Tecvit Lugatta: Biir nesneyi güzel etmek ve hoşça yapmak manasınadır.
Istılahta ise: Harflere sıfatı lazıma ve sıfatı arızasını vererek, her harfi mahracından çıkarmaktır.
Mahrac: Harflerin çıkıp belirdiği ve sesin işitildiği yere denir.
Mahrac-i Huruf 17 Olup Beş Azaya Munhasırdır
Birinci aza Cevf'dir : Ağız ile boğaz boşluğu olup bir mahractır.
İkinci Aruıza Halk'dır : Boğazdır. Üç mahrac olup 6 harf çıkar.
Üçüncü aza lisandır: Dildir. On Mahrac olup 18 harf çıkarr.
Dördüncü aza Sefeh'dir : Dudaktır. İki mahrac olup 4 harf çıkar.
Birinci Mahrac
Ağız ile boğaz boşluğudur. Buradan harfi meddler çıkar. و (Vav), ى (Ya), ﺍ (Elif)
İkinci Mahrac:
Boğaz dibidir ki göğüse bitişik olan yerdir. Buradan evvela hemze ( ء ) sonra he ( ه ) çıkar.
Üçüncü Mahrac:
Boğazın ortası) dır. Buradan önce ayın ( ع ) )sonra da ha ( ح ) çıkar.
Dördüncü Mahrac:
Boğazın ağıza yakın olan yeri) dir. Buradan önce ğayın ( غ ) sonra da hı ( خ ) çıkar.
Beşinci Mahrac:
Dilin boğaza en yakın kısmıdır. Buradan büyük dilin dibini üst damağa vurmakla kaf ( ق ) çıkar.
6. Mahreç:
Kaf harfinin mahrecinin bir parmak miktarı aşağısıdır. Buradan kef ( ك ) çıkar.
7. Mahreç:
Dilin ortası ile üst damağın ortasıdır. Buradan önce cim ( ج) sonra şin ( ش) sonra da ye ( ي) çıkar.
8. Mahreç:
Sağ veya soldan dilin yan tarafını hafifçe üst adrasa (azı dişlerine)
dokundurmak suretiyle dat ( ض) harfi çıkar.
Dat harfi çıkarılırken dil ucu serbesttir
9. Mahreç:
Sağdan veya soldan dat harfinin mahrecinin bitiminden dil ucuna kadar olan kısmı ile karşısı olan üst damaktır.
Buradan lâm ( ل ) çıkar.
10. Mahreç:
Dil ucu ile onun hizasındaki iki üst ön dişlerin etleridir. Buradan ihfa olmayan nun ( ن ) çıkar.
Yeri itibariyle lam harfinin biraz altıdır ve onun mahrecinden biraz dardır.
11. Mahreç:
Dilin en uç tarafının biraz arkası ile karşısındaki ön dişlerin üst tarafı olan damaktır.
Buradan re ( ر ) harfi çıkar. Bu durumda dilin ucu kavislidir.
12. Mahreç:
Dil ucu ile üst ön dişlerin dipleridir. Buradan diş etlerine gayet yakın olan yerden tı ( ط),
biraz aşağısından dal ( د ), dişlerin yarısına yakın olan yerden de te ( ت ) çıkar.
13. Mahreç:
Dil ucu ile alt ön dişlerin yarısından yukarısıdır.
Buradan: Dişlerin yarısına yakın olan yerden sat ( ص ), az yukarısından sin ( س ) ,
dişlerin ucundan da ze ( ز ) çıkar.
14. Mahreç:
Dil ucu ile üst ön dişlerin uçlarıdır.
Buradan: Dilin gayet ucunun arkasından zı ( ظ ), bunun biraz ardından zel ( ذ ) ve bunun da biraz ardından se ( ث ) çıkar.
Bunların hepsinde dilin ucu dışarı çıkarılır. Zı harfinde biraz az, zel harfinde biraz daha fazla ve se harfinde de daha
fazla çıkarılır.
Bu durumda zel ve se peltek okunur.
15. Mahreç:
Alt dudağın içi ile üst ön dişlerin uçlarıdır. Buradan fe ( ف ) çıkar.
Fe harfi çıkarılırken, üfleyerek değil de üst ön dişler, alt dudağın karnını hafif ısırması ile yapılacak.
16. Mahreç:
Dudaklardır. Dudakların birbirine kuvvetlice kapanmasıyla be ( ب ),
dudakların içini uçlarına yakın yerleri hafifçe kapatmakla mim ( م ) çıkar.
Daha ziyade uçlarına yakın olan yerleri birbirine kapanmayarak, ileri doğru uzatmakla vav ( و ) çıkar.
Vav'da dudaklar fazla sıkılmaz. Dudakları geri çekerek vav çıkarılmaz.
17. Mahreç:
Hayşumdur. Buradan gunne (hayşumdan gelen ses) çıkar. Gunne, mim ve ihfa edilen nun harfine mahsustur.
0 Yanıt
3272 Gösterim