1. Kuran’ın ana hatlarıyla, özet olarak verdiği pek çok
bilgilerin (mücmel) doğru ve geniş bir biçimde
açıklanarak anlaşılması (tafsil) yanında, ilâhi bir hikmet
sebebiyle âyetlerde açık seçik bir şekilde ifade edilmemiş
(müphem) manaların murâd-ı İlahî’ye en uygun biçimde
izah edilmesini (temyiz) sağlayan kavrama ne ad verilir?
A) Hadis
B) Rivayet
C) Malumat
D) Siyer-i Nebi
E) Kısas–ı Enbiyâ
Çözüm: Bilindiği gibi hadis veya sünnet esas itibariyle
Kuran’ın ana hatlarıyla, özet olarak verdiği pek çok
bilgilerin (mücmel) doğru ve geniş bir biçimde
açıklanarak anlaşılması (tafsil) yanında, ilâhi bir hikmet
sebebiyle âyetlerde açık seçik bir şekilde ifade edilmemiş
(müphem) manaların murâd-ı İlahî’ye en uygun biçimde
izah edilmesini (temyiz) sağlayan bir göreve sahiptir. Bu
sebeple hadis veya sünnet dini noktadan birbirini
tamamlayan iki esas kaynak olduğu gibi, kültür, edebiyat
ve sanat bakımından da birbirini destekleyen ve besleyen
iki ana kaynaktır. Doğru cevap A’dır.
2. Türk şiirinin en önemli yazılı kaynaklarının başında
……. denilen şiir kitapları gelmektedir. Boşluğa gelmesi
gereken ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mecmua
B) Cenk
C) Divan
D) Manzume
E) Mensur
Çözüm: Türk şiirinin en önemli yazılı kaynaklarının
başında Divan denilen şiir kitapları gelmektedir. Bir
divan, “bir şairin hayatı boyunca yazdığı şiirleri toplayan
kitab” şeklinde tarif edilebilir. Doğru cevap C’dir.
3. I. Bir telif tarzı olarak İslâm dünyasındaki ilk
örnekleri, Araplar arasında ortaya konulmuş ve
onlardan İslâm kültürü etkisiyle Farslara intikal
ettikten sonra Osmanlı öncesinden itibaren Türk
dünyasında da yaygın bir gelişme göstermiştir.
II. Tabakatlar zamanla farklı özellikler kazanarak
gelişmişse de esas itibariyle günümüzdeki
ansiklopedik biyografi kitaplarına benzeyen bir telif
türüdür.
III. Tabakatlar, Osmanlı sahasında daha çok terâcim/
terâcim-i ahvâl kitapları adıyla anılmıştır.
Tabakat ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri
doğrudur?
A) I
B) I, II
C) I, II, III
D) I, III
E) II
Çözüm: Bir telif tarzı olarak İslâm dünyasındaki ilk
örnekleri, Araplar arasında ortaya konulmuş ve onlardan
İslâm kültürü etkisiyle Farslara intikal ettikten sonra
Osmanlı öncesinden itibaren Türk dünyasında da yaygın
bir gelişme göstermiştir. Tabakatlar zamanla farklı
özellikler kazanarak gelişmişse de esas itibariyle
günümüzdeki ansiklopedik biyografi kitaplarına benzeyen
bir telif tü- rüdür. Bu grupta yer alan kitaplar Osmanlı
sahasında daha çok terâcim/ terâcim-i ahvâl kitapları
adıyla anılmıştır. Doğru cevap C’dir.
4. Aşağıdakilerden hangisi müntehabât ile ilgili
ifadelerden biridir?
A) Seçilmiş, seçilerek bir araya getirilmiş”
anlamındaki kelimenin çoğulu anlamına gelmektedir.
B) Genellikle âşık edebiyatı, halk edebiyatı ve folklor
ürünlerinin toplandığı anonim mahiyette bir mecmua
türü olarak tarif edilmektedir.
C) Günümüzde âşık edebiyatı, dinî-tasavvufî edebiyat
ve birçok folklor örneklerinin yazılı kaynaklarının
başında gelmektedir.
D) Aynı veya farklı türden seçilmiş çeşitli
büyüklükteki metinlerin ve risâle denilen küçük
kitapçıkların derlenip bir araya getirilmesiyle
oluşturulan ve bazen derleyicisi belli çoğu kere de
derleyeni bilinmeyen eserler olarak tarif edilebilirler.
E) Genelde bir veya daha fazla yazar yahut şaire ait
çeşitli şekil ve hacimlerdeki dinî, din dışı, nesir ya da
şiirlerden oluşan derleme kitaplardır.
