1. Hat sözlükte ne anlama gelir?
Cevap: İnce, uzun, doğru yol; birçok noktanın birbirine bitişerek sıralanmasından meydana gelen çizgi ve yazı;
duygu ve düşüncelerin belli işaret ve şekillerle tesbit edilmesi gibi anlamlara gelir.
2. Estetik kurallara bağlı kalarak ölçülü ve güzel yazı yazma sanatı; yalnız İslâm yazıları için kullanılan terim
nedir?
Cevap: Hüsn-i hat.
3. İslâm da sanatkârına verilen en eski lakaplar nelerdir?
Cevap: Kâti , muharrir ve verrak kelimeleridir.
4. Araplarda yazı’nın bir taraftan alfabe, şekil ve imlâ yönüyle gelişme gösterirken, diğer taraftan da sanat yazısı seviyesine yükselmesi, olağan üstü bir güzellik kazanması , İslâm sanatlarının en önemli şubelerinden biri olması ne zaman gerçekleşmiştir?
Cevap: Hicrî I ve II. yüzyıllarda .
5. İslâm’ın doğuşunda yazının hangi formları bulunuyordu?
Cevap: Meşk ve cezm.
6. Arap hattıyla yazılmış olan ilk kitap hangisidir?
Cevap: Kur’ân-ı Kerîm’dir.
7. Emevîler devrinde hüsn-i hatla yazdığı mushafla adı öne çıkan kimdir?
Cevap: Ebü’l-Heyyâc’dır.
8. Emevîler devrinde yetişen ilk büyük yazı ıslahatçısı kimdir?
Cevap: Kutbe el-Muharrir’dir.
9. Arap alfabesi ve imlâsında en önemli ıslahatı yaparak bugünkü harekeleme (seslendirme) usulünü ortaya koyan kimdir?
Cevap: Halîl b. Ahmed’dir (ö. 175/791).
10. Altı talebesi kendisiyle beraber “esâtîze-i seb‘a” (yedi üstat) diye anılılan yazı ustası kimdir?
Cevap: Yâkūt.
11. İslâm’ın doğuşundan itibaren IV. (X.) yüzyıla kadar bilhassa mushaf yazımında kullanılan İslâm yazılarına ve
onun mimari eserlerin kitâbe ve tezyinatında kullanılan celî şekline verilen isim nedir?
Cevap: Kûfî.
12. Yazılı ve görsel kaynaklar incelendiğinde kûfî yazısının hangi üslûpları ortaya çıkmaktadır?
Cevap:
1. Câhiliye dönemi kûfîsi (cezm).
2. Asr-ı saâdet kûfîsi (Mekkî, Medenî).
3. Celî kûfî.
4. Tezyinî ve çiçekli kûfî.
5. Örgülü kûfî.
6. Ma‘kılî, bennâî, satrancî.
13. İslâm yazıları arasında farklı üslûplara sahip altı çeşit yazıya verilen ad nedir?
Cevap: Aklâm-ı Sitte.
14. Hat sanatında sultanlara ait bütün belgelerin yazıldığı, sülüs kalemi kalınlığında (3-4 mm.) yazı çeşidine
verilen ad nedir?
Cevap: Tevkī‘-Rikā‘.
15. Hat sanatında genellikle ağzı 3 mm. genişliğindeki kamış kalemle yazılan kıta, beyit, kaside ve mushaf
yazımında çok işlenmiş en eski yazı çeşidi hangisidir?
Cevap: Sülüs-Nesih.
16. Her yazının tabii büyüklüğünden daha iri yazılanına verilen sıfata ne denir?
Cevap: Celî Yazı.
17. Hat’ta Osmanlı hangi ekolün etkisi ile gelişmiştir?
Cevap: Yâkūt üslubu.
18. Osmanlı hat ekolü kurucusu kimdir?
Cevap: Şeyh Hamdullah (ö. 1520).
19. Şeyh Hamdullah’ın yazıları üzerinde yaptığı estetik değerlendirmeyle yeni bir üslûp ve kendi ekolünü ortaya
koyan hattat kimdir?
Cevap: Hâfız Osman.
20. Hâfız Osman’ın sülüs tavrını celî sülüse uygulayarak yeni bir üslûp getiren kimdir?
Cevap: Mustafa Râkım.
21. Altı çeşit yazının dışında İran hat sanatında yaklaşık XIV. yüzyılın ikinci yarısında belirmeye başlayan yazı
türü hangisidir?
Cevap: Ta‘lik .
22. İstanbul’un fethinden sonra Osmanlı Meşihat Dairesi ve ilmiye sınıfının resmî yazısı olmuş olan yazı türü
hangisidir?
Cevap: Ta‘lik (nesta‘lik).
23. Osmanlı nesta‘lik ekolünün kurucusu kimdir?
Cevap: Mustafa İzzet (ö. 1849).
24. Osmanlı Devleti’nin resmî yazısı nedir?
Cevap: Divanîdir.
25. Divanî Yazı hattatlarının en meşhuru hangisidir?
Cevap: Matrakçı Nasuh’tur.
26. İçinde padişahın ismi yazılı özel bir şekil olan tuğra ferman, berat, hüküm, nâme, emir gibi padişaha ait
belgelerle sikkelerde, resmî evrak ve âbidelerde, kontrol damgası olarak altın ve gümüş işler üzerinde yer alan
sembole ne ad verilir?
Cevap: Tuğra.
27. Osmanlı padişahlarına ait en eski tuğra örneği hangisidir?
Cevap: Sultan Orhan tuğrasıdır.
İLH1005-İSLÂM SANATLARI TARİHİ
28. Birtakım estetikçiler âhengi nasıl tarif etmişlerdir?
Cevap: Çoklukta birlik nizamı, parçayla bütün arasında
tam bir denge, renk, ses veya şekiller arasında uygunluk” diye tarif etmişlerdir.
29. Terkip nedir?
Cevap: “Harf ve kelimelerin düzenli bir şekilde birleşmesi” mânasına gelir.
30. Hat sanatının kullanım alanları nerelerdir?
Cevap: Başta İslâm’ın temel kitabı, insanlık için hidayet ve rahmet kaynağı Kur’ân-ı Kerîm, en‘âm ve cüzler, hadis kitap ve mecmuaları, yazı albümleri, levhalar, ilmî ve edebî eserlerdir.
31. Hilye-i şerifler hangi hattat’tan itibaren yazılmaya başlanmıştır?
Cevap: Hâfız Osman.
32. Hat sanatının alet ve materyalleri nelerdir?
Cevap: Kalem , Kalemtıraş, Makta‘,Kağıt, Âhar , Mühre, Mıstar, Mürekkep, Divit.
33. Boyanmış kâğıtların pürüzlü yüzeylerini düzgün ve kolay yazılabilir hale getirmek, dokusunu kuvvetlendirmek maksadıyla kâğıtların üzerine sürülen koruyucu tabakaya ne denir?
Cevap: Âhar denir.
34. Kamış kalemlerin uçlarının kesilerek düzeltildiği, kemik, fildişi, bağa ve sedef gibi maddelerden yapılmış
yazı aletine ne ad verilir?
Cevap: Makta‘ adı verilir.
0 Yanıt
2100 Gösterim