Alm. Gewöhnlicher strauss, Fr. Autruche, İng. Ostrich.
Nesli tükenmemiş kuşların en büyüğü.
suyumurtasi.jpg[/img]
Familyası: Özdevekuşugiller (Struthionidae).
Yaşadığı yerler: Arabistan ve Afrika steplerinde sürüler hâlinde.
Özellikleri: Yaşayan en büyük kuştur. Tüyleri süs olarak kullanılır. Ömrü: 40-50 yıl. Çeşitleri: Afrika, Masai, Somali devekuşları en iyi bilinenleridir. Amerika devekuşu ayrı bir cinstir.
Büyümüş bir erkek devekuşu 1.5-2 m yükseklikte, 2.5 m uzunlukta, 150 kg ağırlıktadır. Devekuşlarında karina (göğüs kemiği çıkıntısı) bulunmaz. Afrika devekuşları (Struthio camelus) iki parmaklıdır. Vücutları ağır olduğundan uçamazlar. Normal bir attan hızlı koşarlar. Baş ve boynu çıplak, ayakları uzun, kuvvetli ve etlidir. Görme duyusunun yanında koku alma hissi de kuvvetlidir. Tek ayağı kırılan devekuşu, öbür ayağı ile seke seke yol alamaz. Olduğu yerde kalır. Yardım gelmezse açlıktan ölür. Saatte 60-70 km hızla koşarlar. İlk hızları 100 kilometreyi bulur.
Afrika’da avcılar, devekuşunu avcı jipleriyle kovalarlar. Dişilerde tüyler gri renkte olmasına karşılık, daha iri olan erkeklerde kanatlar ve kuyruk beyaz, diğer kısımlar siyahtır. Devekuşlarının tüyleri yumuşak ve makbuldür. Etleri ve tüyleri için avlanmaları sonucu nesilleri tükenmeye başlayınca, 1860 senesinde, evcilleştirilerek Güney Afrika’da çiftliklerde yetiştirilmeye başlandı. 1882’de Amerika’ya ithal edildi.
Devekuşu söylendiği gibi düşmanından saklanmak için başını kuma gömmez. Aksine, ayakları ile düşmana şiddetli tekmeler atar. Çok korktuğunda, sevkitabiîsi gereği başını karnının altına çekmesi ve uyurken kumun üzerine koymasından bu söz söylenmiş olsa gerektir.
Kursak ve katıları ayrı değildir. Midenin yukarı kısmı kursak, aşağısı katı vazifesi görür. Fare, böcek, ot ve küçük hayvanlarla beslenir. Çakıl, kemik, yumurta ve istiridye kabukları gibi sert maddeleri de yutar.
Üç-dört yıllıklar eşleşir ve yumurtlamaya başlarlar. 1.5 kg ağırlıktaki yumurtası 24 tavuk yumurtası kadardır.
Dişiler eştikleri çukurlara 15 kadar sarımtrak kabuklu yumurta yumurtlarlar. Erkeği geceleri kuluçkaya yatmak sûretiyle eşine yardım eder. Yavrular 6 haftalık (42-48 gün) bir kuluçka süresinde çıkarlar. Tavuk iriliğinde olup, tüyleri kirpi gibi dikenlidir. Hemen yürüyerek besin aramaya başlarlar. Devekuşları uzun boyunları ve keskin gözleri sâyesinde çok uzaktan tehlikeyi görebilirler. 5-15 bireylik gruplar hâlinde dolaşırlar. Bâzan antilop ve zebra sürülerine de katılırlar. Erkek devekuşları çok kavgacı ve kıskanç olduklarından çoğunlukla birbirlerini öldürürler. Erkeklerin tüyleri daha yumuşak ve makbuldur. 40-50 yıl yaşarlar. İyi bakıldığı takdirde 80-100 yıl yaşayanları da vardır. Erkek devekuşu aslan kükremesine benzer sesler çıkarır.