Çözüm: Müntehabât, seçilmiş, seçilerek bir araya
getirilmiş” anlamındaki kelimenin çoğulu anlamına
gelmektedir. Doğru cevap A’dır.
5. I. İran milli destanıdır.
II. Gazneli Mahmud adlı bir Türk hükümdarının
desteğiyle yazılmıştır.
Yukarıdaki ifadeler hangi kitabı tasvir etmektedir?
A) Şehnâme
B) Kutadgu Bilig
C) Zencir-i müşk
D) Divan-I Lugatit
E) Gılgamış Destanı
Çözüm: Gazneli Mahmud adlı bir Türk hükümdarının
desteğiyle yazılması yanında, pek erken zamanlarda
Türkçe’ye de tercüme edilmiş bulunan ve Türk kültürü
üzerinde çok etkili olmuş bulunan İran milli destanı olan
kitap Şehnâme’dir. Doğru cevap A’dır.
6. Arap kültüründen gelen malzemeyi İslâm öncesinden
intikal edenlerle başlatmak bazı cahiliye devri şahıs ve
olaylarının Müslüman olan diğer milletler gibi müşterek
kültürümüz üzerindeki etkilerine ve yerine işaret etmek
içindir. Türk-İslâm edebiyatına da kaynaklık yapmış bu
malzeme kısaca ……. adıyla anılır. Boşluğa gelmesi
gereken en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kıssa
B) Havas
C) Münşeat
D) Tabakat
E) Ahbar
Çözüm: Arap kültüründen gelen malzemeyi İslâm
öncesinden intikal edenlerle başlatmak bazı cahiliye devri
şahıs ve olaylarının müslüman olan diğer milletler gibi
müşterek kültürümüz üzerindeki etkilerine ve yerine işaret
etmek içindir. Türk-İslâm edebiyatına da kaynaklık yapmış
bu malzeme kısaca Ahbâr veya Ahbarü’l-Arap, Eyyâmü’lArap
adlarıyla anılır. Doğru cevap E’dir.
7. Bir kavim, kabile, şahıs, bir ülke, bölge veya şehir, bir
hadise hakkında naklolunan bilgilere ve sözlere ne ad
verilir?
A) Ahbar
B) Kıssa
C) Tabakat
D) Havas
E) Mecmua
Çözüm: Araplarla ilgili olarak “Bir kavim, kabile, şahıs,
bir ülke, bölge veya şehir, bir hadise hakkında naklolunan
bilgiler ve sözler” şeklinde tanımlanabilecek bu malzeme
kıssa diye adlandırılmıştır. Doğru cevap B’dir.
8. ……………. geniş ve zengin muhtevasıyla İslâmî
Türk Edebiyatının hemen bütün malzemesini teşkil
etmiştir. Boşluğa gelmesi gereken en uygun ifade
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hadis
B) Kıssa
C) Kur’an
D) Enbiya
E) Sünnet
Çözüm: Kur’an geniş ve zengin muhtevasıyla İslâmî Türk
Edebiyatının hemen bütün malzemesini teşkil etmiştir.
Bunun boyutlarını anlamak için Kur’an’ın Türk
kültüründe yer etmiş en kapsamlı tanımına kulak vermek
açıklayıcı olacaktır. Doğru cevap C’dir.
9. I. sünnet-i nebevî
II. kısas-ı enbiya
III. Devrin ilimleri
Yukarıdakilerden hangisi doğrudan olan dini kaynaklardan
biridir?
A) I
B) I, II
C) I, II, III
D) II, III
E) I, III
Çözüm: Sünnet-i nebevî ve kısas-ı enbiya doğrudan dini
kaynaklardandır. Ancak, devrin ilimleri doğrudan dini
olmayan kaynaklardan biridir. Doğru cevap B’dir.
10. I. Astroloji
II. Mûsıkî
III. Büyü
Türk-İslâm edebiyatını her yüzyılda o devirde mevcut
veya kuvvetli olan ilim ve fen etkilemiştir.
Yukarıdakilerden hangisi/ hangileri bu ilimlerden biridir?
A) I
B) I, II
C) I, II, III
D) I, III
E) II
Çözüm: Cevap yukarıdaki bütün ilim ve fen alanlarını
kapsamaktadır. Çünkü Türk-İslâm edebiyatını her
yüzyılda o devirde mevcut veya kuvvetli olan her türlü ilim
ve fen etkilemiştir. Doğru cevap C’dir.
0 Yanıt
1521 Gösterim