SORU: Aşağıdakilerden hangisi kamu harcamalarındaki artışın yaratacağı etkilerden biridir?
A) LM nin sağa kayması
B) IS nin sola kayması
C) Faizlerin azalması
D) LM nin sola kayması
E) IS nin sağa kayması
CEVAP: IS nin sağa kayması
Mal Piyasasında Denge (IS Eğrisi)
IS kısaltması şeklindeki ifade bu eğri üzerindeki her noktada yatırım (I) ve tasarruf (S) eşitliği varolduğu için kullanılmaktadır. IS eğrisi mal hizmet piyasasında Yatırım-Tasarruf eşitliğinin sağlandığı faiz oranları ve denge gelir seviyelerini birleştiren noktaların geometrik yeridir.
Mal piyasasında denge, toplam mal ve hizmetler üretiminin (ulusal hasıla) planlanan harcamalar toplamına (toplam talep) eşitlenmesiyle sağlanır. Bu koşul ise harcama akımından ayrılan toplam sızıntıların, harcamalara yapılan toplam katılımlara eşitlenmesini gerektirir.
Eğer kamu kesimi(hükümet harcamaları ve vergileri) analiz dışı bırakılırsa, sızıntılar tasarruflarla (S) ithalattan (M) oluşur.
Tasarruf ve ithalat mili gelirin pozitif birer fonksiyonudur. Katılımlar ise yatırım harcamaları (I) ile ihracatı (X) kapsar.
Yatırımlar ülkedeki faiz oranın (i) azalan bir fonksiyonu (uyarılmış yatırımlar), ihracat da karşı ülkelerin milli gelirinin artan bir fonksiyonudur.
Dolayısıyla her ikisi de ele aldığımız ülkenin milli gelirinden bağımsız durumdadır.
Buna göre milli gelir denge koşulu:
S(Y) + M(Y) = I(i) + X olacaktır.
S(Y) tasarruf fonksiyonu, M(Y) ithalat fonksiyonu ve I(i) yatırım fonksiyonudur.
Birincisi tasarrufun milli gelire, ikincisi ithalatın milli gelire, üçüncüsü de yatırımların faiz oranına bağlılığını ifade eder.
Toplam sızıntıların toplam katılımlara eşitlenmesiyle, toplam harcamalarda toplam üretim düzeyine ulaşmış, yani milli gelir dengesi sağlanmış olacaktır.
IS eğrisi negatif eğimli bir doğrudur.
Bunun nedeni, faiz oranlarındaki düşüşlerin yatırım harcamalarını arttırması dolayısıyla toplam harcamaları ve denge milli gelir düzeyini genişletici etkide bulunmasıdır. Faizlerdeki yükselme durumunda ise bu etkilerin tersi olmaktadır. Yine IS eğrisinin diklik derecesi yatırım harcamalarının faiz oranına ne ölçüde tepkide bulunduğuna ve doğal olarak çoğaltan katsayısına bağlıdır.
Burada IS eğrisi yurt içi fiyat düzeyinin ve döviz kurunun sabit olması varsayımları altında çizilmiştir.
Örneğin fiyat düzeyinde bir değişme, ulusal malların fiyatlarını yabancı mallara oranla değiştirecektir.
Para Piyasasında Denge ( LM Eğrisi)
LM eğrisi ifadesi, bu eğri üzerindeki her noktada Md (para talebi) ve Ms (para arzı) eşitliği var olduğu için kullanılmaktadır. Başka bir deyişle LM eğrisi bir ekonominin parasal yönünün teşkil eden, para piyasasında para arzı para talebi eşitliğinin sağlandığı faiz oranları ve denge gelir seviyelerini birleştiren noktaların geometrik yeridir.
LM eğrisinin özellikleri kısaca şöyledir:
1. Eğri üzerindeki her noktada Ms ve Md eşittir.
2. Eğri üzerindeki her noktada koordinatlar gelir ve faiz(Y,i)'dir.
3. Faiz oranı ile gelir seviyesi doğru orantılıdır.
Grafiğin ilk bölümünde dışsal bir değişken olarak kabul edilen reel para arzı ile belli bir milli gelir düzeyine bağlı olarak belirlenen reel para talebi eğrileri ve bu eğriler tarafından belirlenen faiz oranı gösterilmiştir.
Grafikte reel para talebi negatif eğimli bir doğrudur. Bu gelir Y0 düzeyinde sabit iken reel para talebinin faiz oranı arttıkça düştüğünü, faiz oranı azaldıkça yükseldiğini ifade eder.
Para talebi, milli gelir düzeyi artınca artacağından para talep eğrisi yukarıya L1(Y1)’e kayar. Grafiğin ikinci kısmında ise;her yeni milli gelir seviyesi ile bu seviyede oluşan para talebinin egzojen para arzı ile meydana getirdiği faiz oranını birlikte gösterilirse LM doğrusu elde edilir. LM doğrusu üzerindeki her noktada para piyasası dengededir.
Özetleyecek olursak
IS-LM modeli mal ve para piyasalarındaki faiz oranı ile reel çıktı arasındaki ilişkiyi göstermeye yarayan makroekonomik bir araçtır.
IS ve LM eğrilerinin kesişme noktası Genel Denge olarak adlandırılır..
Bu noktada tüm ekonominin mal ve para piyasalarında eş zamanlı olarak eşitlik söz konusudur.
IS/LM sırasıyla Yatırım (Investment) Tasarruf (Saving) / Likidite Tercihi(Liquidity preference) Para arzı (Money supply) anlamına gelmekte ve ingilizce anlamının baş harflerinden türetilmiştir.
Modelin dışa açık küçük ekonomiler için geliştirilmiş olanı Mundell-Flemming Modeli diye de adlandırılır.
IS Eğrisi I ve S eğrilerinin eşitliğine dayanır.
Mal piyasasında dengeyi ifade etmektedir.
Basit keynesyen modelin aksine faiz haddinin sabit olmadığı durumlarda geçerlidir.
IS eğrisinin eğimi yatırımın faize duyarlılığı (b ne kadar büyükse IS eğrisi o kadar eğiktir.) ile doğru orantılıdır.
0 Yanıt
3188 Gösterim