Asya ve Avrupa kıtalarını İstanbul Boğazında birbirine bağlayan ikinci köprü.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, İstanbul'da Kavacık ile Hisarüstü arasında, Asya ile Avrupa'yı Boğaziçi Köprüsü'nden sonra ikinci kez bağlayan asma köprü. Yapımına 4 Ocak 1986'da başlanılan ve ankraj blokları arasındaki uzunluğu 1.510 m, orta açıklığı 1.090 m, genişliği 39,4 m, denizden yüksekliği 64 m'dir.
Köprü Anadolu yakasındaki Kavacık ile, Avrupa yakasındaki Hisarüstü mevkilerini birleştirir. Bu köprü, ilk yapılan Boğaziçi Köprüsünün beş kilometre kuzeyindedir.
İnşaata 4 Ocak 1986 tarihinde başlanılmış ve halen dünyanın en büyük çelik asma köprüleri içinde 14. sırada yer alan bu büyük proje 3 Temmuz 1988 tarihinde tamamlanmıştır.
Boğaz’ın Anadolu yakası ile Avrupa yakasını birbirine bağlamak için ilk teşebbüs M.Ö. 513 yılında Pers Hükümdârı Dâra tarafından yapılmıştır. Dâra seksen bin askerini Anadolu yakasından Avrupa yakasına geçirmek için, Anadolu Hisarı ile Rumeli Hisarının bulunduğu yer arasına, gemileri yanyana dizdirerek bir köprü gibi kullanmıştır.
Daha sonra, ilk ciddî teşebbüs İkinci Abdülhamîd Han tarafından yapılmıştır. İkinci Abdülhamîd Hanın hazırlattığı projeye göre, köprü ahşap olacak ve kuleleri bulunacak, üzerinden demiryolu geçecekti. Fakat, siyâsi hâdiseler ve Abdülhamîd Hanın tahttan indirilmesi bu projenin gerçekleşmesini önledi.
Uzun süre, Boğaz’ın iki yakası arasındaki ulaşım, vâsıtaların feribotla geçirilmesiyle yapılmıştı. Ancak, son zamanlarda vâsıta sayısının süratle artması, feribotların kapasitesinin çok üstüne çıkmıştı. Trafik yükünün artması, köprü yapılmasının tek çözüm olduğunu ortaya koydu. 20 Şubat 1970’te ilk köprü olan Boğaziçi Köprüsünün temeli atıldı. 30 Ekim 1973’te bu köprü trafiğe açıldı (Bkz. Boğaziçi Köprüsü). Trafiğin sürekli olarak artması ikinci bir köprünün yapılmasını ihtiyaç hâline getirdi.
29 Mayıs 1985 târihinde temeli atılan ikinci köprü iki buçuk yıl gibi kısa bir sürede bitirilerek 4 Temmuz 1988’de kısmen trafiğe açıldı. Fâtih Sultan Mehmed Köprüsünün trafiğe açılmasıyle şehir içi trafiği ve Boğaziçi Köprüsünün yükü kısmen hafifletilmiş oldu.
Kınalı, Sakarya Karayolu kapsamında bulunan Fâtih Sultan Mehmet Köprüsünün yapımı için 122 milyon dolar (o günkü değeriyle 326.960.000.000 TL) harcandı. Köprünün yapımı, İmpregilo (İtalya), Sezai Türkeş-Fevzi Akkaya(Türkiye), İshikaçajima Haima, Mitsubishi ve Nippon Kokan (Japonya) firmalarının meydana getirdiği konsorsiyum tarafından gerçekleştirildi. İki ayağı arasındaki uzaklığı 1090 m olan Fâtih Sultan Mehmet Köprüsü, dünyâdaki asma köprüler arasında altıncı sıradadır. Fâtih Sultan Mehmet Köprüsünden önce gelen köprüler; İngiltere’de, Humber Köprüsü(1410 m), ABD’de Verrazano (1298 m), ABD’de Golden Gata (1280 m), ABD’de Macteinos (1158 m), Japonya’da Miami-Bisanseto (1100 m)dur. Köprü deniz seviyesinden 64 m yükseklikte bulunmakta olup, bu mesâfe milletlerarası denizcilik standartlarına uygundur. Kulelerinin zemin seviyesinden yüksekliği 110 m’dir. Köprü; Anadolu Yakasında Kanlıca-Çamlıca, Gebze-Sakarya güzergâhı ile; Avrupa yakasında Hisarüstü Kâğıthane, Alibeyköy, Küçükköy ve Mahmutbey’den geçip E-5 karayoluna bağlanan güzergah üzerinde bulunmaktadır.
Köprünün her iki ucunda taşıyıcı ana kablolarına gelen çekme kuvvetleri, kayazemine aktaran 50 x60 m boyutunda ve 35 m derinlikte masif betonarme birer ankraj blokuna aktarılır. Ankraj bloklarının içinde kabloların tesbit edildiği birer oda bulunmaktadır.
Köprü kule temelleri 14 x 18 m ebadında ve ortalama 6 m yüksekliğindedir. Temeller üzerinde 14 m yükseklikte betonarme mesnetler yer almaktadır. Çelik kuleler, 5 m kadar bu mesnetlerin içinde tutturulmuştur. Köprünün ana bloklarına dayanak teşkil eden çelik kuleler, 102 m yükseklikte olup, sekiz kademe hâlinde monte edilmiştir. Kulenin boyutları, tabanda 5 x 4 m olup, tepede 3 x 4 metredir. Her kulenin içinde bakım işlerinde kullanmak için birer asansör bulunmaktadır.
Her ana kablo 32 adet halat grubu ile dört adet ek gergi halatından meydana gelmiştir. Her halatda 504 adet, ek halatlarda 288 adet çelik tel bulunmaktadır. Teller, galvanizli yüksek dirençli çeliktir. Askı halatlarının çapı ise 76 mm ve kopma mukâvemeti 370 tondur.
Kulelerde kullanılan çelik 7000 ton, tabiyede kullanılan çelik 13.600 ton, ana kablo ve askılarda kullanılan çelik ise, 9500 tondur.
Toplam genişliği 39,40 m olup, her iki yönde ikişer şeridi ağır vâsıta trafiğe, iki şeridi hafif vâsıtalara, ayrıca 30,5 m aralıkla hareket eden, 136 ton ağırlıkta tanklar 154 ton ağırlıkta treylerler ve 180 ton ağırlıkta tek vâsıtalar geçebilecektir. Köprünün Avrupa yakasından girişinde 16 gişe bulunmakta olup, saatte 7500 aracın geçişine uygundur. Kenarlarda yaya yolları da bulunmaktadır.
İstanbul-Fâtih Sultan Mehmed Köprüsünden, Karayolları Genel Müdürlüğüne bağlı 17. Bölge Müdürlüğünün 9.4.1993 târihli yazısına göre 3.7.1988 târihinden 1.4.1993 târihine kadar geçen araç sayısı (iki yönde) 80.697.230’dir. Geliri ise 588.484.322.000’dir.
Köprü, 3 Temmuz 1988'de zamanın başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılmıştır. Köprüden geçen ilk araç Özal'ın resmi otomobili olmuştur.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Edirne-Ankara arasındaki Trans European Motorway (TEM) in bir parçasıdır.
0 Yanıt
2683 Gösterim