Alm. Honig, Fr. Miel, İng. Honey.
Bal arısının (Apis mellifica) çiçek nektarlarından (balözü bezleri) topladığı özsu içindeki sakkarozun, arının midesinde değişme (invesiryonu) ile husule gelen madde.
Bal, arılar tarafından çiçeklerden ve meyve tomurcuklarından alınarak yutulan nektarın arıların bal midesi denilen organlarında invertaz enzimi sayesinde kimyasal değişime uğramasıyla oluşan ve kovandaki petek hücrelerine yerleştirilen çok faydalı bir besindir. Nektar bala çevrilirken arılar sağladıkları invertaz enzimi sayesinde sakkarozu inversiyona uğratarak fruktoz ve glikoz şeklinde basit şekerlere dönüştürür ve fermantasyonun meydana gelmesini önleyecek miktarda suyunu uçururlar. Kovandaki hücrelere yerleştirilen ve üzeri mumdan bir kapakla örtülen bal arılarca sağlanan özel havalandırma sistemi sayesinde bildiğimiz tat ve kıvama gelir.
Balın rengi, şeker dengesi ve tadındaki farklılık tamamen toplanan nektarlardan kaynaklanmaktadır. Balın kokusunu, çiçeklerdeki aromalı volatin yağı verir ki bu aynı zamanda çiçeklerin kokularını sağlayan yağdır. Bal üretimi çok büyük bir çaba gerektirir. Örneğin ½ kg ham nektarı toplamak için 900 bin arının bir gün boyunca çalışması gerekir. Toplanan bu nektarın ise ancak bir kısmı bala çevrilebilir. Çiçeklerdeki nektardan elde edilen balın miktarı tamamen getirilen nektarın şeker konsantresine bağlıdır. Bal sıradışı bir etkiye maruz kalmadıkça asla bozulmaz. Zaman faktöründen etkilenmez.
Bir kovanda bulunan üç cins arıdan işçi arılar petekleri bal ile doldururlar ve gözlerinin üstünü balmumu ile örterler. Sonbaharda kovandan alınan peteklerdeki bal, ya ısıtılarak (eritilmiş bal) veya sıkılarak yahut da santrüfüj ile (süzme bal) elde edilir.
Açık sarıdan kırmızımsı sarıya kadar değişen renkte, kendine has özel kokuda, tatlı lezzetli, koyu şurup kıvamında bir sıvıdır. Tazeyken şeffaf olduğu halde zamanla içinde glikoz kristalleri teşekkül ederek yoğun bir hal alır.
% 62-83 kadar şeker ihtiva eder. Bunun yanında bir miktar sakkaroz ile dekstrin de vardır.
Kullanılışı: İhtiva ettiği maddelerden ve vitaminlerden dolayı besleyici olarak kullanılır. Bilhassa çocuklarda yumuşatıcı bir tesiri vardır. Mideyi ve gözleri kuvvetlendirir, balgamı keser, boğaz ağrılarına iyi gelir. Bal bütün hastalıkların ilacıdır. Hadis-i şerifte; “Ölümden başka her derde şifadır”, “Üç şey bedeni besler: Güzel koku, yumuşak kumaştan güzel elbise ve bal yemek.” buyuruldu. Balda yetmiş peygamberin duası vardır.
Bel ağrıları için petekli baldan 100 gr, erimiş iç yağı ile bir havanda dövülüp bele sarılırsa ve böylece üç gün devam edilirse ağrıdan eser kalmaz.
Akıl ve fikre fevkalade kuvvet verir.
Ilık suda şerbet yapılıp içilirse kuvvetli müshil tesiri yapar.
Kanı temizler, deveranı kolaylaştırır.
Kalp çarpıntılarını önler.
Mideye ferahlık verir. Halbuki şeker mideyi kızdırır.
Sıcak içilirse yedi dakikada, soğuk içilirse yirmi dakikada kana karışır.
Hazım için kat’i devadır. Karbonata lüzum yoktur. Karbonat mide için zararlıdır.
Kansızlar için kan deposudur.
Kemik hastalığı için kat’i devadır.
Asabı bozulanların ve uykusuzların asabını teskin eder.
Süt ile bal bol sulandırılıp içilirse şeritleri öldürür.
Ilık bir beze sürülüp boğaza sarılırsa boğaz ve gırtlak ağrıları derhal kesilir.
Bir miktar bal sirke ile karıştırılıp ağız çalkalanırsa ağızda koku kalmaz.
Karın ağrılarını keser.
Bal arısının iğnesi romatizmaya devadır. Romatizmalı uzvu ara sıra iğneletmek faydalıdır.
Yatağını ıslatan çocuklara bal yedirilmelidir. Islatma kesilir.
Kaynatılmış olan ada çayına biraz sirke, biraz da bal karıştırılarak gargara edilirse, boğaz anjinini tedavi eder. Bademcikler iyi olur.
0 Yanıt
2265 Gösterim