KAYAÇLAR
Kayaç Oluşumuna göre sınıflandırılması
Kalker Kimyasal tortul kayaçlar
Granit İç püskürük kayaçlar
Mermer Başkalaşım kayaçları
2010 mayıs sınavında çıktı.
Yeryüzünde kayaçlar: Üç ana grup da incelenir.
2008 ağustos, sınavında çıktı.
PÜSKÜRÜK ( MAGMATİK) KAYAÇLAR
Magma: Yer altından yüzeye çıkan sıcak suların ( termal su, kaplıca) olmasını sağlayan faktördür.
2010 mayıs, 2012 ocak sınavında çıktı
Bazalt: Püskürük (magmatik) kayaçlardandır.
2011 mayıs sınavında çıktı
Andezit: Volkanların yeryüzüne çıkmasıyla ( dış püskürük ) oluşan bir kayaç türüdür.
2009 ocak sınavında çıktı.
Tüf ve Bazalt kayaçlarının yaygın olduğu yerler: Volkanik olaylar yaşanmıştır.
2009 ocak sınavında çıktı.
Volkan tüfü: Nevşehir – Ürgüp ve göreme yöresine yaygın olup , Peri bacalarının oluşumunda etkisi olan kayaç türü.
2008 mayıs, sınavında çıktı.
Volkanik faaliyetler: Bazalt ve tüfün yaygın olduğu yerlerde volkanik faaliyetler yaşanmıştır
2012 ocak, mayıs sınavında çıktı
Kayaçların aşınıp şekil değiştirmesinde (biçimlenmesinde) rol oynayan dış güçler: Günlük sıcaklık farkı, Yağış, Rüzgar
2011 Ocak sınavında çıktı
Ürgüp – Göreme yöresi: Volkanik arazide meydana gelen peribacaları yer alır.
2010 ağustos, sınavında çıktı.
TORTUL ( ŞEMDİMENTER) KAYAÇLAR
Kimyasal tortul kayaçlar: Suların içerisindeki eriyik malzemelerin çökelmesi ile oluşan bu kayaçların başlıcaları: Kireç taşı, Traverten, Jips ve Kaya tuzudur. Suda kolay çözülebilen kayaçlardır. Jips kireç taşına göre daha kolay çözülür.
Kimyasal tortul kayaç: Karstik mağaralarda oluşan sarkıt ve dikitler kayaç türündedir
2010 mayıs, 2012 ocak sınavında çıktı.
Kalker: Karstik şekillerden biri olan mağaraların oluşumuna imkan veren kayaçlardan biridir.
2009 ağustos, 2012 Temmuz sınavında çıktı.
Tortul kayaçlar: Oluştukları döneme ait bitki ve hayvan fosillerine sahiptir.
2010 mayıs sınavında çıktı.
Fiziksel (kırıntılı) tortullar: Kayaçların parçalanması ile oluşan kırıntılı malzemelerin oluşturduğu kayaçlardır. Başlıcaları: kong-lomera, kum taşı ve kil taşıdır.
Organik tortullar: Organik tortullar, bitki ve hayvan kalıntılarının birikmesi sonucunda oluşur. Silisli, karbonatlı ve karbonlu organik tortul kayaç türleri vardır.Petrol ve kömür karbonlu organik tortullara örnekti.
Organik tortul kayaçlar
• Karbon bakımında zengindirler.
• İçlerinde bitki ve hayvan kalıntıları bulunur.
• Göl-deniz ve okyanus tabanlarındaki çukurlarda oluşurlar.
2010 ocak sınavında çıktı.
Kırıntılı tortul kayaçlar: İçerisinde bitki ve hayvan fosili bulunduran kayaç türüdür.
2010 ağustos, sınavında çıktı.
BAŞKALAŞIM (METAMORFİK) KAYAÇLAR
Kayaç türleri, sıcak ve basınç alında başkalaşım ( metamorfizmaya) geçirerek yeni türlere dönüşür. Metamorfizma geçmiş olan kayaçların sertlikeri ve dayanıklılıkları yüksetir. Bunların başlıcaları : Gnays, mermer ve şistlerdirç
Metamorfizma: Yüksek sıcaklık ve basınç altında kayaların yapısında meydana gelen değişimlere denir.
2008 ağustos, 2011 temmuz, sınavında çıktı.
