Harf: Seslerin yazıdaki işaretlerine harf denir. Harflerin belli bir sıraya göre dizilmesine alfabe denir. Alfabemizde 29 harf vardır.
a-b-c-ç-d-e-f-g-ğ-h-ı-i-j-k-l-m-n-o-ö-p-r-s-ş-t-u-ü-v-y-z
Harflerin Özellikleri:
Harfler ünlü (sesli) ve ünsüz (sessiz) harf olmak üzere ikiye ayrılır.
Ünlü (sesli) Harfler:
Ağzımızdan hiçbir engele uğramadan kolayca çıkan yani kendi başına okunabilen harflere ünlü (sesli) harfler denir. Ünlü harfler sekiz tanedir.
Bunlar: a-e-ı-i-o-ö-u-ü harfleridir.
Ünlü harfler de kalın ünlü ve ince ünlü olmak üzere ikiye ayrılır.
*Kalın ünlüler : a, ı, o, u (a ve üzeri noktasız harfler)
*İnce ünlüler : e, i, ö, ü (e ve üzeri noktalı harfler)
NOT: Ünlü harfler tek başına hece olabilirler. Örnek: a-şık , a-yak-ka-bı , e-lek gibi…
Ünsüz (sessiz) Harfler:
Yalnız başına söylenemeyen, yanlarına ünlü harf getirilerek söylenebilen harflere ünsüz (sessiz) harfler denir. Ünsüz harfler yirmi bir tanedir.
Bunlar: b-c-ç-d-f-g-ğ-h-j-k-l-m-n-p-r-s-ş-t-v-y-z harfleridir.
Ünsüz harfler de sert ünsüz ve yumuşak ünsüz olmak üzere ikiye ayrılır.
*Sert ünsüzler: f, s, t, k, ç, ş, h, p
*Yumuşak ünsüzler: b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z
BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU:
Bir kelimenin bütün ünlü harfleri ya kalın, ya da ince olmalıdır. Bu uyuma büyük ünlü uyumu denir.
***Sakıza ve ı harfinin ikisi de kalın ünlüdür. Sakız kelimesindeki ünlü harflerin ikisi de kalın oluduğundan kelime büyük ünlü uyumuna uyar.
***Gelin e ve i harfinin ikisi de kalın ünlüdür. Gelin kelimesindeki ünlü harflerin ikisi de kalın oluduğundan kelime büyük ünlü uyumuna uyar.
***Limon i harfi ince, o harfi kalın olduğu için limon kelimesi büyük ünlü uyumuna uymaz.
HECE BİLGİSİ
Hece: Konuşurken veya okurken ağzımızın bir hareketiyle çıkan ses ya da ses topluluğuna hece denir.
---“al” kelimesi ağzımızın bir hareketiyle söylenir. O halde bu sözcük bir hecelidir. al
---“iki” kelimesi ağzımızın iki hareketiyle söylenir. O halde bu sözcük iki hecelidir. i + ki
---“elbise” kelimesi ağzımızın üç hareketiyle söylenir. O halde bu sözcük üç hecelidir. el + bi + se
***Her hecede bir tane sesli harf vardır.
---duyu du– yu
--- kalem ka– lem
***Bir hece en az bir sesli harften oluşur.
--- Atatürk A-ta-türk
--- uzak u-zak
***Bir hecede en fazla dört harf bulunur.
ders d-e-r-s Dört harfli, bir heceli kelimedir.
yurt y-u-r-t Dört harfli, bir heceli kelimedir.
kurs k-u-r-s Dört harfli, bir heceli kelimedir.
İPUCU: Bir kelimede ne kadar sesli harf varsa o kelimede o kadar hece vardır. :-)
Kuş Bir heceli. Kuş kelimesinde bir tane sesli harf vardır. O da u harfidir.
Şimdi örneğe göre aşağıdaki kelimeleri inceleyelim.
Zil i harfi sesli-bir heceli kelime zil
Anne a-e harfi sesli-iki heceli kelime an-ne
Portakal o-a-a harfi sesli-üç heceli kelime por-ta-kal
Battaniye a-a-i-e harfi sesli-dört heceli kelime bat-ta-ni-ye
Şimdi aşağıdaki kelimelerin hecelenişine dikkat edelim.
Spor oharfi sesli-bir heceli kelime spor
Granül a-ü harfi sesli-iki heceli kelime gra-nül
Traktör a-ö harfi sesli-iki heceli kelime trak-tör
0 Yanıt
8559 Gösterim