Amerika devekuşu (Rhea Americana) ayrı bir cins olup ayakları üç parmaklıdır. Sürüler hâlinde yaşar. Bâzan antilop ve zebra sürülerine de katılırlar. Eti ve yumurtası yenir, tüyleri Afrika devekuşlarından daha kalitesizdir. Buna rağmen tüy ve etleri için “bola” denen kementlerle avlanırlar. Küt ayaklarıyla kendilerini savunurlar.
Tepeli devekuşu (Casuarius emeu), Avustralya, Yeni Gine ve çevrelerindeki adaların sık ormanlarında yaşar. Başında miğfere benzer boynuzsu bir ibik vardır. Ayakları üç parmaklıdır. 40-50 yıl kadar yaşar. Kasuar da denir. Başı ve boynu çıplaktır. Başındaki miğfer, otların arasında yol açmasına yardım eder. Devekuşundan biraz daha küçüktür. 1-2 metrelik maniaları rahatça sıçrayarak aşar. Sulu meyve ve kertenkele yer. İyi yüzer ve balık avlar. Eştikleri çukurlara 3-5 yeşilimsi yumurta yumurtlar. Erkek 6-7 hafta kuluçkaya yatar. Çıkan yavrulara da erkek bakar. Ayakları üç parmaklı olup, en içteki kenar parmakta tırnak, kama gibi uzamıştır. Düşmanlarına karşı korkunç tekmelerle kendini savunur.
DEVEKUŞU YUMURTASI ve ÖZELLİKLERİ
Yeryüzünde yaşayan kanatlı hayvanlar arasında yumurtası en büyük kuş, devekuşudur. Devekuşu yumurtasının ortalama boyu 15 cm, genişliği 13 cm’
dir. Ortalama 1,5 kg ağırlığa, 2 mm kabuk kalınlığına sahiptir.
Devekuşu yumurtasının kabukları, Afrika ve Arabista n’ da uzun bir süre saklama kabı ve bardak olarak kullanılmıştır.
Kabuk parçalarının kuyumculukta kullanılması moda olmuş, bu moda günümüze kadar devam etmiştir.
Günümüzde halen kırık yumurta kabuğu parçalarından çeşitli takılar yapılmaktadır.
Büyük ve pişmemiş bir tavuk yumurtası 72 kalori içerirken, devekuşu yumurtası 2000 kalori içerir. Bir devekuşu yumurtasının yaklaşık 2 düzine (24 adet) tavuk yumurtası ağırlığında olduğu göz önüne alındığında kalori miktarlarının birbirine yakın olduğu görülür.
Her iki tür yumurtanın benzer oranda protein ve yağoranları bulunur. Aynı zamanda birbirine yakın miktarlarda kalsiyum, fosfor, Vitamin A ve folik asit içerir.
Yumurtlama sezonunda toplanan ve değerlendirilen devekuşu yumurtalarında tavuk yumurtasına göre daha düşük kolesterol içeriği saptanmıştır. Bununla beraber, devekuşu yumurtasında daha yüksek oranda doymamış yağ bulunduğu belirlenmiştir.
KAHVALTILIK ÖZELLİĞİ dikkate alındığında tavuk yumurtasına benzer lezzete sahiptir. Büyüklüğü nedeniyle bir seferde tüketilebilme olasılığı düşük
olduğu için sarısı ile karıştırılarak ve çırpılarak kullanılması önerilir.
Devekuşu yumurtası ile pişirilen pasta ve kurabiyeler uzun süre taze kalır ve tadına doyum olmaz.
ÖRÜMCEK KOVUCU ÖZELLİĞİ
Dölsüz devekuşu yumurtası kuru ve havadar bir yerde muhafaza edildiğinde doğal olarak suyunu kaybederek çürür ve bu süreçte yumurtadan yayılan koku örümcekleri ortamdan uzak tutar. Dolayısıyla o ortamda örümcek barınamadığından ağ yapamaz.
Yüzyıllar öncesinde Mimar Sinan tarafından saptanmış olan bu özellik, günümüzde halen camilerde ve birçok yaşam alanında kullanılmaktadır. Bir devekuşu yumurtası ortalama 60-70 m2’ lik bir odada etki gösterir.
0 Yanıt
4968 Gösterim