Metaformik kayaçların oluşumundaki etkili olan faktör: Yüksek basınç ve sıcaklık
2009 mayıs, sınavında çıktı.
Metamorfik taşların oluşumundaki etkiler
• Erime – çözülme
• Ayrışma ve aşınma
• Sıkışma ve çimentolaşma
2010 Ağustos, sınavında çıktı.
Gnays, Elmas, Mermer: Bunların ortak özelliği metamorfizmaya uğramış olmaları.
2009 ocak, 2012 Temmuz sınavında çıktı.
Kalker – Mermere dönüşür
Granit – Gnaysa dönüşür
Kömür – Elmasa dönüşür
Kil taşı – Şiste dönüşür
Kömür: Metamorfizmaya uğrayınca Elmas madenine dönüşür.
2012 mayıs, sınavında çıktı
Mermer: Yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğrayan taşlardandır.
2010 ocak sınavında çıktı.
LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ
Levha: Karaları meydana getiren ve aynı zamanda okyanusların altından da devam eden yerkabuğunun bölünmüş parçalarıdır.
2009 ağustos, sınavında çıktı.
Birbirlerine sınırı olan levhalar
• Avrasya levhası – Afrika levhası
• Avusturalya levhası – Antartika levhası
• Pasifik levhası – K. Amerika levhası
2012 temmuz sınavında çıktı.
Türkiye: Afrika, Arap, Avrasya levhaları arasında yer alır.
2010 ağustos sınavında
Antarktika: Güney kutup noktası Antarktika levhası üzerinde yer alır
2008 mayıs, sınavında çıktı.
Avrasya levhasının batısında: Kuzey Amerika levhası yer alır
2012 mayıs, sınavında çıktı.
Levhaların hareket etmesini sağlayan güç: Mağmada sıcaklık ve basınca bağlı oluşan akıntılar.
2010 ocak sınavında çıktı.
Hareketli levha sınırları: Deprem, volkanizma, ve sıcak su kaynaklarının yoğun olarak görüldüğü yerlerin ortak özelliğidir.
2010 mayıs sınavında çıktı.
Yer kabuğu
• Karaları meydana getirir
• Okyanusların altından da devam eder.
• Levha adı verilen parçalara ayrılmıştır.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Yeryüzünü oluşturan kayaçların ufalanıp taşınmasında etkili olan dış kuvvetler: Buzullar, Rüzgar, Akarsular
2009 mayıs, sınavında çıkatı.
VOLKAN VE DEPREMLERİN DAĞILIŞI
Okyanus hendekleri ile Volkanik ada yayları: İki Okyanusal kıtanın birbirine yaklaştığı yerlerde oluşur.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Yer kabuğu, Manto, Çekirdek: Yer kabuğunun dışardan içeriye doğru sıralanışı.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Deprem alanları: Fay hatlarının bulunduğu yerde paralellik gösterir.
2009 mayıs, sınavında çıktı.
Deprem: Sıcak su kaynaklarının yoğun olduğu yerlerde daha çok görülür.
2008 ağustos, sınavında çıktı.
YERYÜZÜNDE SICAK SULARIN DAĞILIŞI
Türkiye nin sıcak sular bakımından zengin olması: Çok sayıda fay hattının bulunmasının etkisi bulunur.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Amerika kıtasının batı kıyıları: Sıcak su kaynakları bakımından zengindir.
2008 mayıs, sınavında çıktı.
Volkanizma, deprem ve sıcak su kaynaklarının bir arada olduğu yerlerin ortak özellikleri: Hareketli levha sınırlarında bulunmalarıdır.
2012 mayıs sınavında çıktı.
Gayzer kaynağı: Volkanik alanlarda yerin derinliklerindeki sıcak gazların uyguladığı basıncın etkisiyle yeryüzüne su ve buhar şeklinde püskürerek çıkan su kaynaklarına denir.
2009 ağustos, 2012 mayıs sınavında çıktı.
Yunanistan: Sıcak su kaynakları bakımından zengindir.
2009 ocak, sınavında çıktı.
DOGADAKİ ÜÇ UNSUR
SU
Yeraltı suların oluşumunda: Gözenekli kayaçlar ve Karstik tabakaların etkisi vardır.
2009 ocak sınavında çıktı.
Fas: Kişi başına düşen tatlı su miktarı azdır.
