Eşzamanlı iletişimin bir başka boyutu ise web konferans sistemleridir. Web konferans
sistemleri internet teknolojilerini kullanarak çevrim içi eş-zamanlı olarak bire bir ya da
bir merkezden birçok alıcıya metin tabanlı mesajlar, görseller, ses ya da videoların gönderilebildiği
ve paylaşılabildiği sistemlerdir. Web konferans sistemleri sohbet, toplantı,
eğitim ve sunum gibi amaçlar için kullanılmaktadır. Özellikle iş yaşamında çok yaygın
biçimde kullanılmaktadır.
Frost & Sullivan firması tarafında gerçekleştirilen bir çalışma sonucunda;
• üst düzey firmaların %55’inin Web konferans sistemleri kullandığını,
• bir firmanın performansının %36’sının o firmanın işbirliği yeteneği ile ilişkilendirildiğini,
• Web konferans sistemlerinin;
- kar üzerinde %28
- büyüme üzerinde %26
- satışlar üzerinde %27 olumlu etkisi olduğu saptanmıştır.
Web konferans sistemleri geleneksel konferanslarda da olduğu gibi konferans veren
bir merkez çevresinde katılımcıların olduğu bir yapıda tasarlanır. Yukarıda da bahsettiğimiz
gibi sunumu yapan, sunum sırasında istediği gibi ekran görüntüsünü paylaşabilir,
metin tabanlı mesajlar yazabilir, görsel, ses ya da video gösterebilir. Dinleyicilerin
konferansa ne şekilde katkı sağlayabilecekleri ise sunumu yapan tarafından belirlenir.
Sunumu yapan katılımcıların sadece dinlemesine izin verip, başka hiç bir etkinliğe izin
vermeyebileceği gibi, katılımcıların sohbet alanlarını kullanarak soru sormasına, sesli
görüşme yapmasına ya da ekran görüntülerini paylaşmalarına da izin verebilir. Varsayılan
olarak katılımcıların kamera ve mikrofonlarını kullanmalarına izin verilmemesi
web konferans ortamının düzeni açısından tercih edilen bir yaklaşımdır. Aksi takdirde
her katılımcının görüntü ya da sesi bütün katılımcılara gönderileceği için sunum anlaşılmaz
bir hale gelecektir. Buna karşın sunumu yapan, bazı hallerde belirli katılımcılara
kamera görüntülerini ve seslerini paylaşma izni verebilir. Bu katılımcının bir soru sorması,
soruya cevap vermesi ya da örnek olay paylaşması amacıyla olabilir.
Web konferans sistemlerinde sunumu yapanın ve katılımcıların kullandıkları teknolojiler
yazılım ve yazılıma bağlı özellikler açısından farklılık gösterir. Bazı web konferans
sistemleri internet tarayıcılar üzerinden çalıştırılabilirken bazıları kullanıcıların
bilgisayarlarına bir yazılım yüklemesini gerektirebilir. İnternet tarayıcılar üzerinden
çalıştırılan web konferans sistemleri genellikle Adobe Flash veya Java eklentileri üzerinden
çalışır.
Web konferans sistemlerinin sağladıkları genel servislerden bazılarından kısaca bahsedelim.
Öncelikle sunum esnasında PowerPoint ve benzeri yazılımlarla hazırlanmış sunular
katılımcılarla paylaşılarak üzerinde tartışılabilir, görseller üzerinde işaretlemeler
yapılabilir. Canlı ya da akan video kullanılarak web kamerası, dijital kameralar ya da bilgisayardaki
kayıtlı videolar katılımcılarla paylaşılabilir. Eşzamanlı sesli görüşme yapılabilir.
Web konferans kaydedilerek sonraki tarihlerde tekrar izlenebilir. Beyaz tahta kullanılarak
sunudaki görseller üzerinde işaretlemeler yapılabilir ya da sunumu yapan ekranda notlarını
paylaşabilir. Anketler uygulanabilir ya da ekran görüntüsü paylaşılabilir. Bazı web
konferans sistemleri arasındaki karşılaştırmayı Tablo 4.2’de daha detaylı şekilde inceleyebilirsiniz.
