AD (İSİM)
Canlı ve cansız tüm varlıkları, duygu ve düşünceleri belirten sözcüklere ad (isim) denir.
Adları farklı yönlerden incelenir. Çeşitli türleri vardır. Adlar varlıklara verilişlerine göre cins ve özel ad olarak ikiye ayrılır.
Özel ad:
Benzeri olmayan ve tek bir varlığı anlatan sözcüklerdir. Örneği Ankara, Atatürk, Türkiye, Güler ….. gibi.
Şimdi özel adları örnekleriyle açıklayalım:
İnsan adları ve soyadları: Mustafa Kemal Atatürk, Güler Boz, Cansu Elipek…
Yer adları: Ankara, İstanbul, Selanik, Adapazarı, Yağcılar Mahallesi…
Dil adları: Türkçe, İngilizce, Almanca, Fransızca, Arapça…
Din adları: Müslümanlık, Hıristiyanlık …
Ülke adları: Türkiye, İngiltere, Mısır, Bulgaristan, Yunanistan…
Kurum ve kuruluş adları: Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Fatih İlköğretim Okulu, Adapazarı Belediyesi…
Kitap, gazete, dergi adları: Çalıkuşu (kitap), Hürriyet (gazete), Bilim Çocuk (dergi)
Hayvan adları: (Beslediğimiz kedi, köpek, tavuk ve benzeri gibi hayvanlara verdiğimiz isimlerdir.) Pamuk, Tekir, Karabaş, Minnoş, Tırmık...
Millet adları: Türk, Fransız, İngiliz, Alman…
Özel Adların Özellikleri
* Özel adların ilk harfi büyük harfle yazılır.
-Ayşe ile ablası Fatma okula gitti.
- Annem kardeşim Ali ile birlikte gezmeye gitti.
* Özel adlara gelen ekler kesme işareti ile ayrılır.
-Annemle birlikte Edirne’ye gittik.
- Ayşe’nin arkadaşı eve geldi.
ÇOK ÖNEMLİ:
Özel adlara gelen çoğul eki (-ler, -lar) ve yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz.
-Aliler akşam bize gelecek.
- Kadir Adanalı dizisini çok sevmiş.
Tür (Cins) ad:
Aynı türden bazı varlıkları belirten sözcüklere tür adı denir.
Tür adlarını söylediğimizde o türü zihnimizde canlandırırız.
Ağaç, kuş, köpek, gül gibi nesnelerin resmi zihnimizde hemen oluşur. Bu adlar genel adlardır.
Aynı türden bazı varlıklara örnek verelim:
Hayvan adları: at, kuzu, tavşan, kirpi, ördek…
Bitki adları: marul, biber, kiraz, kavak…
Organ adları: burun, ciğer, göz, kalp…
Çiçek adları: menekşe, gül, karanfil…
Akraba adları: teyze, amca, dayı…
Ay ve gün adları: Çarşamba, mayıs, salı…
Eylem adları: bakmak, yazmak, konuşmak…
Meslek adları: terzi, doktor, öğretmen…
Tür Adların Özellikleri
* Tür adların ilk harfi cümle başında ise büyük, cümle içinde ise küçük yazılır.
-Yeni bir ev satın aldık.
- Ev satın almak çok zorlaştı.
* Tür adlarına gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz.
- Evin önünde çocuklar oynuyordu.
Adlar varlıkların sayılarına göre üçe ayrılır:
Tekil, çoğul ve topluluk adı.
1.Tekil Ad:
Aynı türden olan tek bir varlığı belirten sözcükler tekil addır.
Yeni bir çanta aldım.
Kırtasiyeden kalem aldım.
Yemeği masada yiyeceğiz.
*** Cümlelerdeki çanta, kalem, masa kelimeleri aynı türe ait bir varlığı anlatırlar.
2.Çoğul Ad:
Aynı türden birden fazla varlığı belirten sözcükler çoğul addır.Tekil adlara “-ler, -lar” çoğul ekleri getirilerek çoğul yapılır.
Örneğin ev tekil addır; evler çoğul addır. Çünkü ev kelimesi bir evi anlatmaktadır. Evler kelimesi ise bir çok evi anlatmaktadır. Bunun gibi masalar, kalemler, ağaçlar, öğretmenler, öğrenciler, çiçekler, kirazlar… birden fazla varlığı anlatmaktadır. *Bazı kelimelerde -ler, -lar hecesi bulunduğu halde kelimeler çoğul değildir. Çünkü bu kelimeler çoğul varlıkları anlatmaz. Güler, kiler, Çilergibi.
3.Topluluk Adı:
Tekil oldukları halde anlamca çoğul olan adlardır. Bu sözcükler, sayı olarak birden fazla varlığı anlatır.
* Her yıl orman yangınları meydana gelir.
Bu cümlede orman kelimesi tekil yazıldığı halde, ormanın içinde birçok ağaç bulunduğu için orman kelimesi ağaçlar topluluğunu ifade eder. Bu yüzden orman topluluk ismi olur.
Yeni bir futbol takımı kurmak için hazırlık yapıyoruz.
Bir deste karanfil alıp onu ziyarete gittik.
İki düzine kalem aldım.
Topluluk ismi olan kelimeler:
Orman
- takım
- deste
- düzine
- sürü
- bölük
- millet
- aile
- takım
- grup
- küme
- tümen
- katar
- kervan
- kongre
- kurultay
- tabur
- demet
***Topluluk adları çoğul eki (-ler, -lar) alabilirler.
Aileler, ormanlar, takımlar, milletler gibi.
0 Yanıt
3850 Gösterim