2008 mayıs, sınavında çıktı.
Yeryüzünün %70 su %30 karalardan oluşur.
2008 ağustos, sınavında çıktı.
%3 : Dünya tatlı su rezervi içinde tatlı su miktarının oranıdır.
2008 mayıs sınavında çıktı.
Okyanuslar: Dünyanın en büyük su kaynağıdır.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Büyük okyanus, Atlas okyanusu, Hint okyanusu Okyanusların büyükten küçüğe doğru sıralanışı.
2010 mayıs, 2011 mayıs, 2012 ocak, sınavında çıktı
Deniz ve okyanuslar
• Okyanuslar atmosferdeki su buharının en büyük kaynağıdır.
• Çok sayıda hayvan ve bitki türünün yaşam alanlarıdır.
• Yağışları besleyen en önemli kaynaktır.
• Karaların toplam yüz ölçümünden daha fazladırlar.
• İçme ve sulama amaçlı kullanılmazlar
• Genel olarak tuzluluk oranı ekvatordan kutuplara doğru azalır.
• Su sıcaklıkları ekvatordan kutuplara doğru azalır.
2009 ocak, 2011 ocak sınavında çıktı.
Deniz ve okyanusun su kaynağı olarak olumlu faktörleri
• Çok büyük ve derin olmaları.
• Büyük ekosistemler oluşturmaları.
• Çok sayıda ülkeye kıyılarının olmaları.
2011 temmuz sınavında çıktı
Buzul aşınmasıyla oluşan gölleri olan ülkeler: Finlandiya, Kanada, Danimarka
2009 ocak, sınavında çıktı.
Göl oluşumuna etkisi faktörler
• Karstik arazi yapısının
• Tektonik hareketlerin
• Buzul aşınmalarının
2012 temmuz sınavında çıktı.
Göller
• Acı, tatlı veya tuzlu olabilirler
• Yer altı veya yer üstü sularıyla beslenirler
• Deniz seviyesinden farklı yükseltide yer alır.
• Sahip olduğu su kütlesi yıl boyunca değişime uğrar
Gölün acı veya tatlı olmasındaki etkenler
• İklim koşulları
• Gölün derinliği
• Arazi yapısı
• Beslenme kaynakları
2009 mayıs, 2010 ağustos, 2012 ocak sınavında çıktı
Göl suların tatlı olması: Gideğen yardımıyla fazla suyunu boşaltmasındandır.
2009 ağustos, sınavında çıktı.
Moren set gölleri: Buzul aşınmasına uğramış arazilerde görülür.
2012 mayıs, sınavında çıktı.
Karstik göller: Kolay eriyebilen kayaçlardan oluşan arazilerde, suların polye, obruk gibi erime çukurlarının içinde birikmesiyle oluşan göllere denir.
2009 ocak, 2011 ocak sınavında çıktı
Karstik göller: Yapısında kireç taşı, alçı taşı ve kaya tuzunun hakim olduğu arazilerde bu göl tipi yaygındır.
2011 temmuz sınavında çıktı.
Buzul: Kanada, Finlandiya, Norve. Ve Danimarka gibi Kuzey Kutbu’na yakın ülkelerde bu göl tipi görülür
2011 mayıs sınavında çıktı.
Buzul dağları ve buzullar: Dünyada ki dağılımına göre tatlı su rezervleri fazladır.
2008 ağustos, 2010 ocak sınavında çıktı
Akarsular: Tatlı su rezervleri bakımından en düşük paya sahiptir.
Akarsu rejimi: Akarsuyun bir yıl içindeki taşıdığı su miktarındaki değişme (düzeni) denir.
2012 mayıs sınavında çıktı.
Karma Rejimli Akarsu: Kaynağından, sularını boşalttığı yere kadar yağmur, kar, buz gibi çok çeşitli yollardan beslenen akarsulara denir
2011 mayıs sınavında çıktı.
Akarsuyun beslenme kaynakları: Kar ve buz suları, Yeraltı suları, Göl suları, Yağmurlar
2009 mayıs, 2010 ocak sınavında çıktı.
Açık havza: Sularını denize ulaştırabilen alanlardır.
2009 ağustos, sınavında çıktı.
Açık havza: Marmara denizi, Karadeniz, Eğe denizi
Van gölü: Kapalı havzadır.
2008 mayıs, sınavında çıktı.
