1. Arapçadaki es-sekâfe kelimesi hangi manada
kullanılmaktadır?
A) Kültür
B) Medeniyet
C) Toprak sürmek
D) Şehir
E) Nazik
Çözüm: Arapçada da es-sekâfe kelimesi kültür
mânasında kullanılmaktadır. Bu kelime, maharetli ve zeki
olmak, ilim ve sanatta maharet kazanmak anlamındaki
sekafe fiilinden gelmektedir. Doğru cevap A’dır.
2. Aşağıdakilerden hangisi Ziya Gökalp’e göre kültür ve
medeniyet arasındaki farklardan biri değildir?
A) Medeniyet milli, kültür milletlerarasıdır.
B) Medeniyet ferdî iradelerle ve metot (usûl ve akıl)
vasıtalarıyla ortaya çıkan sosyal olaylar
bütünüdür. Kültür ise ilham ve duygu vasıtasıyla
oluşur ve gelişir.
C) Medeniyet, iktisadî, dinî, hukukî, ahlâkî vb.
fikirlerin bütünüdür. Kültür dinî, ahlâkî, bediî
(estetik) duyguların bütünüdür.
D) Kültürü oluşturan duygular içten ve samimi
oldukları için görülmeleri ve incelenmeleri çok
güçtür. Medeniyet ise dışta görünen kavram ve
faaliyetlerden, kısaca birçok teşkilât ve
müesseselerden oluşur.
E) Kültür ve medeniyet arasındaki farklardan biri de
amaç ve araç arasındaki farktan ibarettir.
Medeniyet, insanın fayda elde etmek
düşüncesiyle bir amaca erişmek için kullandığı
araçların tümünü ifade eder. Kültürler ise kendi
başlarına amaç olan şeylerdir.
Çözüm: Ziya Gökalp’in maddeler halinde sıraladığı bu
farklar şunlardır:
- Kültür milli, medeniyet milletlerarasıdır. Mesela, batı
medeniyetini temsil eden milletler ortak bir medeniyeti
benimsedikleri halde dikkat edilirse aynı medeniyetin
içinde İngiliz, Fransız, Alman, Amerikan hatta Rus
kültüründen söz edilebilmektedir.
- Medeniyet ferdî iradelerle ve metot (usûl ve akıl)
vasıtalarıyla ortaya çıkan sosyal olaylar bütünüdür.
Kültür ise ilham ve duygu vasıtasıyla oluşur ve gelişir.
- Medeniyet, iktisadî, dinî, hukukî, ahlâkî vb. fikirlerin
bütünüdür. Kültür dinî, ahlâkî, bediî (estetik) duyguların
bütünüdür.
- Kültür ve medeniyet arasındaki farklardan biri de amaç
ve araç arasındaki farktan ibarettir. Medeniyet, insanın
fayda elde etmek düşüncesiyle bir amaca erişmek için
kullandığı araçların tümünü ifade eder. Kültürler ise
kendi başlarına amaç olan şeylerdir. Kültürü oluşturan
duygular içten ve samimi oldukları için görülmeleri ve
incelenmeleri çok güçtür. Medeniyet ise dışta görünen
kavram ve faaliyetlerden, kısaca birçok teşkilât ve
müesseselerden oluşur. Bu yönü ile medeniyet, kültüre
oranla daha kolay anlaşılabilir.
Doğru cevap A’dir.
3. Aralarında baba tarafından kan bağı bulunan
akrabanın oluşturduğu topluluğun bütün fertlerini
birbirine bağlayan ve herhangi bir dış tehlikeye karşı
koymak veya saldırıda bulunmak söz konusu
olduğunda bütün topluluk üyelerinin harekete
geçmesini sağlayan birlik ve dayanışma ruhuna ne ad
verilmektedir?
A) Asabe
B) Asabiyet
C) Temeddün
D) Umrân
E) Hadâre
Çözüm: Asabiyet, Arapça kökenli bir kelime olup “A-sabe”
kökünden türemiştir. Cahiliye döneminde, aralarında
baba tarafından kan bağı bulunan akrabanın oluşturduğu
topluluğa asabe, bu topluluğun bütün fertlerini birbirine
bağlayan ve herhangi bir dış tehlikeye karşı koymak veya
saldırıda bulunmak söz konusu olduğunda bütün topluluk
üyelerinin harekete geçmesini sağlayan birlik ve
dayanışma ruhuna da asabiyet denilmekteydi. Asabiyet,
esas itibariyle soy (neseb) birliğinden kaynaklandığından,
aynı soydan olanlar arasında organik yakınlık arttıkça
asabiyet de güçlenir, buna karşılık bu yakınlık aileden
başlayarak aşirete, kabileye doğru yayıldıkça asabiyet de
zayıflardı. Asabiyet sahipleri, kendi kabilesine mensup
birini, haklı-haksız bütün meselelerde başkalarına karşı
korumayı, ona destek olmayı en önemli görev sayarlar.
Doğru cevap B’dir.
4. Aşağıdakilerden hangisi manevi kültürün unsurları
arasında yer almaz?
