Dizüstü bilgisayarlar, kabaca masaüstü bilgisayarların
daha uyumlu ve tek parça türleri olarak
tanımlanabilir. Bazen “notebook” olarak da isimlendirilebilen
dizüstü bilgisayarlar, masaüstü bilgisayarların
yaptığı tüm işlevleri yerine getirebilen,
ancak gerektiği zaman kullanıcıların dilediği
yere taşıyabileceği daha küçük ve esnek sistemlerdir.
Bu sistemler, taşınabilir olmaları özelliğinden
dolayı; Li-on (Lithium ion), NiMH (Nickel-Metal
Hydride) ya da Nicad (Nickel-Cadmium) gibi
şarj edilebilir piller kullanırlar. Pillerin özelliklerine
ve sistemin kullanımına göre şarj süresi değişebilmektedir.
Ancak bu sürenin, örneğin akıllı
telefonlarda olduğu gibi bir güne yakın veya bazen
biraz daha fazla olduğunu söylemek mümkün
değildir. Dolayısıyla dizüstü bilgisayarlarda şarj
edilebilir piller taşınabilirlik açısından önemli bir
üstünlük, ancak sınırlı kapasiteleri açısından da
yine önemli bir dezavantaj olarak değerlendirilebilir.
Bu durum diğer taşınabilir teknolojiler için
de geçerlidir.
Yukarıda dizüstü bilgisayarların bazen notebook
olarak da adlandırıldığını söylemiştik. Aslında
bu ikisi arasında bir takım farklılıklar olsa da günümüzde
bu tür taşınabilir sistemlere genel olarak
dizüstü bilgisayar dendiğini söyleyebiliriz. Öte
yandan, bir dizüstü bilgisayarın notebook bilgisayarların
yaptığı tüm işlemleri yapabileceğini,
buna karşın notebookların dizüstü bilgisayarların
yaptığı tüm işlemleri yapamayacağını belirtmek
de yerinde olacaktır. Günümüzde sıkça karşılaşabileceğimiz
dizüstü bilgisayar markaları; Apple,
Toshiba, HP, Sony, Dell, Acer, Asus, Casper olarak
sıralanabilir.
Dizüstü bilgisayarlar, sürekli seyahat eden ve
o sırada genellikle bilgisayara ihtiyaç duyan yetiş-
kinler ve öğrenciler için üretilmiş, bu yüzden de
kullanımı pratik ve hızlı bir bilgisayar türü olarak
da tanımlanabilir. Günümüzde genellikle 2-4 kg.
ağırlığında ve şarj edilebilen pilleri sayesinde değişen
sınırlı sürelerde elektrik bağlantısı olmadan da
çalışabilmektedirler.
Bilgisayara gereksinim duyduğunuz zamanlarda
sürekli sabit bir yerde çalışıyorsanız ve sizin
için bilgisayar sisteminin sürekli yer değiştirmesi
gibi bir gereklilik yoksa, dizüstü bilgisayar yerine
masaüstü bir bilgisayarı tercih edebilirsiniz. Ancak,
günlük yaşantınız içinde iş, okul gibi farklı
yer ve zamanlarda sürekli bilgisayar kullanma
ihtiyacı içinde oluyorsanız, sizin için dizüstü bir
bilgisayar sistemi daha uygun olacaktır.
Dizüstü bilgisayar sistemleri, günümüz kullanıcılarının
hemen hemen tüm ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
Bu sistemlerle mesleğiniz veya uğraşınız
gereği farklı pek çok iş yapabilir, İnternette gezinebilir,
oyun oynayabilir, televizyon izleyebilirsiniz.
Zaman ve enerjimizin optimum kullanımına olanak
tanıyan bu sistemlerle, bireysel ve mesleki hayatlarımızın
daha etkili ve verimli geçmesi sağlanmaktadır.
Bu taşınabilir sistemler artık; çevrim içi (online)
bankacılık işlemleri, alışveriş, mesleki sorumluluk
ve görevlerimiz gibi hayatımızın pek çok alanında,
daha esnek yapılarıyla verimliliğimizi arttırmaktadır.
Bu alanlara; eğitim, spor, haber ve eğlence gibi diğer
bir çok alanı eklemek mümkündür.
Ortalama bir dizüstü bilgisayar sistemi, farklı
bir çok özelliğe ve donanıma sahip olsa da, masaüstü
bilgisayarlarla karşılaştırıldığında, bazı
sınırlılıklara sahiptir. Dizüstü sistemlerin işlemcileri
her ne kadar gelişmişse de masaüstü sistemlerle
arasında belirli sınırlılıkları bulunmaktadır.
Oyun amaçlı alınan dizüstü sistemlerin fiyatları,
içerdiği özelliklerden dolayı oldukça yüksek olabilmektedir.
Dizüstü bilgisayar sistemine yakın
bir donanıma ve özelliğe sahip dizüstü bilgisayarların
maliyeti (daha yüksek hız, daha yüksek
grafik özellikleri, daha geniş depolama alanı vb.),
markaya da bağlı olmak üzere, hala 1500 Doların
üzerindedir.
14 ve 15 inçlik ekranlara sahip daha kompakt
dizüstü bilgisayarlar, doğal olarak daha küçük ve
bazı fonksiyonları olmayan klavyelere sahiptir. 17
inçlik ekranı olan sistemler ise daha fonksiyonel ve
büyük klavyelere sahipken ağırlıkları artmaktadır.
Taşınabilirlik açısından küçük ekran boyutları tercih
edilebilir. Ayrıca, dizüstü bilgisayar sistemleri,
gerektiğinde daha geniş herhangi başka bir ekrana
bağlanarak da kullanılabilir. Öte yandan, bu tür
sistemler, hemen hemen tüm ekran, televizyon ve
projeksiyon sistemlerini desteklemektedir.
Bir dizüstü bilgisayar sisteminde daha yüksek
özelliklere yönelik değiştirebileceğiniz hemen
hemen tek donanım hafıza ve sabit disktir. Diğer
donanım ve parçalar sisteme özel üretildiği ve birleştirildiği
için, çıkarılıp değiştirilmeleri söz konusu
değildir. Bunun dışındaki tüm yenilemeleri, sistemin
kendisini değiştirerek yapmanız gerekebilir.
Günümüz modern dizüstü bilgisayarlarında ayrıca
kamera ve mikrofon bileşenleri de bilgisayara
entegre bir şekilde sistemin üzerinde bulunmaktadır.
Masaüstü sistemlerde harici donanım olarak
yer alan bu teknolojiler sayesinde, dizüstü bilgisayarlar
gerek eğitim ve gerekse profesyonel iş yaşamı
çerçevesinde yoğun ve etkili kullanılmaktadır. Kamera
ve mikrofonun sisteme dâhil olması ve bunun
yanında diğer bazı ortam ve teknolojilerin de işe
koşulmasıyla gerek iş amaçlı gerekse eğitim amaçlı
sosyal ve bire-bir etkileşim gereksinimi etkili bir şekilde
karşılanmaktadır.