Gideğen: Beslenme kaynağı güçlü olan göllerde gölün fazla sularını boşalttığı yerlere denir.
2008 ağustos sınavında çıktı.
Kişi başına düşen tatlı su miktarı az olan ülkeler: Çok sıcak ve kurak iklim özelliklerine sahiptir.
2011 mayıs sınavında çıktı.
TOPRAK
Toprak oluşumuna etkisi olan faktörler: İklim, Zamanın, Kayaç yapısının, Ana kaya, Yer şekilleri
2009 mayıs, 2010 mayıs, ağustos, 2012 mayıs, sınavında çıktı.
Toprak oluşumu
• İklim, toprak oluşumundaki en önemli faktördür.
• Toprak yapısı ( bileşimi ) üzerinde parçalanan ana kayacın cinsine bağlıdır.
• Kurak iklim bölgelerinde humusça fakirdir.
2008 ağustos, sınavında çıktı.Tarıma elverişli topraklar: Kahverengi orman toprakları, Kırmızı topraklar, Çernezyomlar
2009 ağustos sınavında çıktı
Topraklar
• Oluşumunda dış kuvvetler etkili olmuştur.
• Bünyesinde çeşitli mineraller yer alabilir.
• Canlı hayatın devamında büyük önem taşır.
2011 temmuz sınavında çıktı.
Kayaçların toprak haline dönüşmesinde etkili faktörler: Suların, Güneşin, Bitkilerin
2008 mayıs sınavında çıktı.Su: Toprak oluşurken kimyasal ayrışmanın gerçekleşmesinde suyun payı daha yüksektir.
2011 ocak sınavında çıktı.
Ova: Kolay aşınan ve parçalanan kayaçlar taşınarak oluşur.
2010 ocak sınavında çıktı.
A Horizonu: Toprağın en üst katı olup organik bakımdan zengindir.Bitkiler burada tutunur ve yaşar
2012 ocak sınavında çıktı.
B Horizonu: Toprağın en üst katının yıkanması ile sızan minerallerin biriktirdiği kattır.
C Horizonu: Ana kayanın iki unsurlar şeklinde parçalandığı kattır.
D Horizonu: Ana kayanın bulunduğu kattır.
Toprak tipleri
A. Zonal topraklar
Laterit topraklar
• Rengi kiremit kırmızısıdır.
• Dönenceler arasında sıcak nemli iklim bölgelerinde görülür.
• Aşırı yağışların yıkanmasından dolayı humusça fakirdir.
2012 temmuz sınavında çıktı.
Tundra toprakları: Tarıma elverişli değildir.
2009 ağustos, sınavında çıktı.
Azonal topraklar: Dış kuvvetler tarafından taşınan malzemelerin birikmesiyle oluşan topraklara Azonal topraklar denir
Azonal topraklar grubu: Alüvyol topraklar, Lösler, Morenler( Buzultaş), Kolüvyal topraklar, Litosoller, Regoseller.
2010 ağustos, sınavında çıktı.
Alüvyal toprakları:
• Azonal topraklar grubuna girer
• Dış kuvvetler tarafından taşınan malzemeler ile oluşan topraklardır
• Tarımsal açıdan daha verimlidir.
2008 ağustos, 2009 ağustos, 2011 ocak sınavında çıktı
BİTKİ
İklim özellikleri: Bitki örtüsünün yeryüzüne dağılışını en çok etkileyen faktördür.
2012 ocak sınavında çıktı.
Farklı iklimlerin görülmesi: Bitki örtüsünün çeşitliliğinin artmasındaki etkidir.
2009 ağustos, sınavında çıktı.
Maki bitki örtüsü
• Bodur ağaç ve çalılardan oluşur
• Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde yayğındır.
• Zakkum, defne, keçiboynuzu türlerinden bazılarıdır.
2009 mayıs, 2010 ağustos, 2012 ocak sınavında çıktı.
Maki bitki örtüsünü oluşturan bitkiler: Defne, Keçi boynuzu, Mersin
2012 mayıs sınavında çıktı.
Akdeniz Bölgesinde Kalker üzerinde üzerin de oluşan kırmızı toprakların (terra – rossa) rengini sağlayan faktör: Toprağın bünyesindeki demir oksit oranının yüksekliği.
2008 mayıs, sınavında çıktı.
