pula (BWP)
Trafik akışı: sol
Internet TLD: .bw
Telefon kodu: +267



 Ülke güney ve güneydoğu bölümünde Güney Afrika Cumhuriyeti, kuzey ve batısında Namibya, kuzeydoğu bölümünde ise Zambiya ve Zimbabve ile komşu konumundadır. Ülkenin kuzey bölümünde, Kasane şehri yakınlarında dünyanın dört ülke sınırının kesiştiği tek nokta olarak kabul edilen, ancak söz konusu Botsvana, Zambiya, Zimbabve ve Namibya ülkelerinin sınır anlaşmaları ile sınırlarına karşılıklı olarak resmiyet kazandırmadıkları için kabul görmeyen bir sınır noktası mevcuttur.Bostvana, Afrika kıtası üzerinde demokrasi alanında en gelişmiş ülke olarak kabul görmektedir. 2011 yılında açıklanan İnsani Gelişme Endeksi verilerinde, Botsvana Afrika kıtasının güneyinde bulunan ülkeler içerisinde en yüksek verilere ulaşmıştır.

Ülke genelinde 2007 verilerine göre yetişkin nüfusun %24'si HIV virüsü taşımakta olup, bu oran dünya genelindeki en yüksek ikinci orandır.

Tarihi

Botsvana tarihine ait ilk bilgiler bundan yaklaşık 1000 sene öncesine aittir. Daha önceleri için herhangi bir bilgi mevcut değildir. Hayvancılıkla uğraşan Tswana kabilesi kuzeyden gelerek Botsvana'ya yerleşmişlerdir. Bu zamanlarda ülkenin doğusunda Ngunisler, batısında ise Boşımanlar oturmaktaydı. On sekizinci asırda Boer kabilesi güneyden gelerek ülkeye yerleşmiştir. İngilizlerin dünya ülkeleri üzerindeki sömürgecilik zihniyeti ve faaliyetleri 1820 senesinde bu ülkeye de musallat oldu. 1885 senesinde İngiltere burada giriştiği silahlı harbi kazanmış ve Bechuanland adı ile ülkeyi sömürgesi haline getirmiştir. 1966 senesine kadar İngiliz sömürgesi olarak kaldıktan sonra 30 Eylül 1966'da bağımsızlığına kavuşmuş ve Botsvana ismini almış, İngiliz Milletler Topluluğuna bağlı kalmıştır.

Fiziki Yapı

Ülkenin tamamı yayladır. Oldukça meyilli bir yayla olan Botsvana'nın batı tarafları ortalama 55 m, doğuya gittikçe yükselen kısımlarındaki ortalama yüksekliği ise 1000 m civarındadır. Meşhur Kalahari Çölü ülkenin batı bölümünü kaplamaktadır. Orta kısımları kurak olan Kalahari Çölünün doğusu çalılıklarla kaplıdır. Botsvana'nın önemli akarsuları, Okowango ve Chobe nehirleridir. Bu nehirler Angola'da doğduktan sonra buraya gelirler. Okowango Nehri, 16.835 km2lik bir bataklık meydana getirdikten sonra, bataklığın yakınındaki ülkenin en önemli göllerinden olan Ngami'ye dökülür. Bir diğer önemli gölü olan Makarikari ise doğudadır.

İklimi

Ülke genelinde kurak ve yarı çöl iklimi hakim bir konumdadır.
Sıcak ve kuru bir iklime sahiptir. Senelik yağış ortalaması ülkenin doğusunda 650 mm, batı bölgelerinde ise 252 mm civarındadır. Senenin en sıcak ayları kasım-mayıs aylarıdır ki, bunlardan şubat, sıcakların en fazla olduğu aydır. Ortalama 13°C ile senenin en soğuk ayı temmuzdur. Senelik sıcaklık ortalaması 29 °C'dir. 1965-66 yıllarındaki kuraklık sonucunda 400.000 baş sığır ve yerli hayvanların üçte birinden fazlası telef olmuştur.

