1. Aşağıdakilerden hangisi müstedrek (tamamlayıcı)
türü eserler arasında yer almaktadır?
A) el-Cem’ beyne’s-Sahîhayn
B) el-Câmiu’s-sahîh
C) Câmiu’l-usûl li ehâdîsi’r-Resûl
D) el-İlzâmât ale’s-Sahîhayn
E) el-Cem’ beyne’l-usûli’s-sitte
Çözüm: Temel hadis kaynaklarını esas alarak onlarda
bulunmayan hadisleri toplayan eserlere tamamlayıcı
eserler denilmektedir. Bunlar müstedrek ve müstahrec
olarak isimlendirilmektedir. Bunlar temel hadis
kaynaklarını tamamlayıcı mahiyette yazılan eserlerdir.
Müstedrek Türü Eserler: Müstedrek ale’s-Sahîhayn,
Telhîsü’l-Müstedrek, el-Müstedrek, el-İlzâmât ale’sSahîhayn,
olarak sıralanabilir. Doğru cevap D’ dir.
2. Aşağıdakilerden hangisi Müstahrec türü eserlerin
hadisler açısından sağladığı önemli faydalardan biri
değildir?
A) Farklı kaynaklardaki hadisleri bir araya
toplayarak tekrarlarını önlemek.
B) Her hangi bir hadis kitabındaki hadislerin
Müstahrec müellifi tarafından farklı isnadları
tespit edildiğinden dolayı asıl kitap ve içindeki
hadisleri kuvvetlendirmek ve rivâyete olan
güveni artırmak.
C) Hadisler farklı lafızlarla da rivâyet edileceği için
asıl müellifin rivâyetindeki eksiklikler ve hataları
ortaya çıkarmak.
D) Farklı rivâyetiyle esas alınan eserdeki hadisin
metin veya senedine yapılan ilaveleri (müdrec
veya güvenilir râvinin ilave ettiği kısımlar) tespit
etmek.
E) Esas alınan eserde kusurlu (illetli) rivâyet edilen
herhangi bir hadisi, müstahrec müellifinin farklı
rivâyetiyle bu illetten kurtarmak.
Çözüm: Müstahrec türü eserlerin hadisler açısından
sağladığı önemli faydalar bulunmaktadır. Bunlar şu
şekilde özetlenebilir:
1. Her hangi bir hadis kitabındaki hadislerin Müstahrec
müellifi tarafından farklı isnadları tespit edildiğinden
dolayı asıl kitap ve içindeki hadisler kuvvet kazanır ve
rivâyete olan güven artar.
2. Müstahrec müellifi tarafından hadisler farklı lafızlarla
da rivâyet edileceği için asıl müellifin rivâyetindeki
eksiklikler ve hatalar ortaya çıkar.
3. Müstahrec müellifinin farklı rivâyetiyle esas alınan
eserdeki hadisin metin veya senedine yapılan ilaveler
(müdrec veya güvenilir râvinin ilave ettiği kısımlar) tespit
edilir.
4. Esas alınan eserde kusurlu (illetli) rivâyet edilen
herhangi bir hadis, müstahrec müellifinin farklı rivâyetiyle
bu illetten kurtarılmış olur. Doğru cevap A’dır.
3. I. Temel hadis kaynaklarını bir araya getiren
eserlerdir.
II. Hadis aramanın zor olduğu kitapların zevâidleri
tespit edilmektedir.
III. Bu tür eserler genellikle “bir araya getirme”
anlamına gelen cem’ veya câmi’ başlığını
taşımaktadır.
IV. Bu tür eserler temel hadis kaynaklarını esas alarak
onlarda bulunmayan hadisleri toplamaktadır.
V. Bu çalışma türü, Buhârî ve Müslim’in Sahîh’lerini
bir araya getirmekle başlamıştır.
Yukarıda verilen ifadelerden hangisi ya hangileri
derleme niteliğindeki çalışmaların özelliklerindendir?
A) I ve IV
B) I, III ve V
C) I, II ve III
D) II, IV ve V
E) II ve IV
Çözüm: Bu dönemde temel hadis kaynakları üzerine
yapılan çalışmalardan biri de temel hadis kaynaklarını bir
araya getiren eserlerin yer aldığı derleme niteliğindeki
çalışmalardır. Bu çalışma türü, Buhârî ve Müslim’in
Sahîh’lerini bir araya getirmekle başlamıştır. Daha sonra
Kütüb-i sitte ve hatta bütün hadis kaynaklarındaki
hadisleri bir araya getirmeye kadar uzanmıştır. Bu tür
eserler genellikle “bir araya getirme” anlamına gelen
cem’ veya câmi’ başlığını taşımaktadır. Doğru cevap
B’dir.
4. Aşağıdakilerden hangisi Kütüb-i Sitte’yi bir araya
getiren çalışmalardan biri değildir?
A) el-Cem’ beyne’l-usûli’s-sitte
B) Câmiu’l-usûl li ehâdîsi’r-Resûl
C) Mesâbîhu’s-sünne
D) İthâfü’l-hıyere
E) Cem’u’l-cevâmi’ ve el-Câmiu’s-sağîr
Çözüm: Kütüb-i Sitte’yi ve Diğer Bazı Kaynakları Bir
Araya Getiren Çalışmalar:
- el-Cem’ beyne’l-usûli’s-sitte
- Câmiu’l-usûl li ehâdîsi’r-Resûl
- Mesâbîhu’s-sünne
- Cem’u’l-cevâmi’ ve el-Câmiu’s-sağîr
- Kenzü’l-ummâl
- Cem’ul-fevâid olarak sıralanmaktadır.
