Haramlar ve Helaller
1. Haramlık durumuna hurmet haram kılmaya tahrim haram kılınan fiile veya nesneye de ‘’haram’’ adı verilir.
2. Haram için 3 unsur , özünde veya vasfında bir kötülük bulunmak – yasaklığı kesin bir dille sabit olmak – delalet açısından kesin bir ifadeyle yasaklanmak
3. Hanefiler dışındaki İslam hukukçularının çoğuna göre ise haram zanni delil sayılan ve kesin bilgi ifade etmeyen haber-i vahid ile de sabit olabilir. Hanefiler , haber-i vahidle kesin ve bağlayıcı şekilde yasaklanan fiile tahrimen mekruh kesin ve bağlayıcı olmayan yasaklanmaya ise tenzihen mekruh adını verirler.
4. Özünden haram ( haram li zatihi/li- aynihi):TANIMI: dinin ana kaynaklarının özü mahiyeti ve varlığı açısından kötülük ve zarar içermesi dolayısıyla temelden haramlığına hükmettiği fiildir. Zina hırsızlık vs. HÜKMÜ : Fiil gayri meşrudur.zaruret durumunda sadece zarureti savacak ölçüde ruhsat/izin vardır. Mükellef bu fiili yaparsa batıl kabul edilir ve ulaşılmak istenen menfaat fiilin sahibine tanınmaz.haramı inkar eden dinden çıkar.Haram fiilini işlemekten sakınanlara adil, işleyenlere ise fasık asi günahkar denir.
5. Dolaylı haram (haram-li ğayrihi) : Özü açısından değil, vasfı açısından kötülük ve zarar içermesine dayanarak dış bir unsur dolayısıyla haramlığına hükmedilen fiildir.Başkasının malını rızasız almak fiilinde başkasının malını almak fiili için haramlık söz konusu değildir ; haramlık başkasının malını malikinden izinsiz olarak elkoymaktan dolayı ortaya çıkmıştır. Vasfındaki gayri meşruluk ortadan kalkmadıkça dolaylı haramlık sona ermez. Hanefilere göre batıl kabul edilmez ancak nezih sayılmaz böyle bir mülkiyet habis bir mülkiyettir. Haram kısmın terki farzdır. Kesin haramı inkar eden dinden çıkar. Haramlık kesin delile dayalı değilse helal sayan kimse dinden çıkmaz ama fasık olur
6. Allah (c.c) şirk koşmak en büyük haramdır.
7. Şirkten sonra büyük günahlar gelir hadislere göre şirkten sonra en büyük günah komşunun hanımıyla zina etmektir ondan sonrada seninle yemeğini paylaşır korkusuyla çocuğunu öldürmendir. Namaz oruç gibi farzları terk etmek kumar hırsızlık yalan iftira gibi fiilleri yapmakta büyük günahlardandır.
8. Küçük günahlar haramın en alt kademesidir.
9. Yasak fiil bazı halde ‘’ruhsat’’ denilen istisnai hükümle sadece ihtiyacı giderme derecesinde ve geçici olarak mubah, hatta bazen vacip olabilir.
10. Terfih (genişlik) ruhsatı (mubah ruhsat ):haram hükmü ve bu hükmün sebebi ortadan kalkmadığı halde mubah muamelesi gören ruhsattır.hayatı tehlike durumunda mecbur olarak başkasının malından yeme gibi. Azimet veya ruhsat gibi 2 seçenek vardır ruhsat yolu da mubah tır. Azimeti tercih etmek daha sevaptır.
11. Iskat (zaruret ve kolaylık) ruhsatı ( vacip ruhsat) : ölümden kurtulmak için eğer başka seçenek yoksa domuz eti yemek gibi.tek seçenek ruhsatı kullanmaktır ruhsat azimet olmuştur. Ruhsat kullanılmaz azimette ısrar edilirse günahkar olunur
12. İbaha-i şer’iyye (din kaynaklı mübah ) : deniz hayvanlarının yenmesinin helalliği gibi. Ayet veya hadisle onalı mübah.
13. İbaha-i Asliye/akliye) (akıl kaynaklı mübah):Ayet veya hadis bulunmadığı için mübahlık aksi sabit oluncaya kadar devam eder. İnsanı ihtiyaçlardır şeker yemek gibi.
