1. İslam Dünyasında ilk askeri divan hangi halife
döneminde ortaya çıkmıştır?
A) Hz. Ebubekir
B) Hz. Osman
C) Hz. Ali
D) Hz. Ömer
E) Hz. Peygamber
Çözüm: Hz. Ömer devrinde sosyal hayatta önemli
gelişmeler yaşandı. Fethedilen topraklardan elde edilen
cizye ve haraç vergileri hazine gelirlerinin artmasına,
devletin zenginleşmesine sebep oldu. Halk, özellikle
savaşlara katılan Müslümanlar ele geçirdikleri
ganimetlerle eskisinden çok daha müreffeh bir hayat
yaşamaya başladılar. Bu zenginlik insanlarda mal
kazanma hırsını artırdı. Ayrıca pek çok kişi, fethedilen
Irak, Şam, Filistin ve Mısır’ın verimli topraklarına
yerleşmeye ve tarımla uğraşmaya başladı. Bütün bunlar
îlâ-yı kelimetullah için yapılması gereken cihada büyük
bir engel oluşturuyordu. Fetihlerin arttığı ve daha çok
askere ihtiyaç duyulduğu bir zamanda azalan gönüllülerle
bu hizmetler sürdürülemezdi. Bu tehlikeyi sezen Hz. Ömer,
halkı cihada teşvik etmeye başladı. Asıl önemlisi gönüllü
askerliğin yanında dâimî ve düzenli bir ordu kurmaya
karar verdi. Bu kararından sonra Halife Ömer, ilk askerî
divanı kurdu. Askerliği devamlı hâle getirdi. Doğru cevap
D’dir.
2. Emeviler Dönemi’nde ordu II. Mervan’a kadar hamîs
adı verilen beş bölümden düzenlendi. Aşağıdakilerden
hangisi bu bölümlerden biri değildir?
A) Haresü’l-halîfe
B) Kalbü’l-ceyş
C) Meymene
D) Meysere
E) Talîa
Çözüm: Emeviler, Hz. Ömer devrindeki askerî sistemde
bir değişiklik yapmadı. Düzenli, dâimî ve paralı askerlik
sistemini devam ettirdi. Orduyu, II. Mervan’a kadar hamîs
adı verilen beş bölüm halinde düzenledi: Buna göre ordu,
ortada başkumandanın emrinde savaşan merkez birlikleri
(kalbü’l-ceyş), sağ kanat (meymene), sol kanat (meysere),
süvarilerden oluşan öncü birlikler (talîa veya mukaddeme)
ve artçı birliklerden (sâkatü’l-ceyş) meydana geliyordu.
Doğru cevap A’dır.
3. Aşağıdakilerden hangisi Abbasîlerin ordusunda
bulunan beş temel gruptan biridir?
A) Ortada başkumandanın emrinde savaşan merkez
birlikleri
B) Vilâyetlerde bulunan askerî kuvvetler
C) Süvarilerden oluşan öncü birlikler
D) Artçı birlikler
E) Başkumandanın emrinde savaşan sağ kanat
birlikleri
Çözüm: Abbasi ordusu beş temel gruptan oluşuyordu:
- Başşehirde bulunan ve doğrudan halifeye bağlı olarak
görev yapan muhafız birliği. Bunlara, haresü’l-halîfe
(halifenin muhafızları) denilirdi.
- Vezirler, valiler ve diğer önde gelen devlet adamlarının
emrinde görev yapan birlikler.
- Vilâyetlerde bulunan askerî kuvvetler.
- Anadolu’da Tarsus, Adana, Ceyhan, Maraş ve Malatya
civarında oluşturulan, Avâsım ve Suğur adı verilen askerî
bölgelerdeki sınır garnizonlarında görev yapan birlikler.
Avâsım ve Suğur bölgesinde yani Bizans-İslâm
sınırlarında Harun Reşid özel düzenlemeler yapmıştı.
- Yardımcı kuvvetlerdir.
Doğru cevap B’dir.