A) Dil
B) Din
C) Ahlak
D) Teknoloji
E) Estetik
Çözüm: Manevî kültür unsurları arasında din, dil, ahlâk,
hukuk, estetik, eğitim, örf, âdet ve sosyal kurumlar yer
alır. Maddî kültür unsurları arasında dikkat çeken en
önemli şey teknolojidir. Doğru cevap D’dir.
5. Aşağıdakilerden hangisi kültürün manevi
unsurlarından biridir?
A) Teknoloji
B) Bina
C) Bilgisayar
D) Pırlanta
E) Estetik
Çözüm: Manevî kültür unsurları arasında din, dil, ahlâk,
hukuk, estetik, eğitim, örf, âdet ve sosyal kurumlar yer
alır. Maddî kültür, insan eliyle yapılan alet, eserler ve el
emeği yeteneğinin hammaddeyi işlemesiyle oluşur. Maddî
kültür teknik ve fizikî değerleri içine alır, ancak doğal
olanları değil, insan eliyle yapılmış olanları kapsar.
Maddî kültür unsurları arasında dikkat çeken en önemli
şey teknolojidir. Doğru cevap E’dir.
6. Aşağıdakilerden hangisi kültürün özelliklerinden
birisi değildir?
A) Kültür öğrenilmiş davranışlar topluluğudur
B) Kültür dışarıdan her türlü unsuru hiç bir ayrım
gözetmeksizin alır
C) Kültür tarihîdir ve süreklidir
D) Kültür toplumsal bir üründür
E) Kültür ihtiyaçları giderici bir özelliğe sahiptir
Çözüm: Kültürün ne olup olmadığını belirlemenin bir
yolu da onun özelliklerini bilmeye bağlıdır. Kültürün
başlıca özellikleri şunlardır:
- Kültür öğrenilmiş davranışlar topluluğudur.
- Kültür tarihîdir ve süreklidir.
- Kültür toplumsal bir üründür.
- Kültür ihtiyaçları giderici bir özelliğe sahiptir.
- Kültür sürekli değişme gösterir.
- Kültür dengeli bir bütün oluşturma eğilimindedir.
- Kültür dışarıdan aldığı unsurlar konusunda seçicidir.
Doğru cevap B’dir.
7. Aşağıdakilerden hangisi coğrafi çevrenin etkisiyle
ortaya çıkan medeniyet tiplerinden değildir?
A) Nehir tipi
B) Yayla tipi
C) Deniz tipi
D) Takımadalar tipi
E) Bataklık tipi
Çözüm: Coğrafî çevrenin insan üzerinde “doğrudan” ve
“dolaylı” etkileri vardır. Bu etki kültür ve medeniyetlerin
doğması ve gelişmesini sağladığı gibi onlara değişik
özellikler de kazandırır. Coğrafî çevrenin işte bu etkisiyle;
nehir tipi, yayla tipi, takımadalar tipi, bataklık tipi veya
kara tipi medeniyetler ortaya çıkmıştır. Doğru cevap
C’dir.
8. Medeniyet, vahşet devirlerinden günümüze kadar
sürekli bir ilerleme gösteren insan kültürünün eseridir
yaklaşımı medeniyetin doğuşuyla ilgili hangi teoriye
ifade eder?
A) Gelişme
B) Yayılma
C) Vahye
D) Coğrafya
E) İlerleme
Çözüm: Gelişme teorisi, evrimci bir yaklaşımla
oluşturulmuştur. Biyolojik evrimin kültüre uygulanmasını
ifade eder. Bu teoriye göre medeniyet, vahşet
devirlerinden günümüze kadar sürekli bir ilerleme
gösteren insan kültürünün eseridir. Bu ilerleme ya tek bir
istikamet izlemiş (doğrusal evrim), ya aynı şartlar altında
paralel ilerlemeler görülmüş (paralelci evrim) veya zaman
zaman duraklamaların yaşandığı bir ilerleme olmuştur
(basamaklı evrim). Doğru cevap A’dır.
9. İslam medeniyetinin özü neye dayanmaktadır?
A) Vahye
B) Tevhid
C) Maneviyat
D) İrade
E) İlim
Çözüm: İslâm medeniyetinin özü: İslâm medeniyetinin
özünün İslâm olduğu yahut İslâm’ın esasının tevhid, yani
Allah’ın her şeyin tek, mutlak ve üstün yaratıcısı olduğu
konusunda hiç şüphe yoktur. Doğru cevap B’dir.
10. Kültürü, bir toplulukta örf ve âdetlerden, davranış
tarzlarından, teşkilât ve tesislerden kurulu âhenkli bir
bütündür şeklinde tanımlayan kimdir?
A) Wissler
B) Thurnwald
C) Tozzer
D) Maciver
E) Sapir
Çözüm: R. Thurnwald: Kültür, bir toplulukta örf ve
âdetlerden, davranış tarzlarından, teşkilât ve tesislerden
kurulu âhenkli bir bütündür. Doğru cevap B’dir.
0 Yanıt
1323 Gösterim