Bu dünyada en kötü şey nedir?
- İki şey: Devlet büyüklerinin zalimliği ve zenginlerin cimriliği.
Asıl tevazu hangisidir?
- Güler yüzlü olmak, emsallerinden daha aşağıda oturmak ve riyadan uzak durmak.
Bir meselenin hallini kimden sorayım?
- Dinde samimi, iyilerle dost ve tam bir bilgiye sahip olandan.
Hükümdarların daha çok neye ihtiyacı olur?
- Alim kişilere.
Bu dünyada kim daha iyidir?
- Yaptığı işi cömertlikle, söylediği sözü doğrulukla süsleyen.
Ne yapayım da gurbette yalnızlık çekmeyeyim?
- İtham edilmekten haçın, kimseyi incitme ve daima terbiyeni muhafaza et.
Büyüğün küçük üzerindeki haklan nelerdir?
- Sırrını saklaması, onunla görüşmekten kaçınmaması, ve başka bir büyüğü ona tercih etmemesi.
İbadetten kaç şey nasip alır?
- Üç şey: Birincisi vücut, ikincisi dil, üçüncüsü kab.
Bu üç şey nedir?
- Vücudun nasibi amel, dilin payı zikir, ve kalbin hissesi de tefekkürdür.
Kişinin iyiliğinin alâmeti nedir?
- Bir kimsenin hatasını örtüp aklına getirmeyerek ifşa etmemek ve iş işten geçince bir daha onu anmamaktır.
İyilik kaç şeyle mükemmel hale gelir?
- Karşılıksız tevazu, başa kakılmayan cömertlik ve ücret istenmeyen hizmetle.
Kendisiyle hayatın kolaylaştırılabildiği şeyler kaç tanedir?
- Üç tane: Birincisi aşırılıktan kaçınma, ikincisi sabırlı olma, üçüncüsü tamahkârlık yapmama.
Bir kimseden bir şey İstemenin şartlan nelerdir?
- İstekte bulunduğu kişinin güzel ahlâklı olması ve istediği şeyin kendi durumuna uyması.
Hiç kimsenin onsuz yapamayacakları şeyler nelerdir?
- Üç şey: Akıllı kişi alimlere danışmadan, güçlü de olsa savaşan kimse taktik ve hileden, zâhid her ne
kadar takva sahibi de olsa ibadetten uzak kalamaz.
İnsanları sevdiren şeyler nelerdir?
- iki şey: Beşerî münasebetlerde zulmetmemek ve
diliyle kimseyi incitmemek.
Mal ne için olmalıdır?
- İnsanların haklarını ödemek, anne ve babaya geçimini sağlamak öbür dünyanın azığını elde etmek, düşmanı dost, fakiri zengin edip dost ve düşmanayardımda bulunmak için.
Yenmediği halde vücuda fayda veren bir şey yokmudur?
- Yumuşak ve beyaz elbise, güzel koku, su ve yeşilliği seyretmek, bolluk ve sıhhat İçinde iken dostlarla görüşmek, bağ bahçeyi gezmek, ister sağ eter ölü olsun din büyüklerini ziyaret etmek, kaynar olmayan suyla yıkanmak, işretten uzak durmak. Yatarken sıcak bir şey içip, ondan sonra soğuk birşey içmemek .
Bu hususları sevip benimseyin, zira pek çok faydaları vardır.
NOT: İbn-i Sina'ya ait olduğu ileri sürülen Pend-nâme ve Zafernâme isimli bu risale Dr. Muham-med Debîr Siyâkî'nin Numûne-i Nesrhâ-yi Di-lâvîzu Âmûzende-i Fârsî (Tahran 1348 hş.} adlı eserindeki seçmeden tercüme edilmiştir.