Berat Sözlük Anlamı:
1. Resmi belge, imtiyaz belgesi.
2. Osmanlıda bir kimseye verilen nişan, rütbe veya toprak imtiyazını gösterir belge.
Günah, borç ve cezadan kurtulmak gibi anlamlara gelen berat, günahlardan arınmayı ve Yüce Allah’ın rahmet ve mağfiretine ulaşmayı ifade etmektedir.
Berat Kandili, Müslümanların, sınırsız af ve merhamet sahibi yüce Allah’a sığınarak günahlardan arınma, ilahi lütuf ve bereketlere erişebilme fırsatını yakalayabilecekleri müstesna zamandır.
Berat Kandili , (Berâet Kandili), (Arapça: ليلة منتصف شعبان, Şaban'ın yarısı) İslam dininde kutsal kabul edilen gecelerden biridir.
Şaban ayının 14. gününü 15. gününe bağlayan gecesi Berat gecesidir.
Osmanlı İmparatorluğu'nda II. Selim'den itibaren minarelerde kandil yakılmasıyla kandil adını almıştır.
Berat (Berâet), Arapça'da temize çıkma anlamına gelir. İslam inancına göre bu gecenin bereketli ve feyizli bir gece olması sebebiyle Mübarek Gece; günahların affı ve kulların temize çıkarılması sebebiyle de Berat Gecesi ve kulların ihsana kavuşmaları nedeniyle de Rahmet Gecesi gibi adlar da verilmiştir.
Müslümanlar bu geceyi ibadet ve taatle geçirmenin pek çok sevabı ve feyzi olduğuna inanır. Bu konuda İslam peygamberi Muhammed'in bir hadisi vardır:
"Şaban ayının on beşinci gecesi olduğu zaman, gecesinde ibadete kalkın. Ve o gecenin gündüzünde (kandilden sonraki gün) oruç tutunuz. Çünkü o gece güneş batınca Allah-u Teâlâ o andan fecir oluncaya kadar: 'Benden mağfiret dileyen yok mu, onu mağfiret edeyim. Benden rızık isteyen yok mu, onu rızıklandırayım. (Bir belâ ile) müptelâ olan yok mu, ona kurtuluş vereyim' buyurur." (İbn Mâce)[kaynak belirtilmeli]
Ayrıca Berat gecesi, Kur'an-ı Kerim'in Levh-i Mahfûz'dan Dünya semasına toptan indirildiği gecedir. Buna "inzâl" denir. Kadir Gecesi'nde ise Peygamber'e ilk kez ve parça parça indirilmeye başlanmıştır. Buna da "tenzîl" denir.
"Apaçık kitaba yemin olsun ki, Biz Kur'an-ı mübarek bir gecede indirdik. Biz, gerçekten uyarıcıyız. O mübarek gecede, her hikmetli iş katımızdan bir emirle ayırt edilir."
(Duhan, 44/1-4)
Ayette geçen, 'mübarek gece'den maksat; Berat gecesidir. Kur'ân bu gecede, Yedinci semadan dünya semasına indirildi. Kadir gecesinde ise ilk kez Peygamber Efendimize indirilmeye başlandı.
Bu hikmetli işler nelerdir ve âyetin mânasi nedir?
Bu yıldan gelecek yıla kadar meydana gelecek olayların hepsi melekler tarafından defterlere yazılır.
Rızıklar, eceller, zenginlikler, doğumlar, ölümler, hep bu esnada kaydedilir. Herkesin ve her şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur.
Berat Gecesinde Rızıkla ilgili defterler Mikail Aleyhisselâma, Savaşla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama, Ameller nüshası İsrafil Aleyhisselâma, Ölüm ve musibetlerle ilgili defter Azrail (a.s)a teslim edilir.
(Hülâsâtü'l-Beyân. 13:5251)
Bu gece af dışı kalanlar kâhinler, ana-babasını incitenler, sihirbazlar, zinaya ısrarla devam edenler, çok kin güdenler, içkiye düşkün olanlar, müşrikler, Fesat çıkaranlar bu hallerinden vazgeçmedikçe af dışı kalacaklardır.
(et-Tergîb ve't-Terhib, 2:118. İbni Mace, İkametü's-Salât, 191; Tirmizî, Savm, 38.)