Garig: Çalı formasyonunda yer alır
2010 mayıs, 2012 temmuz sınavında çıktı.
Step (Bozkır): Yağışın yetersiz, buharlaşmanın şiddetli olduğu yerde görülen bitki türü.
2010 ocak sınavında çıktı.
İklim Bitki örtüsü Toprak tipi
Çöl iklimi Çöl bitkisi Çöl toprakları
Akdeniz iklimi Maki Terra Rosa ( kırmızı toprak)
Ekvatoral iklim Ekvatoral orman Laterit
2010 ocak sınavında çıktı.
Ekvatoral yağmur ormanları.
• Her mevsim bol yağış alır.
• Ağaçları yıl boyu yeşil kalır.
• Uzunluğu 50 – 60 metreyi bulan ağaçlardan oluşur.
2010 mayıs, 2012 mayıs, sınavında çıktı.
90 derece
75----------------------------Kalıcı kar----------------------------75
65----------------------------------Tundra----------------------------------65
55----------------------------İğne yapraklı ormanlar---------------------------55
30-----------------------------------Karışık ormanlar----------------------------------30
0----------------------------------Geniş yapraklı ormanlar ---------------------------------0
2010 mayıs sınavında çıktı
Savan:
• Tropikal iklim bölgelerinde görülen uzun boylu ot topluluklarıdır.
• Bu otların görüldüğü yerlerde yazları yağışlı kışları kurak geçmektedir.
• Yaz ayları yeşerir kış ayları ise kurur.
2010 ağustos, sınavında çıktı.
Çayır:
Tundra:
NÜFUS GELİŞİMİ, DAĞILIŞI VE NİTELİKLERİ
Dünya nüfusu
• Dünya nüfusu artmaya devam etmektedir.
• Dünya nüfus artış hızı sürekli düşmektedir.
• Gelişmiş ülkelerin bazılarında nüfus artış hızı durmuştur.
• Dünya nüfusunun büyük kısmı Kuzey yarım kürede yaşamaktadır.
2012 mayıs sınavında çıktı.
Dünya genelinde kadın başın düşen çocuk sayısının azalmasının nedenleri
• Kadınların evlenme yaşlarının yükselmesi
• Kadınların eğitim seviyelerinin yükselmesi
• Kadınların iş hayatında daha fazla yer alması
2010 ocak sınavında çıktı.
İlk modern nüfus sayımları: Avrupa kıtasında yapılmıştır.
2012 ocak sınavında çıktı
20. yüzyıl öncesinde yapılan nüfus sayımı: Asker sayısını belirlemek için yapılıyordu.
2009 ocak, sınavında çıktı
II. Mahmut: Osmanlı devletinde ilk nüfus sayımını yapmıştır.
2010 mayıs sınavında çıktı.
İskandinav ülkeleri: İlk modern nüfus sayımı buralarda yapılmıştır.
2009 ağustos sınavında çıktı.
1831 yılında II. Mahmut’un yaptırdığı nüfus sayımının temel amacı: Asker ve Vergi yükümlülerini belirlemek.
2009 mayıs, sınavında çıktı.
Dünyada ilk modern nüfus sayımları İsveç, Norveç, Finlandiya’dan oluşan İskandinav ülkelerinde yapılmasının nedeni: Ekonomi ve eğitim açısından gelişmiş olmalarıdır.
2011 temmuz, sınavında çıkmıştır
1980 – 2000 yılları arası : Dünya nüfus miktarı fazla artmıştır.
2008 mayıs, sınavında çıktı.
Avrupa kıtası: Sanayi devrimi beraber yaşam düzeyindeki gelişme kıtanın nüfus miktarını çok arttırmıştır.
2009 ocak, 2012 mayıs, sınavında çıktı.
Asya kıtası:
• Dünya nüfusundaki payı daha yüksektir.
• 1900 – 2000 yılları arasında nüfus artışı fazla olmuştur.
2008 mayıs, 2011 temmuz sınavında çıktı.
Amazon bölgesi: Aşırı yağış ve yüksek sıcaklık dan dolayı nüfus yoğunluğunun az olmasının temel sebebidir.
2012 temmuz, sınavında çıktı.
Okyanusya : Nufusu yoğunluğu azdır.
2010 mayıs, 2011 mayıs, sınavında çıktı.
