Alm. Quittenbaum, Fr. Cognaissier (m), İng. Quince tree.
Meyve, çiçek tablasının etlenmesi ve büyümesi ile meydana gelmiş oval, küre şeklinde, sarı-yeşil renkli ve tüylüdür. Tohumları oval, köşeli ve esmer kırmızımtrak renklidir.
Familyası: Gülgiller (Rosaceae). Türkiye'de yetiştiği yerler: Batı Anadolu.
Ayva yetiştiriciliğinin Anadolu'dan Yunanistan ve İtalya'ya geçtiği, Milattan önce 650 yılında Yunanistan'da yetiştirildiği ve oradan diğer Avrupa ülkelerine yayıldığı tarihi araştırmalardan anlaşılmaktadır. Ayvaya bugün Avustralya hariç tüm dünya ülkelerinde rastlanabilmektedir.
Dünyada ayva üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Yıllık üretim (2000 yılı) 100 bin tondur.
İkinci Çin 85 bin ton, üçünçü sırada İran 36 bin ton, dördüncü sırada Fas 30 bin tondur.
Ayva yaprakları boya ve kozmetik sanayiinde, tıpta da ilaç yapımında kullanılmaktadır.
Meyvesi reçel, jel, marmelat ve meyve suyu olarak değerlendirilir.
Mayıs ve haziran ayları arasında beyaz veya pembe çiçekler açan 4-8 m yüksekliğinde bir ağaç.
Genellikle yetiştirilir. Bazan yabani olanlarına da rastlanır. Ağacın gövdesi silindirik, odunlu ve çok dallıdır. Yaprakları derimsi, üst tarafları koyu yeşil renkli, alt yüzleri ise, çok tüylü ve grimsidir. Çiçekleri dalların üzerinde teker teker bulunur ve hemen hemen sapsızdır.
Ayva ağacı çiçeği
Kullanıldığı yerler:
Bitkinin kullanılan kısmı olgunlaşan meyve, tohum ve yapraklarıdır. Meyvelerinde petkin, tanen, şeker (glikoz, sakkaroz), elma asidi ve C vitamini vardır.Tohumlarında ise müsilaj, yağ, tanen, renkli maddeler, az miktarda emygdalin ve emülsin bulunmaktadır.
Meyvelerinden hazırlanan şurup ve kompostolar çocuk ishallerine karşı çok tesirlidir. Ayva meyveleri kalbe kuvvet verir ve rahatlatır, harareti keser, mideyi kuvvetlendirir ve hazmettirir. Tohumlarından su ile kaynatarak elde edilen müsilaj ise, dahilen ve haricen dudak ve meme çatlakları ile ekzamalarda yumuşatıcı olarak kulanılmaktadır. Yaprakları kabız edici olarak tanınmıştır.
Ekmek ve limon ayvası gibi çeşitleri vardır. Ayrıca Gördes, Şeker, Misket, Ayıboğan, Tavşanbaşı, Altın ayva tipleri de memleketimizde en çok rastlananıdır.
Meyvesinde pektin, tanen, şeker, organik asit, A ve C vitamini ve mineral tuzlardan bol miktarda bulunduğunu, tohumlarında ise yüzde 14-18 oranında tutkal maddeler, yüzde 16-20 oranında yağ, tanen, renkli maddeler ve yüksek oranda protein, az miktarda amygdalin ve emülsin olduğunu belirten Prof. Dr. Karadeniz, ayvanın kalp, akciğer, boğaz, mide, böbrek, göz, bağırsak, ağız rahatsızlıkları ve adet kanamalarına oldukça faydalı olduğunu dile getirdi. Grip ve soguk algınlığı geçirenler bol bol ayva yemelidir. Ancak bu etkileri sadece ve sadece dilimlenerek yendiğinde gösterebilir. Halk arasında ufak bir kesim kaşık, çatal ya da benzeri nesnelerle yenmesinin sağlığa daha yararlı olduğuna inanarak; ayvanın faydalarından yararlanmak isterken zarar görürler. Çünkü, Brenthill Üniversitesi'nin yaptığı araştırmalarda; kaşık ve çatalda bulunan zealin maddesi, ayvadaki pektin ile birleştiğinde bağırsaklarda gaz yaptığı, dışkıyı da gereğinden fazla yumuşattığı ortaya çıkmıştır.
Ayva kalbi takviye eder, gönlü hoş tutar Hz. Talha (ra) şöyle anlatıyor:
´Bir gün Resulullah Efendimiz´in (s.a.v.) ziyaretlerine gitmiştim. Huzurlarına girdiğimde elinde bir ayva bulunuyordu. Bana: ´Ya Talha, buyur ye. Zira ayva kalbi takviye eder, gönlü hoş tutar.´ buyurdular.
(Peygamberimiz´in Şemaili) İbn Abbas´dan (ra):
´Cabir Bin Abdullah (ra), Peygamber´e (s.a.v. Taif´ten getirdiği bir ayvayı verdi.
Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:´Bu, göğüsteki üzüntü ve sıkıntıyı giderir, yüreği parlatır.´
0 Yanıt
4076 Gösterim