A) III. Selim
B) Abdülmecit
C) II. Abdülhamit
D) II. Mahmut
E) Abdülaziz
CEVAP: II. Mahmut
II. Mahmud, I. Abdülhamit'in oğludur. Tahtta kaldığı 28 Temmuz 1808 - 1 Temmuz 1839 (31 yıl) süreç, Osmanlı tarihinin siyasi açıdan en bunalımlı dönemlerinden biridir.
Balkanlarda imparatorluğun dağılma sürecini başlatan Sırp ve Yunan isyanları, Rus, İngiliz ve Fransız donanmalarının Navarin'de Osmanlı donanmasını imha etmesi, Rus ordularının doğuda Erzurum'a batıda da Edirne'ye kadar ilerlemeleri, Fransa'nın Cezayir'i işgal etmesi ve asi ilan ettiği Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın ordularının Suriye ve Anadolu'yu geçerek Kütahya'ya kadar gelmeleri ve gibi hadiseler ile karşı karşıya kalan Sultan II. Mahmud bir diğer taraftan gerçekleştirdiği reformlarla imparatorluğun çehresini değiştirerek Osmanlı modernleşmesinin temellerini atmış, ölümünden dört ay sonra ilan edilen Tanzimat Fermanı'na giden yolun hazırlayıcısı olmuştur.
II. Mahmud'un oğulları:
- Abdülmecid (d.1823 - ö.1861)
- Abdülaziz (d.1830 - ö.1876)
II. Mahmut (1808–1839) Islahatları
Askeri Alandaki Islahatlar
► Sekban-ı Cedit Ocağı kuruldu.
► Eşkinci Ocağı kuruldu.
► İlk kez askeri amaçlı nüfus sayımı yapıldı, sadece erkekler sayıldı. (1831).
► Yeniçeri Ocağı kaldırıldı (1826). Tarihte bu olaya “Vaka’yı Hayriye/Hayırlı Olay” denir.
► Yeniçeri Ocağı’nın yerine “Asakir-i Mansure-i Muhammediye” (Muhammed’in Övülmüş Askerleri) ordusu kuruldu.
► Tıp Okulu ve Harp Okulu kuruldu.
NOT: Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ile padişahlar yeniden yönetime egemen olmuştur. Yapılacak ıslahatların önü açılmıştır.
Yönetim Alanındaki Islahatlar
► Divan kaldırılarak yerine “nazırlılar/bakanlıklar” kuruldu.
► Memurlar, “iç işleri/dâhiliye” ve “dış işleri/hariciye” memurları olmak üzere ikiye ayrıldı.
► Askeri ve idari işleri düzenlemek için danışma meclisleri kuruldu.
► Dirlik sistemi (tımar ve zeamet) kaldırıldı, memurlara maaş bağlandı.
► “Sened-i İttifak” imzalandı (Sened-i İttifak; II. Mahmut ile ayanlar [büyük toprak sahipleri] arasında imzalandı. Sened-i İttifak’a göre, ayanlar devlet otoritesini tanıyacak, ıslahatları benimseyecek, buna karşılık bulundukları bölgede vergi toplama hakkını elde edeceklerdi).
NOT: Osmanlı Devleti’nde demokratikleşme alanında atılan ilk adım 1808 yılında imzalanan Sened-i İttifak’tır. Bu belge ile padişahın otoritesi ilk kez kısıtlanmıştı. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin ayanlara söz geçiremeyecek kadar zayıf olduğunu gösterir.
Kültür ve Eğitim Alanındaki Islahatlar
► Ortaokul seviyesinde Rüştiye okulları açıldı.
► Medreselerin yanında Avrupa tarzında eğitim kurumları açıldı. Bu da kültür ikiliğine neden oldu.
► Enderun kaldırılarak yerine devlet adamı yetiştiren okul kuruldu.
► İlköğretim zorunlu oldu.
► İlk defa Avrupa’ya öğrenci gönderildi.
► Harp Okulu, Tıp Fakültesi ve Bando Okulu açıldı.
► “Takvim-i Vakayi” adıyla ilk resmi gazete çıkarıldı.
Sosyal Alanda Yapılan Islahatlar
► Müsadere Usulü, yani devletin vatandaşların mallarına el koyması uygulaması kaldırıldı.
► İlk Posta ve Polis örgütü kuruldu.
► İlk Karantina Sistemi ve Sağlık Örgütü oluşturuldu.
► Kıyafette değişiklikler ve düzenlemeler yapıldı. Memurlara fes ve pantolon uygulaması getirildi.
► Devlet dairelerine padişah portresi asılması uygulaması getirildi.
Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar
► Yerli malı kullanımı teşvik edildi, memur ve asker elbiselerinin yerli kumaştan yapılması emredildi.
► Yerli üretimi arttırmak amacıyla yerli üreticiye gümrük kolaylığı sağlandı.
NOT: Her alanda (ekonomik, sosyal, askeri, eğitim gibi) ıslahat yapan tek padişah II. Mahmut’tur.
NOT: 17. yüzyılda Avrupa örnek alınmamış, yapılan ıslahatlar yüzeysel olmuş, padişahın hayatıyla sınırlı kalmış, ayaklanmalar şiddet ve korkuyla bastırılmaya çalışılmıştır. 18. ve 19. yüzyılda yapılan ıslahatlarda Avrupa örnek alınmış, gerilemenin nedenleri araştırılmıştı.
0 Yanıt
7102 Gösterim