Çin
• İlk nüfus sayımı 1953’te ikincisi 1982’de yapılmıştır.
• Son nüfus sayımında nüfusunun 1,2 milyar olduğu tespit edilmiştir.
• Dünya nüfusunun beşte birini barındırmaktadır.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Bir ülkenin nüfus piramidi:
• Ülkenin yaş grupları görülür.
• Ülkenin gelişmişlik düzeyi görülür
• Ülkede yaşayan kadın erkek sayısı
2008 mayıs, 2009 mayıs, 2010 ağustos, 2012 temmuz sınavında çıktı.
Nüfus sayımı sonunda
• Kır - kent nüfus miktarına ulaşılır
• Toplam nüfusun okur – yazar oranına ulaşılır.
• Aktif nüfusun meslekler göre dağılışına ulaşılır.
2010 ocak, 2012 temmuz sınavında çıktı.
Geçmiş çağlardan günümüze Dünya nüfusunun belli dönemlerde büyük artış göstermesindeki etkenler
• Alet yapımının öğrenilmesi
• Yerleşik hayata geçilmesi
• Sanayi devrimi’nin yaşanması
2010 ocak, 2012 ocak sınavında çıktı
Bir ülkenin genç nüfuslu olması: Yaş ortalamasının düşük olmasıdır.
2009 ocak, 2012 ocak, temmuz sınavında çıktı.
Gelişmemiş ülkelerde gözlenen durumlar: Bağımlı nüfus miktarının yüksek olması
2012 ocak sınavında çıktı.
Gelişmiş ülkelerde gözlenen durumlar
• Nüfusların çok yavaş artması.
• Doğum oranı düşüktür.
• Yaşlı nüfus oranı yüksektir.
• Okuma- yazma oranı yüksektir.
• İnsanların yaşam standartlarının yüksek olması.
• Teknik ve ekonomik sorunların çözülmüş olması.
• Çalışan aktif nüfus miktarı yüksektir.
2008 mayıs, ağustos 2009 mayıs, 2010 ocak, mayıs, ağustos sınavında çıktı.
Gelişmiş ülkelerde nüfus artış hızının düşük olmasının nedenleri
• Nüfus planlamasının yapılması
• Şehirleşme oranın yüksek olması
• Kadınların çalışma hayatına girmesi
• Eğitim seviyesinin yüksek olması.
2008 mayıs, 2009 mayıs sınavında çıktı.
Nüfus sayımlarının hedefleri
• Nüfusun mesleklere göre dağılışını tespit etmek
• Nüfusun cinsiyet durumunu belirlemek
• Nüfusun eğitim durumunu belirlemek
2010 ağustos, sınavında çıktı.
Ortalama insan ömrünün uzamasına katkı sağlayan etkenler.
• Ölüm oranının azalması
• Refah seviyesinin yükselmesi
• Tıbbi hizmetlerin yayğınlaşması
2012 mayıs, sınavında çıktı.
Günümüzde yapılan modern nüfus sayımlarının temel amacı: Ülke nüfusunun niteliklerini belirlemek
2011 ocak sınavında çıktı.
7 Milyar: Yaklaşık günümüzdeki dünya nüfusu.
2008 ağustos, 2011 ocak sınavında çıktı.
20. yüzyıl: Dünyada nüfus patlaması olarak nitelendirilen büyük bir nüfus artışı yaşanmıştır.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Geniş tabanlı nüfus piramidi: Doğum oranı yüksek olan yerlerdir.
2009 ocak, sınavında çıktı.
Dünya genelinde nüfus artış hızının düşmesindeki etkenler
• Sağlık hizmetlerinin yaygınlaşmasının
• Aile planlaması uygulamalarının
• Kadının çalışma hayatına girmesinin
2011 ocak sınavında çıktı.
İkinci Dünya Savaşının etkisi: Nüfus artışı devam etmesine rağmen , 1930 ile 1950 yılları arasında Dünya nüfus artış hızının en düşük olduğu dönemdir.
2008 ağustos, sınavında çıktı.
Bilim adamları biyoteknoloji ile gen aktarımını yaparken amaçladıkları.
• Hastalıklara daha dayanıklı ürünler elde etmeyi
• Günümüzde ortadan kalkma tehlikesi olan türleri korumayı
• Dünyadaki tarım gıda açığını karşılamayı
2010 mayıs, sınavında çıktı.