Doğru cevap D’dir.
5. Aşağıdakilerden hangisi Zevâid türü eserlerin hadisler
açısından sağladığı önemli faydalar arasında yer
almamaktadır?
A) A Kütüb-i sitte ve diğer muteber hadis
kitaplarında bulunmayan ve günümüze
ulaşmayan birçok hadisi ihtiva etmek.
B) Hadislerin, hangi hadis kitaplarının neresinde
olduğunun kolaylıkla tespit edilmesini sağlamak.
C) Farklı kaynaklardaki hadisleri bir araya
toplayarak tekrarlarını önlemek.
D) Müsned ve mu’cem türü eserlerdeki hadislerin
konularına göre tasnifini yapmak suretiyle
istifadelerini artırmak.
E) Ferd, ğarîb ve zayıf olarak bilinen birçok
hadislerin kuvvet kazanmasını sağlamak.
Çözüm: Zevâid türü eserlerin hadisler açısından
sağladığı önemli faydalar bulunmaktadır. Bunlar şu
şekilde özetlenebilir:
- Kütüb-i sitte ve diğer muteber hadis kitaplarında
bulunmayan ve günümüze ulaşmayan birçok hadisi ihtiva
etmek.
- Farklı kaynaklardaki hadisleri bir araya toplayarak
tekrarlarını önlemek.
- Müsned ve mu’cem türü eserlerdeki hadislerin
konularına göre tasnifini yapmak suretiyle istifadelerini
artırmak.
- Müsned ve mu’cem türü eserlerdeki hadislerin sıhhat
durumları hakkında bilgi vermek.
- Ferd, ğarîb ve zayıf olarak bilinen birçok hadislerin
kuvvet kazanmasını sağlamak.
- Zevâidlerde birbirini açıklayıcı ve tamamlayıcı ayrıntılar
muhafaza edilerek bazı hadislerdeki kapalılığın
giderilmesini sağlamak. Doğru cevap B’dir.
6. Aşağıdakilerden hangisi temel hadis kaynaklarını esas
alan ve kendi dönemlerinin ihtiyaçlarını dikkate
alarak yazılan kitaplardan biridir?
A) Mecma’u’z- zevâid ve menba’u’l-fevâid
B) Mevâridü’z-zam’ân ilâ zevâidi İbn Hibbân
C) Cem’ul-fevâid min Câmi’i’l-usûl
D) et-Terğîb ve’t-terhîb
E) el-Câmiu’s-sağîr
Çözüm: V. ve VI. asırlardan sonra özellikle ahlâk, fedâil,
terğîb ve terhîb konuları, halk dilinde hadis diye dolaşan
sözler ve uydurma hadislerle ilgili hacimli müstakil
eserler telif edilmiştir. Bu eserler temel hadis kaynaklarını
esas alan ve kendi dönemlerinin ihtiyaçlarını dikkate
alarak yazılan kitaplardır. Bunlar arasında Münzirî’nin
(ö. 656/1258) et-Terğîb ve’t-terhîb’i ile Nevevî’nin
Riyâzü’s-sâlihîn’i özellikle ahlâkî eğitim amacıyla
vaazlarda en çok istifade edilen eserlerdir. Doğru cevap
D’dir.
7. Aşağıdakilerden hangisi Etraf türü eserler ile Müsned
türü eserler arasındaki farklardan biridir?
A) Etraf türü eserlerde günümüze ulaşmayan hadis
türleri ihtiva edilirken, müsned türü eserlerde
farklı kaynaklardaki hadisler bir araya toplanır.
B) Müsned türü eserlerde hadisler konularına göre
tasnif edilirken, etraf türü eserlerde kronolojik
sıralama yapılır
C) Müsned türü eserlerde hadisler sendeleri
olmaksızın alfabetik şekilde bir araya
getirilmişken, etraf türü eserlerde sahâbî
râvilerine göre tertip yapılır.
D) Müsned türü eserler halk arasında hadis olarak
bilinen sözlerin gerçek durumlarını tespit etmek
amacıyla yapılan çalışmalardır, etraf türü
eserlerde ise hadis ilminin dışındaki diğer ilim
dallarına ait kitaplarda mevcut hadislerin temel
hadis kaynaklarındaki yerlerine işaret eden
çalışmalar yapılır.
E) Müsned türü eserlerde bir hadisin tamamı
verilirken, etrâf kitaplarında hadisin sadece baş
tarafı zikredilir.
Çözüm: Hadislerin baş tarafından bir kısmı zikredilmek
suretiyle sahâbe adına veya hadis metinlerine göre
alfabetik olarak düzenlenen eserler etrâf diye
isimlendirilmektedir. Etrâf türü eserler, hadisin baş
tarafından tamamını hatırlatan bir kısmını verip, ardından
hadisin bütün senedlerini veya belirli bazı kitaplara bağlı
kalarak onlarda geçtiği yerlerini bildiren kitaplardır. Bu
eserler genellikle bir çeşit müsned özelliği arzeder. Ancak
müsned türü eserlerde bir hadisin tamamı verildiği halde
etrâf kitaplarında hadisin sadece baş tarafı zikredilir.
Etrâf kitaplarında bir sahâbînin esas alınan kitaplardaki
bütün rivâyetleri ve bu rivâyetlerin bütün senedleri bir
araya toplanarak eserlerin hangi bölümlerinde geçtiği
belirtilir. Bu tür çalışmaların da Sahîhayn ve Kütüb-i sitte
merkezli olduğu görülmektedir. Doğru cevap E’dir.
0 Yanıt
1852 Gösterim