I. Alemgir Şah (4 Kasım 1618 - 3 Mart 1707), tam adı Ebul Muzaffer Muhyiddin Muhammeddir.
Babür şahlarının altıncısı olup, tahta çıktığı 1658 yılından ölümüne kadar Babür İmparatorluğu'nu yönetmiştir. Daha çok şahlık ünvanları olan Evrengzib (Urduca: اورنگ زیب: tahta en çok yakışan, tahtın süsü ve Alemgir Urduca: عالمگیر: dünyayı zapteden, Alemin fatihi) adları ile tanınır. Öldükten sonra yerine I. Bahadır Şah geçti.
Kendisi dindarlığı ve çoşkunluğu ile tanınırdı. Koyu bir dindar ve şeriat kanunlarına tam tamına uyan biri olan Alemgir Şah, kendinden önceki Babür şahlarının diğer dinlere olan toleransını göstermemiş, kendi devrinde çok sayıda Hindu tapınağı yokedilmiş ve çok sayıda gayrimüslim müslüman olmuştur. Ayrıca cizye yeniden alınmaya başlanmıştır. Alemgir Şah Babür İmparatorluğu'nu 48 yıl boyunca yönetmiş, imparatorluğu en geniş sınırlara ulaştırıp Hindistan Yarımadası'nın neredeyse tamamını ele geçirmiştir.
İlk yılları
Alemgir Şah, Şah-ı Cihan'ın üçüncü oğluydu. Babasına karşı isyan ettikten sonra Şah-ı Cihan onu büyükbabası Cihangir Şah'ın yanına sürmüştü. Cihangir 1627'de öldükten sonra ailesinin yanına geri dönmüştür.
Şah-ı Cihan eski Türk geleneğine göre oğullarına valilikler vermiştir. Alemgir'i de şubedar (vali) olarak Deccan bölgesine atadı. 1644 yılında Alemgir'in ablası Agra da kaza sonucu ölünce babası Alemgir'i valilik görevinden aldı.
Alemgir 1647 yılında babası tarafından kardeşinin yerine Badahşan bölgesine vali olarak atandı. O sürede Alemgir Şah askeri yeteneklerini kanıtladı. Daha sonra Multan bölgesine atandı ve Safeviler'e karşı bir operasyon başlatıp Kandehar'ı almaya çalıştı ancak başarısız olup yine babasının gözünden düştü.
1652 yılında yeniden Deccan bölgesine atandı. Ancak artık değişmişti. Diğer dinlere karşı hoşgörüsüzlüğü bu dönemde başlamıştı. İlk yıktırdığı Hindu tapınağı bu dönemdedir. Alemgir Şah, 1657 yılında Golconda Sultanlığı'na ve 1658 yılında Bijapur Sultanlığı'na saldırmış ve her iki saldırıda da tam zaferin eşiğindeyken babası tarafından geri çağırılmıştır.
Tahta Geçişi
Şah-ı Cihan 1657 yılında hastalanmış ve öldüğü bildirilmiştir. Bunun üzerine Babür İmparatorluğu'nda taht kavgası başlamıştır. Şuja (Şah Cihan'ın ikinci oğlu) kendini Babür İmparatoru ilan etmişti. Ancak Alemgir'in ve Dara'nın (Şah-ı Cihan'ın ilk oğlu) baskısıyla geri çekilir.
Daha sonra Alemgir'in kardeşi Murat, Alemgir'in gizli desteğiyle kendini Gücerat İmparatoru ilan eder. Alemgir kardeşiyle beraber Evrengabad'ın kuzeyine doğru ilerleyip soyluların ve generallerin desteğini kazanırlar. Bir dizi zaferden sonra Alemgir, Dara'nın tahta hakkı olmadığını ilan eder.
Şah-ı Cihan, Dara'nın onu durduracağına inanarak bütün imparatorluğu Dara'ya bırakır. Alemgir'e ve Murad'a karşı çıkan Hindu bir lord olan Jaswant Singh onlarla savaşmış ve onları güçsüz bırakmıştır. Alemgir Jaswant Singh'i sonunda yenerek birkaç ay içinde Agra'yı teslim alır. Hayatından endişe eden Dara babası olan Şah-ı Cihan'ı bırakarak Agra'dan kaçar. Şah-ı Cihan Agra Kalesi'nde Alemgir'in soylularına teslim olur. Ancak Alemgir onunla konuşmayı reddeder. Çünkü Dara onun düşmanıdır.
Mirası
Alemgir'in mirası yüzyıllarca devam etti. Gayrimüslim çoğunlukta bir halka şeriat kanunlarını uygulayan ilk Müslüman hükümdardı. Müslümanlarca alkışlanmış ve kimi zaman pir veya halife olarak çağırılmıştı. Şeriatı uygulatmayı başarmış ancak çok sayıda insanda İmparatorluğa karşı yabancılaşma oluşmasına neden olmuştu. Sadece Hindular'ın değil şiilerin de nefretini kazanmıştı. Onun yaptıkları Marathalar'ın, Sihler'in ve Rajputlar'ın ayrıca diğer gayrimüslim halkların da daha militan davranmalarına ve öldükten sonra onların ayaklanıp kendi bölgelerini geri almalarına ve Hindistanlı Müslümanlar'a saldırmalarına neden oldu. Onun Hindu tapınaklarını imha ettirmesi Hindistan'daki Hindu-Müslüman ilişkilerinin bugün kötü olmasının sebeplerinden biridir. Ayrıca Alemgir kendisinden önceki diğer Babür hükümdarlarının tersine az sayıda mimari eser yaptırtmıştır.
Seleflerinden farklı olarak Alemgir Şah, basit bir hayat sürmüştür. Hacc'a gidecek olanlar için takkeler yaptığı ve kendi yazdığı Kuran'ları anonim olarak sattığı bilinmektedir.
Kaynak: Vikipedi
0 Yanıt
1755 Gösterim