4. Türk, Arap, Ermeni, Rum, Gürcü, İranlı vb. gibi
çeşitli milletlerden, küçük yaşta saraya alınan ve özel
yetiştirilen gençlerden meydana gelen Selçuklu
ordusu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hassa Ordusu
B) Melikler, valiler ve devlet ileri gelenlerine bağlı
askerler
C) Türkmen kuvvetleri
D) Gulâmân-ı Saray
E) tâbi hükümetlerin gönderdikleri askerler
Çözüm: Gulâmân-ı Saray (saray köleleri): Türk, Arap,
Ermeni, Rum, Gürcü, İranlı vb. gibi çeşitli milletlerden,
küçük yaşta saraya alınan ve özel yetiştirilen gençlerden
meydana geliyordu. Köle olarak satın alınan bu çocuklar
önce saraydaki Gulamhane adı verilen okullarda
eğitimden geçirilirdi. Bu okulda yetişenler kabiliyetlerine
göre çeşitli devlet memuriyetlerine getirilirlerdi. Çok zeki
ve becerikli olanlar vali ve komutan olurlardı.
Gulamhane, Osmanlı sarayındaki Enderun Mektebi’ne
benzerdi. Bunlardan iyi yetişmiş müfredan denilen 200
asker, sultanın hizmetine memurdu. İsim ve görevleri
divan defterinde kayıtlı bulunan Gulâmân-ı saray,
ordunun diğer sınıflarından farklı olarak ikta sahibi
değillerdi. Yılda dört defa hazineden bistgânî denilen
maaş alırlardı. Doğru cevap D’dir.
5. Osmanlı’da ilk düzenli askeri birlikler ne zaman
oluşturulmuştur?
A) Edirne’nin başkent olmasıyla
B) İznik’in fethinden önce
C) İstanbul’un fethinden önce
D) Osmanlı fetihleri Rumeli topraklarına taşınca
E) İstanbul’un başkent olmasıyla
Çözüm: Orhan Bey zamanında fetih hareketleri
genişleyip devlet gelişme gösterince askerî, malî ve idarî
düzenlemelerin yapılması gerekti. Orhan Bey, öncelikle
orduyla ilgili düzenlemeler yaptı. İlk düzenli askerî
birlikler, İznik’in fethinden önce Bursa Kadısı Çandarlı
Kara Halil’in teklifleri doğrultusunda oluşturuldu. Yaya
ve Müsellem denilen bu askerlerden meydana gelen
birliklere Türk gençleri alınmıştı. Müsellemler atlı
askerlerdi. Doğru cevap B’dir.
6. “Keşif, yağma veya tahrip maksadıyla düşman
topraklarında yapılan askerî faaliyette görevli
askerlerin bulunduğu ordudur.”
Açıklaması verilen askeri birlik aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Tımarlı Sipahiler
B) Yeniçeri Ocağı
C) Kapıkulu Askerleri
D) Nizam-ı Cedid Ordusu
E) Akıncı Ocağı
Çözüm: Osmanlı ordusunun önemli askeri
kuruluşlarından biri de Akıncı Ocağı’dır. Keşif, yağma
veya tahrip maksadıyla düşman topraklarında yapılan
askerî faaliyete akın, bunu yapan askere akıncı
denilmiştir. Akıncı beyleri ve askerleri, özellikle
Rumeli’deki fetihler sırasında büyük hizmetlerde
bulunmuşlardır. Yardımcı kuvvetler arasında azablar,
deliler, yörükler, leventler, sekban ve sarıcalar, gönüllü ve
beşliler de yer alırdı. Doğru cevap E’dir.
7. Şehir ve kalelerin kuşatılması esnasında düşman
üzerine ağır taş gülleler, yaralayıcı metal parçaları,
nefte (petrole) bulanmış ve tutuşturulmuş paçavralar,
içi yılan ve akrep gibi panik çıkarıcı zehirli
hayvanlarla doldurulmuş çömlekler atmak için
kullanılan mancınık İslam tarihinde ilk defa ne zaman
kullanılmıştır?
A) Harun Reşit zamanında
B) Hz. Ömer zamanında
C) Hz. Peygamber zamanında
D) Tuğrul Bey zamanında
E) II. Mervan zamanında
Çözüm: İslâmiyet’ten sonra yeni silâhlar kullanılmaya
başlandı ki, mancınık ve arrâde bunlar arasında yer alır.
İkisi de atıcı âlettir. Mancınık, İslâm tarihinde ilk defa Hz.
Peygamber zamanında kullanılmıştır. Selman-ı Farisî,
Taif muhasarasında bu silâhın nasıl kullanılacağını
Müslümanlara öğretmişti. Mancınık ile arrâde şehir ve
kalelerin kuşatılması esnasında düşman üzerine ağır taş
gülleler, yaralayıcı metal parçaları, nefte (petrole)
bulanmış ve tutuşturulmuş paçavralar, içi yılan ve akrep
gibi panik çıkarıcı zehirli hayvanlarla doldurulmuş
çömlekler atmak için kullanılırdı. Daha sonra İslâm
ordularında çok yaygınlaşan mancınık ve arrâde özellikle
kalelerin kuşatılması ve alınmasında büyük bir rol oynadı.