Tabii Kaynaklar

Bitki örtüsü bakımından son derece fakir olan Botsvana yabani hayvanlar, madenler bakımından ise oldukça zengin bir ülkedir. Büyük bir kısmı çöl olan ülkede dikenli bitkiler ve akasya ağaçlarına çok rastlanır. Zürafa, ceylan, aslan, leopar, gergedan, fil, beyaz karınca, çekirge, zehirli yılan ise en çok görülen hayvanlardandır. Zengin bakır, nikel, kömür, demir, kireçtaşı, altın ve elmas yataklarına sahiptir.

Nüfus ve Sosyal Hayat

1.314.000 civarında olan nüfusun en yoğun olduğu bölge, ülkenin kuzeybatısı ile kuzeydoğusudur. Nüfusun % 90'ını Bantu kabilesi teşkil etmektedir. Çok az sayıda Avrupalı ve Asyalılar da yaşamaktadır. Halk, hayvancılık ve avcılıkla geçimlerini temin ederler. Dar bir sahada tarım da yapılmaktadır. Resmi dili İngilizce olmasına rağmen, halkın ancak dörtte biri bu dili konuşmakta, diğeri ise kendi kabilelerine mahsus dilleri kullanmaktadırlar. Okuma-yazma bilenlerin sayısı % 71'e yaklaştığı ülkede ücretsiz ilköğretime 1980'de başlanmıştır. Okur-yazar olanların arasında kadınlar çoğunluğu teşkil eder. Bir tane üniversitesi bulunan Botsvana'da yüksek öğrenim yapanlar arasında ise erkekler çoğunluğu teşkil etmektedir. Refah seviyesi oldukça düşük olan ülkede halk köylerde yaşar, evleri saz damlıdır. Putperestler çoğunluğu teşkil ederken, az miktarda Hıristiyan bulunur. Başlıca şehirleri, Gaborone, Francistown, Lobatsi, Serowe ve Kanye'dir.

Ülkenin bağımsızlığını kazanması sonrası hızla artan nüfus, özellikle AIDS nedeniyle gerçekleşen ölümler nedeniyle önemli bir artışı beraberinde getirememiştir. 2008 yılında Zimbabve'de yaşanan kriz sonrası ülkenin nüfusu hızla artmış, o dönemde 800.000 Zimbabveli Botsvana'ya geçerek mülteci olarak yaşamını sürdürmüştür.

Eğitim

Botsvana dünya üzerinde okul zorunluluğunun bulunmadığı çok az sayıda ülkelerden bir tanesi konumundadır. Ülke genelinde bulunan ilk ve orta öğretim okullarının yanı sıra başkent Gaborone üniversite bulunmaktadır.

Din

Ülke genelinde yerel dinlere inananların oranı nüfusun neredeyse yarısına denk gelmektedir. Botsvana'da halkın %49,2'si yerel dinlere inanırken, %29'u hristiyan dininin protestan mezhebine, %9'u katolik mezhebine göre dini inançlarını yaşamaktadırlar. Avrupalılar tarafından misyonerlik faaliyetleri sonucu öğretilmeyen Afrika hristiyanlığı dinine ise inananların oranı %12 civarındadır. Botsvana'da İslamiyet hemen hemen hiç görülmemektedir.

Siyasi Hayat

İngiliz  Milletler Topluluğuna bağlı olan Botsvana, başkanlık sistemine dayalı parlamenter rejimle idare edilir. Başkan 35 üyeli meclis tarafından seçilir.Meclis üyelerinin 31'ini halk 5 yıllık bir müddet için seçerken, kalan 4 üyeyi başkan tayin eder.

Ekonomi

Tarıma elverişli olmamasından dolayı tarım fazla yapılmadığı için ekonomi hayvancılığa dayanır. Zengin yeraltı kaynaklarının son zamanlarda işletilmeye başlaması sebebiyle madencilik ekonomide etkili olmaya başlamıştır. Halen ihracatın % 85'ini hayvan ve et satışı teşkil etmektedir. Sanayinin olmadığı Botsvana'da alt yapı tesisleri yeni yeni kurulmaktadır. Genellikle yatırımlarda yabancı sermayeye ihtiyaç duyduğu için gelişme yavaş olmaktadır. Turizm için oldukça ormanlık ve tabii güzelliklere sahiptir.