Yerşekilleri: Nüfusun dağılışını etkileyen doğal etkendir.
2009 mayıs, sınavında çıktı.
GÖÇLERİN NEDENLERİ VE SONUÇLARI
Beyin göçü: İyi eğitim görmüş kişilerin daha iyi imkanlara (ücret, araştırma, kariyer) sahip ülkelere göç etmesine denir.
2009 mayıs, 2012 temmuz, sınavında çıktı.
Mübadele göçü: Lozan Barış Antlaşmasıyla Türkiye ile Yunanistan arasında karşılıklı nüfusun yer değiştirmesine denir.
2008 mayıs sınavında çıktı.
Beyin göçü veren ülkelerin buna bağlı olarak yaşadıkları sorunlar
• Kalkınma hızlarının yavaşlaması
• Ülke kaynaklarının verimsiz kullanılması
• Diğer ülkelerle olan girişimcilik farkının büyümesi
2011 temmuz sınavında çıktı.
Albert Einstein
• 20. yüzyılın en önemli bilim adamlarından biridir.
• Almanya’da yaşarken siyasi nedenlerle ABD’ye göç etmiştir.
• Ülkeler arası beyin göçünün en önemli örneklerinden biridir.
• Yaptığı seyahatlerle yeni yerlerin keşfedilmesinde katkı sağlamıştır.
2009 ağustos, 2011 mayıs sınavında çıktı
Amerikanın keşfi: 15. yüzyılların sonuna doğru keşfedilen ve büyük göç hareketine neden olarak dünya tarihinin akışını değiştiren olay.
2009 ocak, 2011 ocak, 2012 ocak sınavında çıktı.
Amerika
• 15. yüzyılın sonunda keşfedilmiştir.
• Özellikle İngiliz ve Fransız göçmenlerin akınına uğramıştır.
• Keşfi dünya tarihini değiştirecek büyük ve ekonomik sonuçlar doğurmuştur.
2011 temmuz sınavında çıktı.
Hindistan: En çok beyin göçü veren ülkelerdendir.
2012 ocak, mayıs sınavında çıktı.
Cezayir: Yoğun beyin göçü veren ülkelerdendir.
2009 ağustos sınavında çıktı.
Türkiye’de kırdan kente göçün nedenleri
• Sürekli ve aşırı yaşanan erozyon.
• Tarımda makine kullanımının artması.
• Tarım arazilerinin miras sonucu bölüşülmesi
2008 mayıs, 2012 temmuz, sınavında çıktı.
Türkiye’nin işçi göçü verdiği Avrupa ülkeleri: Belçika, Fransa, Avusturya
2009 ocak sınavında çıktı.
Savaşlar: Siyasi göçe neden olan olaylardan bir tanesidir.
2009 ağustos, sınavında çıktı.
Yoğun göç alan yerlerin sorunları
• Çevre kirliliğinin artması
• Ormanların tahrip edilmesi
• Gecekonduların artması
2009 ocak, 2012 mayıs, sınavında çıktı
Göç veren yerlerde ortaya çıkan sorunlar
• Tarım alanlarının boş kalması
• Devlet yatırımlarının azalması
• Kamu kuruluşlarının kapanması
2010 ağustos sınavında çıktı.
İş gücü göçünün giderek artış göstermesinin nedenleri
• Kırsal alandaki hızlı nüfus artışı.
• Kentlerde iş imkanlarının fazla olması
• Kırsal kesimdeki gelirin düşük olması
2010 mayıs sınavında çıktı.
Orta Asya’dan göçen Türkler Nüfusu olmayan verimli toprakları tercih etmişlerdir.
2011 mayıs, sınavında çıktı.
Türklerin Orta Asya’dan başka bölgeler göç etmesi
• Nüfusun hızlı artması
• Otlak ve meranın yetersiz kalması
• Orta Asya’da yaşanan aşırı kuraklık
2008 ağustos, sınavında çıktı.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE EKONOMİK FAALİYETLER
Birincil ekonomik faaliyetler(Tarım): Ormancılık, madencilik, balıkçılık, hayvancılık ve tarım ürünleri yetiştiriciliği bu sektörün temel faaliyetleridir.
2010 mayıs sınavında çıktı.