Neft ateşi atmakla görevli askerler, neffatûn denilen ayrı
bir birlik oluştururlardı. Doğru cevap C’dir.
8. İslam tarihinde ilk deniz seferi kim tarafından
gerçekleştirilmiştir?
A) Muâviye b. Ebî Süfyân
B) Amr b. Âs
C) Selman-ı Farisî
D) Alâ b. Hadrâmî
E) Halife Mütevekkil
Çözüm: Araplar, İslâm’ın ilk yıllarında denizcilik
hakkında herhangi bir tecrübeye sahip değillerdi. İlk deniz
seferi Bahreyn valisi Alâ b. Hadrâmî tarafından
geçekleştirdi. Alâ, Halife Hz. Ömer’den izin almaksızın bir
askerî birliği gemilerle İran sahillerine geçirdi. Burada
bazı sıkıntılarla karşılaştı ve güçlükle Basra’ya döndü.
Deniz seferini iyi karşılamayan Halife Hz. Ömer,
durumdan haberdar olunca, valiye kızdı ve onu
görevinden aldı. Doğru cevap D’dir.
9. Anadolu’da ilk Türk donanması hangi sultan
döneminde ve kim tarafından kurulmuştur?
A) II. Bayezid-Oruç Reis
B) II. Bayezid-Gedik Ahmet Paşa
C) Kanuni Sultan Süleyman-Barbaros Hayrettin
Paşa
D) Umur Bey-Umur Bey
E) I. Kılıçarslan-Çaka Bey
Çözüm: Anadolu’da ilk Türk donanması I. Kılıçarslan
zamanında Çaka Bey tarafından kuruldu. Çaka Bey,
donanması ile birçok Ege adasını fethetti. Anadolu
Selçukluları, Sinop ve Antalya fethedildikten sonra biri
Karadeniz’de, diğeri Akdenizde olmak üzere iki ayrı
donanma kurdular. Donanmaların başında Reisü’l-Bahr
denilen iki ayrı amiral bulunuyordu. Gemi kaptanlarına
reis deniliyordu. Sinop, Antalya ve Alanya (Alâiye)’da
tersaneler kurmuşlardı. Alaaddin Keykubad devrinde
Hüsamettin Çoban Bey komutasındaki Karadeniz
donanması ile Kırım fethedildi. Doğru cevap E’dir.
10. I. Savaş sırasında Turan taktiğini (sahte ricat)
uygularlardı.
II. Onlu sisteme göre kurulan askerî birliklerin
başında subaylar bulunurdu.
III. Ordunun başında subaşı adı verilen bir komutan
bulunurdu.
IV. Askerler yılda dört defa hazineden bistgânî
denilen maaş alırlardı.
V. Başkente yakın garnizonlarda otururlardı.
Yukarıda verilen ifadelerden hangisi ya da hangileri
Karahanlı ordusunun özelliklerindendir?
A) I ve II
B) I, II ve III
C) II ve IV
D) III, IV ve V
E) I ve V
Çözüm: Karahanlı ordusunun başında subaşı adı verilen
bir komutan bulunurdu. Bu devirde sü başlamak, orduyu
sevk ve idare etmek demekti. Askerler düzenli olarak
defterlere yazılır ve genellikle şehirlerin dışında
çadırların kurulmasıyla oluşturulan ordugâh-şehirlere
yerleştirilirdi. Harp sırasında devlete bağlı boylara haber
gönderilerek askerî yardımları istenirdi. Sağ-sol, öncü-
artçı birliklerle hareket hâlindeki ordunun güvenliği
sağlanırdı. Ayrıca daha ilerilere keşif kolları çıkarılırdı.
Savaş sırasında Turan taktiğini (sahte ricat) uygularlardı.
Onlu sisteme göre kurulan askerî birliklerin başında
subaylar bulunurdu. Ok, yay, kılıç, süngü, balta, hançer,
topuz, tulga, zırh, kalkan belli başlı silâhlar arasındaydı.
İyi ata binme ve isabetle ok kullanma askere güç ve
üstünlük sağlıyordu. Doğru cevap B’dir.
0 Yanıt
1462 Gösterim