Konu: Aşağıdakilerden hangisi İbn Sina’ya göre nefsin varlığının ispatı olarak ifade

[Ders Hocası]

SORU: Aşağıdakilerden hangisi İbn Sina’ya göre nefsin varlığının ispatı olarak ifade edilebilir?
 
A) Kayanın tepeden aşağıya yuvarlanması
B) Bir kişinin olduğu yerde sabit duruyor olması
C) Havaya atılan bir toplun düşmesi
D) İnsan bedeninin yaşam boyunca değişikliğe uğraması
E) Bir kişinin dalmış bir şekilde kendi kendine konuşması






CEVAP:  Bir kişinin dalmış bir şekilde kendi kendine konuşması

İbn Sina nefsin varlığının ispatı ile ilgili felsefi literatürde önemli yer tutan bazı deliller geliştirmiştir. Ona göre cisimler cisim oldukları için değil, onların cisimliğine ilave bir takım sebepler dolayısıyla hareket ederler. Hareket bu sebeplerden, etkiden sonucun doğması gibi doğar. Cisimlerin iki türlü hareketleri olduğuna göre, bunların sebepleri de iki türlüdür: Birincisi cisimlerin aşağıya düşmesi gibi zorunlu bir harekettir. Bu hareketin illeti de cisimlerin kendilerine aittir, yani muhtevasının tabiatına ve bir unsurunun diğerine üstün gelmesine bağlıdır. Kayanın tepeden aşağıya yuvarlanması, bir kişinin olduğu yerde sabit durması, havaya atılan bir topun düşmesi, insan bedeninin yaşam boyunca değişikliğe uğraması buna örnek olarak gösterilebilir.

Ancak, bazı hareketler cisimlerin tabiatıyla ve yapısıyla doğrudan ilgili olmaz, burada bu cisimlerin unsurlarına ilaveten başka bir hareket ettiriciye ihtiyaç vardır ki bu da nefs (ruh)tir. Örneğin bir insan bir konuya çok dalmışsa kendi kendine, şu vakitte, şunları yaptım diye konuşur ve o anda bedeninin diğer bütün azalarını unutmuştur. Öyleyse o insanın zatı bedeninden başka bir şeydir ki bu zat nefstir.