Alm. Borax (r), Fr. Borax, İng. Borax.
Meşhur ismi sodyum borat olan, borun oksi asidinin tuzu.
Genellikle, kimyasal formülü Na2B4O7.10H2O olarak yazılırsa da, Na2(OH)2.8H2O) formülü daha doğru ve tuzun yapısını daha iyi izah etmektedir. Boraks ismi Arapça Burak kelimesinden gelmekte olup, parlak manasındadır. Kristal haldeki boraks renksizdir. Türkistan'da tınkal, Anadolu'da tenekar adları ile bilinir.
Boraks kullanılarak kristal yapılır.
Özellikleri: Sodyum borat beyaz olup, toz ve kristal halinde bulunabilir. Yoğunluğu 1,73 gr/cm3tür. Sodyum borat suda ve gliserinde çözünür. Fakat alkolde çözünmez. Boraks 75°C'de erimeye başlar. Eridikçe kristal suyunu kaybeder. 200°C'de kaynar. Sodyum, borat, kızıl derecede, boraks camı olarak adlandırılan camımsı kütle şeklinde erir. Birçok metalik bileşikler çözünmüş metalik iyonlara mahsus bir renkte boraks incisi vererek erimiş materyalde çözünebilir. Renklenmiş boraks incisinin meydana gelmesi bakır, nikel, demir ve krom gibi gerçek metal iyonlarının mevcudiyetini anlamak için analitik tahlilde kullanılır.
Bulunuşu: Sodyum borat, bazı yabancı madde ile birlikte sodyum borat bulunduran tabii boraksta bulunur. Sodyum borat, kolomanit (CaB3O4(OH)3.H2O), kernit (Na2B4O7.4H2O), uleksit (Na2B4O7 Ca2B6O11.16 H2O) gibi çok sayıdaki diğer borat minerallerinden de elde edilir.
Elde edilişi: Sodyum borat, tuzlu göl sularının buharlaştırılıp kristallendirilmesinden elde edilir. Boraks, laboratuvarda borik asit ile susuz sodyum karbonatı reaksiyona sokarak elde edilir.
Kullanılışı: Sodyum boratın çoğu, dayanıklı ve kırılmaz borsilikat camının imalatında kullanılır. Boraks aynı zamanda porselen minelemekte, boyalarda, kola ve tutkallarda, deterjanlarda kullanılır. Boraks suyun sertliğini gidermek için çamaşır ağartmasında, kaynakta eritici ve pas önleyici olarak kullanılır. Bunlardan başka boraks tekstil boyacılığında, matbaacılıkta, donmayı geciktirmek için antifiriz olarak ve bitki öldürme ilacı olarak kullanılır. Az miktarda bor bazı bitki tiplerinin büyümesi için önemlidir.Topraktaki verimsizliği gidermek için toprağa boraks ilave edilir. Borakstan laboratuvarda analitik belirteç olarak da faydalanılabilir.
0 Yanıt
1850 Gösterim