Web konferans sistemlerini Anadolu Üniversitesi olarak yoğun biçimde kullanıyor
ve siz öğrencilerimizin hizmetine sunuyoruz. Açıköğretim sistemimizdeki e-seminer’ler
aslında Web konferans sistemlerinin kullanımına güzel bir örnektir. Bildiğiniz gibi
e-seminerler Açıköğretim öğrencilerini alanlarında uzman akademisyenlerle eşzamanlı
buluşturmayı amaçlamaktadır. Her dönem hemen her dersten her hafta 45 dakika süreli
e-seminer hizmeti verilmektedir. Bu hizmetten tüm Açıköğretim sistemi öğrencileri yararlanabilir.
Canlı sınıf olarak da adlandırılan bu hizmetten eşzamanlı olarak yararlanabileceğiniz
gibi kaydedilmiş e-seminer videolarına e-öğrenme.anadolu.edu.tr adresindeki
derslere ait sayfalardan da eşzamansız olarak erişilebilir.
Her hangi bir amaçla bir web konferansı düzenlemek istediğinizi varsayalım. Şimdi
yukarıdaki listede de yer alan Zoom web konferans sistemini kullanarak bunu nasıl başarabileceğinizden kısaca bahsetmeye çalışacağız.
Zoom, ücretsiz 40 dakikaya kadar web konferansları düzenlemenize olanak sağlamaktadır.
Öncelikle You are not allowed to view links.
Register or
Login adresini internet tarayıcınızı (İnternet Explorer,
Firefox vb.) kullanarak açınız. Karşınıza Zoom web konferans hizmetini alacağımız web
sitesi gelecek. Sign Up Free (Ücretsiz kaydol) yazan alanın solundaki boşluğa e-posta adresini
girip turuncu kutuyu (Sign Up Free) tıklayınız.
Alana e-posta adresinizi yazıp tıkladığınızda belirttiğiniz e-posta ile kayıt olmaktan
emin olup olmadığınız soran bir uyarı gelecektir. Eğer Sign Up’ı (Kaydol) tıklarsanız size
bir onay e-postası gelecektir.
Size ulaşacak aktivasyon e-postasında “Click here to activate your account“ (Hesabınızı
aktive etmek için tıklayın) yazan bağlantıyı tıklayarak hesabınızı aktif hale getirebilirsiniz.
Bağlantıyı tıkladığınızda karşınıza gelen ekranda Ad, Soyad ve şifre bilgilerinizi
giriniz.
Kullanıcı ve şifre bilgileriniz girdikten sonra şifrenizi oluşturduğunuza ve artık web
konferans sistemini kullanabileceğinize dair bir ekranla karşılaşacaksınız. Ekranın sağ üst
kısmında yer alan HOST A MEETING (Bir toplantı düzenleyin) bağlantısını tıklayarak
bir web konferansı başlatabilirsiniz. Bir defaya mahsus olmak üzere bilgisayarınıza bir yazılım
yüklemeniz gerekecektir. Yazılımın yüklenmesi otomatik olarak başlayacaktır. Eğer
başlamazsa download here bağlantısını tıklayarak programı bilgisayarınıza indiriniz ve
kurunuz.
Yeni bir Web Konferansını bilgisayarınıza kurulan Zoom.us programını kullanarak
başlatabilirsiniz. Video olmadan bir web konferans başlatmak için Start without video,
video olan bir konferans için Start with video’yu tıklayabilirsiniz. Planlama yapmak için
Schedule ve bir web konferansa katılmak için Join’i kullanabilirsiniz.
Web konferansı başlattığınızda Şekil 4.10’da gösterilen gibi bir ekranla karşılaşacaksınız.
Join Audio’yu tıklayarak Web Konferansa katılabilirsiniz. Web konferansı Share
Screen ile ekranınız paylaşabilir, Invite Others ile başka katılımcıları davet edebilirsiniz.
Web konfernasın başlamasıyla ekranın en altına, üzerine geldiğinizde açılan bir komut
çubuğu göreceksiniz.
Bu komut çubuğu üzerinde yer alan Audio düğmesi ile sesi açıp kapatabilir, Kamera
ile kamera görüntüsünü açıp kapatabilirsiniz. Invite ile konferasa katılımcı davet edebilir,
katılımcılara ilişkin eylemler için Manage Participants’ı kullanabilirsiniz. Chat ile yazarak
sohbet edebilir Record ile Web konferansını kaydedebilirsiniz. End Meeting ise
konferansı sonlandıracaktır.