İkincil ekonomik faaliyetler(Sanayi): Ham maddelerin işlendiği ve değerli ürünlere dönüştürüldüğü sanayi ile ilgili faaliyetler bu grupta yer alır.
Üçüncül faaliyetler(Hizmet): Pazarlama, turizm, eğitim, sağlık, bankacılık ulaşım ve benzeri bu gruba girer
Örnek
• Çiftçi: Birincil ekonomik faaliyet
• Tekstil işçisi: İkincil ekonomik faaliyet
• Bankacı: Üçüncül ekonomik faaliyet:
2012 mayıs, sınavında çıktı.
Mera: Birincil ekonomik faliyetlerdendir.
2011 mayıs sınavında çıktı.
İlk çağlarda insanların kayaçlardan yararlanma yöntemleri
• Av silahlarının yapımında
• Kap kacak yapımında
• Barınacak yer yapımında
2008 mayıs sınavında çıktı.
Paleolitik( Kaba Taş Çağı):
• Barınak olarak kaya oyuklarını ve mağaraları kullanan , gıda ihtiyaçlarını avcılık ve toplayıcılık yaparak karşılayan insanlar yaşamıştır.
• Küçük gruplar halinde göçebe hayatı sürerlerdi
2008 mayıs, 2011 ocak, 2012 ocak, mayıs sınavında çıktı.
Mezolitik( Yontma Taş Çağı):
• Tarımla ilgili ilk deneyimler yapıldı.
• Köpek evcilleştirildir.
2009 ağustos sınavında çıktı.
Neolitik(Yeni Taş çağı):
• İnsanlar göçebe hayatından yerleşik düzene geçti
2009 ocak sınavında çıktı.
Neolitik çağda insanları göçebe hayatından yerleşik düzene geçmeye zorlayan faktör:Tarım ve hayvancılığa başlaması.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Kalkolitik( Maden Çağı):
• Zanaatkar sınıfın ortaya çıkması
• Mesleklerin ortaya çıkması
• Güçlü imparatorluklar kurulması
• Devletlerin ortaya çıkması.
• Kentlerin oluşturulması.
• Büyükbaş hayvanların evcilleştirilmesi
2009 mayıs, 2010 ocak sınavında çıktı.
Avcılık: Eski bir geçim tarzıdır. ( insan oğlunun ilk geçim tarzı)
2011 temmuz, 2012 temmuz, sınavında çıktı.
Almanya: Üçüncül ekonomik faaliyetleri daha yaygındır.
2009 mayıs, 2012 ocak sınavında çıktı.
Almanya:
• 1950’li yıllardan sonra Türkiye daha çok işçi yollamıştır.
• İkinci Dünya savaşından sonra en fazla işçi bu ülkeye yollandı
2010 ağustos, 2011 temmuz, sınavında çıktı.
Irak: Gelişmemiş ülkeler grubuna girer.
2011 mayıs sınavında çıktı.
Ticaret:
• Bir ülkede gelişmiş yol ağının olması ticari ekonomik faaliyetlerinin ön plana çıkmasını sağlar.
• 11 ve 12. yüzyılda ulaşım yollarının önemini daha da arttıran ekonomik faaliyetlerdir
2009 ağustos, 2010 ocak sınavında çıktı.
Kervansaray
• Anadolu’nun çeşitli yerlerinde inşa edildi.
• Selçuklular döneminde yapıldı
• Yapılış amacı ticaret yapan yolcuların dinlenmesini sağlamak
2011 ocak, 2012 mayıs, sınavında çıktı.
Buhar makinesinin icadı
• Kırsal bölgedekilerin ekonomideki etkisi azalmıştır.
• Deniz aşırı ülkelere ticaret yaygınlaşmıştır.
• Üretim ve ulaşım araçlarında büyük gelişmeler olmuştur.
• Üretimde insan gücüne olan gereksinim azalmıştır
2010 ocak sınavında çıktı.
Sanayi devriminin sonuçları: Tarımda makineleşmeye geçilmiştir.
2009 mayıs, sınavında çıktı.
Ekonomik faaliyetlerin doğmasında ve çeşitlenmesinde etkili olan temel faktör: İnsan ihtiyaçlarının çeşitlenmesi ve karşılanma zorunluluğu.
2011 temmuz sınavında çıktı.
Köpek: İlk evcilleştirilen hayvandır.
0 Yanıt
1257 Gösterim