1. Hz. Peygamber’in düşmana karşı bizzat komuta ettiği
orduların hereketine ne denir?
A) Gazve
B) Mevâlî
C) Seriyye
D) Mürtezika
E) Reccâle
Çözüm: Gazve: Hz. Peygamber’in düşmana karşı bizzat
komuta ettiği orduların hereketine -ister çarpışma olsun,
ister olmasın gazve denir. Seriye: Hz. Peygamber’in bizzat
katılmayıp bir sahabinin komutası altında gönderdiği
askerî birliklerin hareketine de seriye denir. Doğru cevap
A’dır.
2. Hz. Peygamber’in bizzat katılmayıp bir sahabinin
komutası altında gönderdiği askerî birliklerin
hareketine ne denir?
A) Gazve
B) Mevâlî
C) Seriyye
D) Mürtezika
E) Reccâle
Çözüm: Gazve: Hz. Peygamber’in düşmana karşı bizzat
komuta ettiği orduların hereketine -ister çarpışma olsun,
ister olmasın gazve denir. Seriye: Hz. Peygamber’in bizzat
katılmayıp bir sahabinin komutası altında gönderdiği
askerî birliklerin hareketine de seriye denir. Doğru cevap
C’dir.
3. İslâm dini bakımından asıl olan barıştır. Savaş, ancak
barışı gerçekleştirmenin mümkün olmadığı
durumlarda söz konusu olabilir. Bununla birlikte
ülkenin ve halkın zarar görmemesi için düşmana karşı
daima hazırlıklı olmak ve savaşmak gerekebilir.
Müslümanlara savaş izninin verildiği ayet
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hac Suresi, 39. Ayet
B) Bakara Suresi, 180. Ayet
C) Nisa Suresi 30. Ayet
D) Kalem Suresi 130. Ayet
E) Duha Suresi 1. Ayet
Çözüm: Müslümanlara 624 yılında, Hac suresinin 39.
ayetiyle savaş izni verildi. Bu konuyla ilgili bazı ayetler
şunlardır: “Artık saldırıya uğrayan mü’minlere,
zulmedildikleri için cihat etme izni verildi. Şüphesiz ki
Allah, onlara yardım etmeye elbette kadirdir.” (Hac, 39).
Doğru cevap A’dır.
4. İlk Türk donanması kim tarafından kurulmuştur?
A) I. Kılıçarslan
B) Elbruz Bey
C) Çaka Bey
D) Alparslan
E) Hüsamettin Çoban Bey
Çözüm: Anadolu’da ilk Türk donanması I. Kılıçarslan
zamanında Çaka Bey tarafından kuruldu. Çaka Bey,
donanması ile birçok Ege adasını fethetti. Anadolu
Selçukluları, Sinop ve Antalya fethedildikten sonra biri
Karadeniz’de, diğeri Akdenizde olmak üzere iki ayrı
donanma kurdular. Donanmaların başında Reisü’l-Bahr
denilen iki ayrı amiral bulunuyordu. Gemi kaptanlarına
reis deniliyordu. Sinop, Antalya ve Alanya (Alâiye)’da
tersaneler kurmuşlardı. Alaaddin Keykubad devrinde
Hüsamettin Çoban Bey komutasındaki Karadeniz
donanması ile Kırım fethedildi. Doğru cevap C’dir.
5. Abbasiler devrinde, içlerinde bedevilerin, köy, kasaba
ve şehir halkının, ulema ve sûfilerin yer aldığı gönüllü
olarak savaşan kişilere ne ad verilirdi?
A) Reccâle
B) Mütetavvia
C) Mürtezika
D) Suğur
E) Neffâtün
Çözüm: Ordunun ikinci büyük muharip gücü mütetavvia
denilen gönüllülerdi. İçlerinde bedevilerin, köy, kasaba ve
şehir halkının, ulema ve sûfilerin yer aldığı bu gönüllü
grupların Yemen ve Türkistan gibi çok uzak yerlerden
geldikleri oluyordu. Emevi ve Abbasiler devrinde iki yüz
yıldan fazla süren Anadolu Gazaları’na Türkistan’dan pek
çok gönüllü geldiği ve bu savaşlara katıldığı
bilinmektedir. Doğru cevap B’dir.
6. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A) Mürtezika: ücretli dâimî askerler
B) Börk: beyaz keçeden başlık
C) Serleşkerlik: askerî bölgeler
D) Emirü’l-ümera: beylerbeyi
E) Tımarlı sipahilerin önemli illerdeki komutanları:
sipahiler
Çözüm: Tımarlı sipahilerin önemli illerdeki
komutanlarına sipahi değil subaşı denir. Doğru cevap
E’dir.
7. Abbasiler döneminde aşağıdakilerden hangisi
askerden sorumlu olan komutan isimleri doğru
verilmiştir?
I. Arif: 10 asker
II. Halîfe: 50 asker
III. Emîr: 100 asker
IV. Nakîb: 10.000 asker
A) I ve II
B) II ve III
C) I, II ve III
D) I, II ve IV
E) Hepsi
Çözüm: Nakîb 100 askerin; Emîr ise 10.000 askerin
komutanıdır. III ve IV. öncüller yanlıştır. Doğru cevap
A’dır.
8. İlk Abbasi halifeleri orduya büyük bir önem
vermişlerdi. Buna bağlı olarak orduda görev yapan
bazı muharip sınıflar oluştu. Bunlar yaptıkları iş ve
hizmetlere göre isimlendirilmişlerdi. Aşağıdakilerden
hangileri bu sınıflara ait kavramların karşılığıdır?
I. Fürsân: Atlı birlikler
II. Rumât: Okçu birlikleri
III. Neffâttün: Petrole bulaştırılmış paçavraları
düşman üzerine atan askerî birlik
IV. Müşât: Kılıç, kalkan ve mızrakla donatılmış yaya
birlikleri
A) I ve II
B) II ve III
C) I, II ve III
D) I, II ve IV
E) Hepsi
Çözüm: Verilen tüm öncüller doğrudur. Doğru cevap
E’dir.
9. Hulefâ-İ Râşidîn Devri’nde maaşlı dâimî askerlik
uygulaması ilk kim zamanında uygulanmaya
başlanmıştır?
A) Hz. Ali
B) Hz. Osman
C) Hz. Ömer
D) Hz. Ebubekir
E) Hz. Akil
Çözüm: Halife Hz. Ömer, ilk askerî divanı kurdu.
Askerliği devamlı hâle getirdi. Bu sisteme dâhil olan
askerlerin isimleri divan defterlerine yazıldı. Her askerin
aile ve kabilesiyle ilgili bigilere kayıtlarda yer verildi. Bu
askerlere ve ailelerine devlet hazinesinden (beytü’l-mâl)
ayrıca maaş bağlandı. Kimin ne kadar maaş alacağı da bu
sicillere işlendi. Hz. Ömer bununla da yetinmedi. Bu
maaşlı ve profesyonel askerler için daimî ordugâhşehirler
(askerî garnizonlar) inşa ettirdi. Doğru cevap
C’dir.
10. Emeviler, Hz. Ömer devrindeki askerî sistemde bir
değişiklik yapmadı. Düzenli, dâimî ve paralı askerlik
sistemini devam ettirdi. Orduyu, II. Mervan’a kadar
hamîs adı verilen beş bölüm halinde düzenledi.
Aşağıdakilerden hangisi bu bölümlerden biri değildir?
A) Ortada başkumandanın emrinde savaşan merkez
birlikleri
B) Sağ kanat
C) Sol kanat
D) Süvarilerden oluşan öncü birlikler
E) Bahriyeliler
Çözüm: Orduyu, II. Mervan’a kadar hamîs adı verilen
beş bölüm halinde düzenledi: Buna göre ordu, ortada
başkumandanın emrinde savaşan merkez birlikleri
(kalbü’l-ceyş), sağ kanat (meymene), sol kanat (meysere),
süvarilerden oluşan öncü birlikler (talîa veya mukaddeme)
ve artçı birliklerden (sâkatü’l-ceyş) meydana geliyordu.
Doğru cevap E’dir.