GİRİŞ
1. Dünyada bilinen en eski halı kimlere aittir?
Cevap: Türklere aittir.
AHŞAP SANATI
2. Türk ahşap işleme sanatının öne çıkan örnekleri
nelerdir?
Cevap: Cami, saray, kasır, köşk, türbe vb. yapıların iç
mekânlarında önemli birer mimari eleman durumundaki
kapı ve pencere kanatları, mahfil şebekeleri ve cami iç
mimarisinin tamamlayıcı unsuru olan minberler, vaaz
kürsüleri ile Kur’an mahfazaları, rahleler vb.
3. Geleneksel ağaç işleme teknikleri nelerdir?
Cevap: Oyma, kabartma ve kakma.
4. Günümüze ulaşmış erken dönem İslâm ahşap sanatına
örnek eserlerden biri hangisidir?
Cevap: Fâtımî dönemi eseri el-Ezher Camii’nin ahşap
kapısı.
5. Selçuklular’da, ahşap işlerde daha çok hangi teknikleri
kullanmıştır?
Cevap: Oyma/kabartma, şebekeli oyma, çatma
(kündekârî) ve boyama teknikleri kullanılmıştır.
6. Selçuklu dönemi ağaç oyma işçiliğini yansıtmak
açısından önemli eserlerden bazıları nelerdir?
Cevap: Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde üzerinde
Sultan Keykâvus b. Keyhusrev’in adı bulunan rahle ile
Konya Mevlânâ Müzesi’ndeki rahle.
7. Günümüze kadar korunarak gelmiş ahşap minberler
içinde kündekârî tekniğiyle yapılmış eserlerden bazıları
hangileridir?
Cevap: Konya Alâeddin Camii’nin Ahlatlı bir ustaya ait
1155 tarihli, Siirt Ulucamii’nin Abdülfettah isimli bir
ustaya ait 1191 tarihli, Divriği Ulucamii’nin Tiflisli
Ahmed’e ait 1241 tarihli minberleri bunlar arasında
sayılabilir.
8. Anadolu’daki Türk ahşap işçiliğinin derin oyma
tekniğindeki en eski eserleri hangileridir?
Cevap: XII-XIV. yüzyıllara ait Alâeddin Camii, Malatya
ve Kayseri Ulucamii ile Ankara Aslanhane Camii
minberleri, Birgi Ulucamii pencere kanatları, Ankara’daki
Hacı Bayram Türbe kapısı ile Ahî Şerefeddin sandukası.
9. Müzelerimizdeki Osmanlı dönemine ait fildişi kakmalı
en eski eser hangisidir?
Cevap: II. Bayezid dönemine ait 1505 tarihli Kur’an-ı
Kerim mahfazasıdır.
MADEN SANATI
10. Osmanlı öncesinden kalma üzerinde işçilik olan metal
eşyalar daha çok hangi madenden yapılmıştır?
Cevap: Daha çok tunç veya pirinçtendir.
11. Osmanlılar döneminde atölyelerde işlenen madenî
eşya çeşitleri nelerdir?
Cevap: Tunç ve pirinç yanında altın, gümüş, bakır, sarı,
çelik ve ulaşılabilen her türlü maden işleme alanına
girmiştir.
12. Osmanlı döneminde uygulama alanı bulan maden
işleme teknikleri nelerdir?
Cevap: Oyma, kakma, çalma, kazıma, vidalama, altın
kaplama (tombak), savatlama, zincir işi, daha çok takı ve
tören eşyasında kullanılan telkâri ve mine gibi geliştirilmiş
birçok teknik söz konusudur.
13. Türk coğrafyasında maden sanatı alanında yüzyıllar
içinde meydana getirilmiş sayısız eser nerelerden
sergilenmektedir?
Cevap: İstanbul’daki Topkapı Sarayı, Askerî Müze ve
Türk ve İslâm Eserleri Müzesi ile birlikte pek çok dünya
müzesinin koleksiyonlarında sergilenmektedir.
HALI SANATI
14. Dünyada yapılan araştırmalara göre halı sanatının
menşei neresidir?
Cevap: Asya ve Türk menşeli olduğunu ortaya koymuş
bulunmaktadır.
15. Halı sanatı Anadolu’ya kimler vasıtası ile gelmiştir?
Cevap: Büyük Selçuklular vasıtasıyla Batı Asya’ya, sonra
da İran içlerine kadar gelmiş olan Türk halı sanatı, oradan
da Anadolu Selçukluları vasıtasıyla Anadolu’ya intikal
etmiştir.
16. Ressam Holbein’in tablolarına konu olan halılar
nerede dokunmuştur?
Cevap: Batı Anadolu veya Uşak bölgelerinde
dokunmuştur.
17. Anadolu halıları dışında Osmanlı saray halılarında
hangi ülkelerin etkileri görülmüştür?
Cevap: İran ve Mısır’ın fethini müteakip de Memlük
etkisi gözlemlenmiştir.
TAŞ İŞÇİLİĞİ
18. Türkler taş işçiliği alanında hangi yolla önemli
eserler ortaya koymuşlardır?
Cevap: Büyük Selçuklular’dan Anadolu Selçukluları’na,
Beylikler’den Osmanlı asırlarına dek ortaya konan mimari
anıtlar yoluyla.
19. Anadolu Selçuklu mimarisinde ana malzeme nedir?
Cevap: Taştır.
20. Taç kapılarda bitkisel motifler yanında başka hangi
motifler görülür?
Cevap: Geometrik desenler, geçmeler, çokgenler,
yıldızlar ve rozetler.
21. Anadolu’da bitkisel motif kullanılan eserlerden
bazıları nelerdir?
Cevap: Divriği’deki Ulu Cami’nin kuzey kapısında açılmış durumda betimlenen büyük lotus yaprakları; Sivas
Gökmedrese’de, Erzurum Çifte Minareli Medrese’de
hurma ağaçları kullanılmıştır.
22. Selçuklu taş yapılarında rastlanan hayvan figürleri
nelerdir?
Cevap: Sırt sırta vermiş kartal, kuş resimleri, aslan
resimleri.
23. Erken dönem Osmanlı mimarisinde Bursa Yeşilcami
taç kapısı taş işçiliğinde hangi etki görülür?
Cevap: Anadolu Selçuklu geleneğini sürdürür
görünmektedir.
24. Osmanlı döneminde taş işçiliğinin kullanıldığı gözde
alanlar nerelerdir?
Cevap: Mihraplar, minberler, cümle kapıları ve minare
şerefeleri mukarnaslı taş işçiliğinin gözde alanları olarak
karşımıza çıkar.