Alm. Bilirubin, Fr. Bilirubine, İng. Bilirubin.
Alyuvarlardaki hemoglobinin katabolizması sonucu teşekkül eden kahverengimsi sarı renkteki safra pigmenti.
Bilirubin, etçil hayvanların safrasındaki boya maddesidir.
Dışkıya kendine has rengi veren bilirübin karaciğerden salgılanır. Alyuvarların parçalanma derecesine bağlı olarak günde 0,5-2 g arasında bir miktarda teşekkül eder. Vücutta bilinen bir fonksiyonu yoktur.
Alyuvarların dalakta yıkımı sırasında hemoglobin moleküllerinin parçalanmasıyla oluşur. Karaciğere gelir ve safra olarak dışa verilir. Kansızlık durumlarında ya da safra yollarının tıkanmasında kanda bilirübin yükselir. Karaciğerin yangılı hastalıklarında görülen sarılık, bilirübin artışına bağlıdır. Bilirübin vücuttan bağırsaklar ve idrar yoluyla atılır.
Kandaki serbest bilirübin karaciğere ulaştığında, glikozdan türeyen gliküronik asitle eşleşir. Buna eşlenik bilirübin denir. Eşlenik bilirübinin yoğunluğu kan plazmasındakinin yaklaşık bin katıdır. Bilirübinin büyük kısmı karaciğerden safra kesesine geçer. Orada safra taşlarının teşekkülüne yol açabildiği gibi tekrar serbest bilirübine de ayrışabilir. Serbest duruma geçen bilirübindeki kalsiyum pigment veya safra taşı halinde çökelerek, karaciğer, safra kesesi ve ince bağırsak arasındaki safra kanalını tıkayabilir. Bu durumda eşlenik bilirübin kan dolaşımına karışır ve deri sarı bir renk alır
Bilirubin, insan safrasının esas pigmentini oluşturur ve altın sarısı rengini verir. Büyük oranda parçalanmış eritrositlerin hemoglobinlerinden kaynaklanır (%75). Bu yıkım retiküloendotelyal sistemde olmaktadır. Bilirubinin glukuronik asit ve sülfürik asitle oluşturduğu esterlere konjuge (direkt) bilirubin adı verilir. Kandaki bilirubinin bir kısmı proteinle kompleks oluşturur. Buna da serbest bilirubin adı verilir. Posthepatik bilirubinler direkt bilirubinler olup laboratuvar analizlerinde verilen kimyasal maddelerle direkt olarak reaksiyona girer. Prehepatik bilirubinler ise indirekt bilirubinler olup laboratuvar analizinde de reaksiyon oluşturmak için metil alkol ilavesi gerekmektedir.
Bebeklerde doğumdan sonraki ilk birkaç gün içinde fizyolojik olarak bilirubinlerde artış olmaktadır ve bu duruma yenidoğan sarılığı denmektedir. Yükseklerde bulunan ve bu duruma alışık olmayan kişilerde de serum bilirubini artabilir. Yine uzun süre fenobarbital kullanan kişilerde serum bilirubin düzeyleri normal değerlerin altında çıkabilir.
İndirekt (unkonjuge) bilirubin suda çözünmez. Kanda albumine bağlı olarak dolaşır. İndirekt bilirubin toksiktir. Kandaki seviyesi arttığında beyindeki bazal gangliyonlarda birikerek özellikle çocuklarda kernikterusa neden olabilir. Direkt(konjuge) bilirubin karaciğerde konjuge olmuş bilirubindir. Suda çözünür. Böylece safraya atılabilir. İndirekt bilirubinden daha az toksiktir. Kandaki seviyesi yükseldiğinde böbrekten süzülerek idrarla atılabilir.
Serum bilirubinlerinde artmaya yol açan sebepler
İndirekt Bilirubinin arttığı durumlar Bilirubin oluşumunun artması: Hemoliz, inefektif eritropoezis
Ailesel: Crigler-Najjar Sendromu, Gilbert Sendromu
Lucey-Driscoll Sendromu
Konjestif kalp yetmezliği
Pulmoner Enfarktüs
İlaçlar: Rifampisin, izoniazid, novobiyosin, hepatotoksik olan ve hemoliz yapan diğer ilaçlar.
Direkt bilirubinin arttığı durumlar İntrahepatik safra kanalı kolestazı: Biliyer atrezi, primer sklerozan kolanjitis
Kanaliküler kolestazis: Siroz, gebelik, hepatit, oral kontraseptifler, idiopatik rekürren intrahepatik kolestazis
Ekstrahepatik kolestazis
Hepatosellüler fonksiyon bozuklukları: Enfeksiyonlar, ilaçlar, toksinler, ailesel (Dubin-Johnson Sendromu, Rotor Sendromu)
Artmış konjuge bilirubin karaciğer hastalığı olanların yaklaşık üçte birinde normal total bilirubin değerleriyle birlikte olabilir.
Total bilirubin testinin normal değerleriBilirubin yüksekliğinde sarılık görüldüğünden, bilirubin sık olarak merak edilen bir biyokimya testidir.
Total bilirubin testinin normal değerleri, doğumdan itibarenki süreçten başlamak üzere farklılık göstermektedir.
Yeni doğanlarda yüksek iken erişkinlerde ve doğumdan 1 hafta sonraki dönemde normal değerlerde düşme görülür.
Total bilirubin normal değerleri:
Kordon kanı: 2.0 mg/dL
Yenidoğan bebek (0-1 günlük): 8.0 mg/dL
Yenidoğan bebek (1-2 günlük) : 12 mg/dL
Yenidoğan bebek (3-5 günlük): 16 mg/dL
Erişkinler: 1.5 mg/dL
0 Yanıt
2798 Gösterim