ATASÖZÜ:
Atalarımızın söyledikleri,öğüt verici,kısa,özlü,kalıplaşmış ve halkımıza mâl olmuş sözlere denir.
Bize yol gösterici özellikleri vardır.Anlatımları açık ve genelde kısa cümlelerden oluşurlar.
- Kendi düşen ağlamaz. – Ne ekersen onu biçersin.
- Aç ayı oynamaz. – Acele işe şeytan karışır.
- Üzüm üzüme baka baka kararır. – Yalancının evi yanmış kimse inanmamış.
ATASÖZLERİNİN ÖZELLİKLERİ
1)Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir.Atasözlerinde kelimelerin yerleri değiştirilemez ya da bir kelimenin yerine eş anlamlısı konarak okunamaz.Örneğin; “Görünen köy kılavuz istemez.” atasözündeki “kılavuz” sözcüğünün yerine “rehber” sözcüğü getirilerek okunamaz veya yazılamaz.Ayrıca “Çalma elin kapısını,çalarlar kapını.” atasözünde sözcüklerin yeri değiştirilerek “Elin kapısını çalma,kapını çalarlar” biçiminde söyleme ve yazma yapılamaz.Çünkü anlam bozulur.
2)Atasözleri kısa ve özlüdür.Az kelime ile çok şey anlatılır.
-Vakit nakittir.
3)Atasözlerinde genellikle mecazlı anlatım vardır.Mecazsız olan az sayıda atasözü de vardır.
-Kaçan balık büyük olur.(mecazlı)
-Bugünün işini yarına bırakma.(mecazsız)
4)Töre ve gelenekleri bildiren atasözleri de vardır.
-Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır.
5)Tabiat olaylarının nasıl olageldiklerini belirten atasözleri de vardır.
-Mart kapıdan baktırır,kazma kürek yaktırır.
6)Her atasözü genel kural niteliğindedir.
-Minareyi çalan kılıfını hazırlar.
7)Denemelere ya da mantığa dayanarak doğrudan doğruya ahlâk dersi ve öğüt veren atasözleri de vardır.
-Ayağını yorganına göre uzat. –Bugünün işini yarına bırakma.
8)Atasözleri milletimizin yüzyıllardan beri geçirdiği denemelerden ve oluşturduğu düşüncelerden doğmuşlardır.Atalarımız kendi başlarına gelen ve ders aldıkları olayların kendilerinden sonrakilerin de başlarına gelmemesi için bu atasözlerini söylemişlerdir.Atasözleri denenmiş sözler olduğundan dolayı doğrulukları herkes tarafından kabul edilir.Halkımızın düşüncesini,duygusunu,davranışlarını anlatan kesin ve inandırıcı sözlerdir.
0 Yanıt
3669 Gösterim