Ülke genelinde nin önemli yer altı madenleri mevcut olup, bu madenlerden elmasın toplamı ülke ihracatının %70'ini oluşturmaktadır. Elmasın yanı sıra bakır, nikel, tuz, gümüş, kömür ülkenin sahip olduğu diğer başlıca yer altı madenleridir.

Turizm gelirleri ülke için önem arz etmektedir. Botsvana'nın sahip olduğu önemli ulusal parklar turistlerin bu ülkeyi ziyaret etmesinde öncelikli sebeplerden birini teşkil etmektedir. Ülkede bulunan ulusal parklar şu şekildedir:

    Chobe Ulusal Parkı
    Gemsbok Ulusal Parkı, (Kgalagadi Transfrontier Ulusal Parkın bir parçası)
    Makgadikgadi Pans Ulusal Parkı
    Nxai Pan Ulusal Parkı

Ülkenin para birimi Pula, Dolar ve Euro karşısında sağlam bir yapıya sahiptir.

Ülke Afrika kıtasında bulunan diğer ülkelere göre daha sağlam bir ekonomik altyapıya sahiptir. Son dönemlerde ekonomisi yıllık %9 dolaylarında büyüyerek en fakir ülkelerden biri konumundan, orta düzeyde bir ülke konumuna gelmiştir. Afrika içerisindeki devletler arasında en yüksek kredi derecelendirme notuna sahip olan Botsvana, 2007 yılında ABD'de başlayan ekonomik krizin etkisi ile iki dönem ardı ardına ekonomik büyüme yakalamayarak resesyona girmiştir.

Yaban hayat

Ülke sınırları içerisinde birçok yaban hayvan bulunmaktadır. Filler, zürafalar, çeşitli antilop türleri, aslanlar, leoparlar, çitalar, su aygırları ve zebralar bu yaban hayatın bir parçası olarak Bostvana'da gözlemlenebilmektedir. Özellikle Okavango Deltası zengin yaban hayvan çeşitliliğine sahiptir.

Ulaşım

Ülke genelinde şehirler arasında var olan karayollarının çoğu asfaltlanmış konumdadır. Bunun haricinde kalan ikinci derece yolların çoğu toprak ve çakıldan oluşmaktadır. Ulusal Park içerisinde yer alan yolların birçok bölümünde derin çukurlar mevcuttur. Özellikle yağmur dönemlerinde şiddetli yağmur nedeniyle birçok yol zarar görmekte ve kullanılamaz bir hal alabilmektedir.

Botsvana genelinde karayolu bağlantılarını uzun olması, yollarında pek sağlıklı olmaması nedeniyle birçok irili ufaklı havaalanları bulunmaktadır. Güney Afrika Cumhuriyeti şehri Johannesburg'dan Gaborone, Maun ve Kasane şehirlerine direkt uçuşlar mevcuttur.

Gaborone, Botswana


Gaborone, Afrika kıtasında bulunan Botsvana devletinin başkentidir. Şehirde 2013 tahmini nüfus verilerine göre 235,884 kişi yaşamaktadır. Ülkenin Güneydoğu Bölgesi'nde yer alan başkent, aynı zamanda ülkenin en büyük şehri konumundadır. Şehir, Kgali ve Oodi Tepeleri olarak adlandırılan dağların arasında düz bir vadide kuruludur. Botsvana'nın güneydoğusunda, Güney Afrika Cumhuriyeti sınırına 15 kilometre uzakta Notvane Nehri kıyılarında yer alır.

Uzun yıllar boyunca Gaborone, dünyanın en hızlı büyüyen şehri oldu. Günümüzde de Afrika'nın en hızlı büyüyen şehirlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Her yıl, ülke bütçesinin önemli bir bölümü başkent Gaborone'nin yollarını, kamu binalarını ve altyapı hizmetlerini geliştirmeye yönelik ayrılmaktadır. Devlete ait binalar genelde yeni olduğundan, modern bir mimari ile inşa edilmekte.

1980 yılında bölgedeki ekonomik etkinlikler arttırmak ve dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla kurulan Güney Afrika Geliştirme Topluluğu (Southern African Development Community 'SADC')'nun genel merkezleri bu şehirdedir. Botsvana Üniversitesi'nin ana yerleşkesi de Gaborone da yer alır.