14. Tür olarak sadece domuz eti haramdır.
15. Eti yenmeyen hayvanlar: azı dişleriyle kapıp avlayan hayvanlar kurt ayı vs –tırnaklarıyla kapıp avlayan ve korkunç tabiatlı hayvanlar kartal akbaba vs – iğrenç tabiatlı olup insana tiksinti veren hayvanlar yılan akrep kene vs.
16. Melez hayvanlar: Hanefiler ve malikiler doğan yavrunun annesine tabi olduğunu belirtirler. Şafiiler ve Hambeliler ise baba veya anneden birinin etinin yenmemesinin yavrunun etinin haramlığı için yeterli olduğunu savunmuşlardır.
17. Deniz su hayvanları : Fakihlerin çoğuna göre bütün deniz hayvanları helaldir. İmam malik e göre yalnızca deniz domuzu mekruhtur.
18. Şafii mezhebine göre eti yenmeyen kara hayvanlarına benzeyen su hayvanları haramdır. Hanefilere göre deniz hayvanlarından yalnızca bütün türleriyle balık helaldir.
19. Hayvanı kesen veya avlayan kişinin Müslüman yada ehli kitap olması gerekir. Bu yüzden ateistlerin animistlerin ve putperestlerin kestiği hayvanın eti helal değildir.
20. Dini kesim usulünce yapılmayıp kendiliğinden veya başka hayvanların saldırısı sonucu ölmüş hayvanlara meyte (murdar) adını verir. Bu etler haramdır.
21. Tavuk kaz ördek ve hindi gibi eti helal kümes hayvanlarının dinen necis sayılan maddelerle beslendikleri taktirde bekletilmeden kesilip yenmeleri bütün mezheplere göre mekruhtur. hayvan bekletilip temiz gıdayla beslenmesinden sonra yenilebilir. 22. Sarhoş edici ve uyuşturucu maddeler kesin bir üslupla yasaklanmıştır.
23. Birçok alim Sigara içmenin birçok zararından dolayı haram olduğunu söylemiştir.
24. Haram nesnelerle tedavinin helal olması şartlıdır. Kullanılmadığı halde sağlığı tehdit eden gerçek bir hastalık oluşması – yerine geçecek bir ilaç olmaması – güvenilir bir doktor tarafından tavsiye edilmelidir.
25. Dışarda Erkeğin göbekle diz kapağı arası kadının ise el ayak ve yüz dışındaki bütün vücudunun örtülmesi ile olur 26. Saç ektirip peruk takmayı İslam hoş görmemiştir. dövme yaptırmak ve Kaş aldırmak doğru değildir hz. Peygamber (sav) ın lanetine uğrar. Normal olan dişlerle oynayıp modaya uymak caiz değildir. İlla gerekli olmadıkça estetik ameliyat caiz değildir.
27. Altın gümüş kap kacak ev eşyası ipeğin de sergi vb olarak kullanılması erkek ve kadın tüm Müslümanlara haramdır.
28. Mukaddes sayılan tapınılan uluhiyet izafe edilen şeylerin resimlerini yapmak ve kullanmak haramdır. Canlı resimleri kutsama veya ululamaya götürmedikçe caizdir. Canlılara ait olmayan resimleri yapmak serbesttir.
29. Haram işlerde çalışmak, hırsızlık ve gasp, ihtikar , faiz rüşvet , kumar piyango ve faiz esasına dayanan bireysel emeklilik ve hayat sigortası haramdır. Sigortanın haram olmasının sebebi ; diyelimki sigortaya 500 tl ile bağlanırsın ama evin yandığı zaman sigorta sana 30.000 lira verir yani verdiğinden fazlasını alırsın bu yüzden haramdır ve birçok sigorta şirketi bankalarla bağlantılıdır.
30. Bir müslümanın iffetsiz biriyle evlenmesi caiz değildir. Ancak tevbe edip nefsini düzeltenler dışında. Ehli kitapolan gayri müslümlerden kız almak caizdir ancak kız vermek caiz değildir.
31. Zinayı meşru kılmak için evlenmek yasaktır.Ayrıca annenin hayatı söz konusu değilse kürtaj haramdır.
32. Yabancının avret yerine bakmak,masturbasyon,üreme organı dışında cinsel birleşme,hayızlı eşle ilişki,zina,homoseksüellik,lezbiyenlik,yabancı olan karşı cinsle baş başa kalma, hayvanla cinsel ilişki kadınsı veya erkeksi davranışlar haramdır.
33. Av tarla bahçe sürü köpekleri dışında köpek beslemek veya domuz beslemek haramdır.