Amerikalı sinema, televizyon ve çizgi film yapımcısı; yönetmen.
Asıl adı Walter Elias Disney’dir. Walt Disney diye meşhur olmuştur. Babası gezici marangozluk, çiftçilik ve inşaat müteahhitliği yapmış olan Elias Disney, annesi ise öğretmen Flora Call’dır. 5 Aralık 1901’de ABD’nin Chicago(Şikago) şehrinde doğdu.
ABD’nin Missouri eyâletindeki Marceline yakınlarında bir çiftlikte bulunduğu sırada okula başladı. Disney’in, çizgi çizmeye, mum boya ve suluboya resme olan hevesi ve kâbiliyeti kısa sürede ortaya çıktı. Daha sonra Kansas şehrine giderek karikatür dersleri aldı ve Kansas Sanat Enstitüsü ile Tasarım Okulunda derslere girdi. Ailesi Chicago’ya dönünce Disney, Mc. Kinley High School’da derslere devam etti. Buradayken fotoğraf çekip, çizim ve karikatür çizme alıştırmalarında bulundu. Bu sırada Birinci Dünyâ Savaşı çıktı. Savaşa katılarak Amerikan Kızılhaç Teşkilâtında vazife aldı, Almanya ve Fransa’ya gitti. 1919’da Kansas’a döndü. Çeşitli stüdyolarda teknik ressam olarak çalıştı. Bu stüdyolardan birinde tanıştığı genç sanatçı Iwerks’le birlikte bir stüdyo kurdu. Elden düşme bir kamera bularak canlandırma tekniğiyle yöredeki sinemalarda gösterilen ve günümüzün televizyon reklam filimlerine benzeyen kısa reklam filmleri yaptı. Kısa mâceralardan meydana gelen bir dizi çizgi film gerçekleştirdi. Alice Çizgi Film Diyârında (Alice in Cartooland), Talihli Tavşan Oswald (Oswald the Rabbit) adlı çizgi filmleri piyasaya sattı. İnsan biçimli hayvanları konu edinen kısa filmleriyle kısa zamanda meşhur oldu.
Disney’in bu kahramanları sinema seyircisi tarafından kısa sürede benimsendi. 1927 senesinde sinemada sesli filmlere geçilmesinden sonra, sesli Miki Fare (Mickey Mouse) filmini yaptı.
Filmin büyük ilgi görmesi üzerine, Vakvak Amca, Pluto ve Gufi gibi hayvan tipleri de çizildi. 1928’de yaptığı İstimbot Willie (Steamboat Willie) filmi büyük yankı uyandırdı. Yaptığı Köpek Pluto, Üç Küçük Domuz, Kötü Kurt gibi filmlerde bütün dünyâ Disney’i tanıdı. Çizgi ve seslendirme hususunda yenilikler geliştirdi. Genç bir kadro kurarak başına Iwerks’ü getirdi. Çiçekler ve Ağaçlar (Flowers and Trees) adlı ilk renkli filmini 1932 senesinde yaptı. Zaman zaman Çekirge ile Karıncalar, Kaplumbağa ile Tavşan gibi filmlerde diğer hayvan kahramanları da kullandı. Bir taraftan kısa filmler yaparken diğer taraftan uzun metrajlı çeşitli eğlence filmleri çekmeye başladı. Pamuk Prenses, Pinokyo, Uçabilen Bir Filin Masalı, Uçan Fil Dumbo uzun metrajlı çocuk klasikleridir.
1940’ta şirketini California’nın Durbank şehrindeki yeni bir stüdyoya taşıdı. İkinci Dünyâ Savaşı sırasında ordu ve federal hükûmet için birçok iş yaptı. Bu arada canlandırma tekniğiyle gerçek görüntüleri birleştirme tekniğini geliştirdi. Bu karma tekniklerle Gönülsüz Ejder (The Reluctant Dragon), Selam Dostlar (Saludos Amigos), Renkli Besteler (Make Mine Music) ve Güneyin Şarkısı (Song of the South) filmlerini ortaya koydu. Stüdyoları büyük bir işletme hâline gelmiş olan Disney değişik türde ve çok sayıda eğlence filmi yaptı. Fok Adası(Seal İsland), Kunduz Vadisi (Beaver Valley) ve Yaşayan Çöl (The Living Desert) filmleri bunlardandır.
Ayrıca Külkedisi (Sinderella), Alice Hârikalar Diyârında (Alice in Wonderland), Peter Pan gibi uzun metrajlı canlandırma filmleri yanında bâzı oyunculu filmler de yaptı.
Televizyonun bir eğlence vâsıtası olarak taşıdığı önemi kavrayan Disney doğrudan televizyon için filmler hazırladı. Zorro ve Davy Crockett dizileri çocuklar arasında büyük ilgi gördü. Walt Disney’in Hârika Dünyâsı adlı televizyon dizisi ilgiyle tâkib edildi.
Walt Disney’in Los Angeles yakınlarında kurduğu büyük bir eğlence parkı olan Disneyland kısa sürede dünyânın dört köşesinden gelen turistlerin uğrak yeri oldu. Florida’da ikinci bir eğlence parkının yapımına başlayan Walt Disney 15 Aralık 1966’da Los Angeles’te öldü. Yapımı süren bu park 1971’de açıldı.
Çizgi filmciliğin ve canlandırma tekniğinin babası sayılan Walt Disney, bir sanatkârdan ziyâde tüccar olma özelliğini korudu. Para kazanabilmek için her türlü yola başvurdu. Filmlerinin çoğunda şiddet, vahşet ve sadizm unsurlarına yer verdiği için eğitimciler ve sosyal bilimciler tarafından tenkid edildi. Para kazanmak için eğlencenin her türlüsünü teşvik eden Walt Disney’in kurduğu Disneyland birçokları tarafından eğlence süpermarketi olarak vasıflandırılmıştır.
0 Yanıt
3054 Gösterim