1. Aşağıdakilerden hangisi Allah ve insan hakkının bir
arada bulunduğu haklardır?
A) Ortak hak
B) Hukukullah
C) Hukuku’l-ibâd
D) İnsan hakkı
E) Allah hakkı
Çözüm: Ortak hak, Allah ve insan hakkının bir arada
bulunduğu haklardır. Bunların bazılarında kul,
bazılarında Allah hakkı üstün olur. Sözgelimi insanın
hayatını, aklını, sağlığını ve malını korumada iki hak
vardır; fakat Allah hakkı, toplum yararının genel olması
yüzünden daha baskındır. Kul hakkı üstün olan hakların
başında ise kısas ve diyet gelir. Toplumu katli suçundan
temizlemek Allah hakkı, maktulün velisinin kinini
dindirmek ve onun gönlünü hoş etmek ise kulun hakkıdır.
Bu hak daha üstün kabul edilmiştir. Doğru cevap A’dır.
2. Aşağıdakilerden hangisi Selçuklular döneminde
orduda görev yapan ve askerler arasında ortaya çıkan
davalara bakan kadılara verilen isimdir?
A) Kadıleşker
B) Emir-i Dâd
C) Şuhûdu’l-hâl
D) Udûlu’l-müslimîn
E) Divan-ı Hümayûn
Çözüm: Selçuklular döneminde orduda görev yapan ve
askerler arasında ortaya çıkan davalara bakan kadılar da
vardı. Bunlara Kadıasker veya Kadıleşker denirdi. Doğru
cevap A’dır.
3. Aşağıdakilerden hangi dönemde adlî teşkilâtın
başında doğrudan Sultan tarafından tayin edilen
“kâdilkudat” bulunuyordu?
A) Emeviler Devri
B) Osmanlı Devri
C) Selçuklukar Devri
D) Hulefâ-yı Râşidîn Devri
E) Hz. Peygamber Devri
Çözüm: Selçuklular pek çok konuda olduğu gibi hukuk
kurumları bakımından Abbasileri taklit etmişlerdi. Adlî
teşkilâtın başında doğrudan Sultan tarafından tayin edilen
“kâdilkudat” bulunuyordu. Doğru cevap C’dir.
4. Aşağıdakilerden hangisi Selçuklular döneminde
orduda görev yapan ve askerler arasında ortaya çıkan
davalara bakan kadılara verilen isimdir?
A) Udûlu’l-müslimîn
B) Emir-i Dâd
C) Şuhûdu’l-hâl
D) Kadıasker
E) Divan-ı Hümayûn
Çözüm: Selçuklular döneminde orduda görev yapan ve
askerler arasında ortaya çıkan davalara bakan kadılar da
vardı. Bunlara Kadıasker veya Kadıleşker denirdi. Doğru
cevap D’dir.
5. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlıda Yüksek
seviyedeki askeri okullara öğrenci hazırlamak
maksadıyla 1875’de açılan orta seviyedeki okullardır?
A) Mekteb-i Mülkiye-i Şâhâne
B) Askerî Rüşdiyeler
C) Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne
D) Dâru’l-Muallimîn
E) Mühendishane-i Berrî-i Hümâyun
Çözüm: Askerî Rüşdiyeler: Yüksek seviyedeki askeri
okullara öğrenci hazırlamak maksadıyla 1875’de açılan
orta seviyedeki okullardır. Doğru cevap B’dir.
6. Osmanlılarda kadılık görevine getirilme işi ilk kez
hangi dönemde gerçekleşmiştir?
A) Fatih Sultan Mehmet
B) Osman Gazi
C) Orhan Gazi
D) 1.Murat
E) Yavuz Sultan Selim
Çözüm: Osmanlılarda kadılık görevine getirilme işi ilk
kez Osman Gazi tarafından kayınpederi Şeyh Edebali’nin
damadı ve talebesi Dursun Fakih ile başlar. Doğru cevap
B’dir.
7. Osmanlı döneminde açık duruşma biçiminde
gerçekleşen mahkemelerde kadıların yanında, davanın
kurallara uygun görüldüğünü tespit eden heyete ne ad
verilir?
A) Kazaskerlik
B) Muhzır
C) Meclis-i Vükelâ
D) Şuhûdu’l-hâl
E) Kadıasker
Çözüm: Osmanlı hukuk sisteminde diğer önemli bir konu
da mahkeme esnasında kadıların yanında bir jürinin
bulunmasıdır. Mutlaka açık duruşma biçiminde
gerçekleşen mahkemelerde kadıların yanında, davanın
kurallara uygun görüldüğünü tespit eden Şuhûdu’l-hâl
(Udulu’l-müslimîn) denilen bir bilirkişi heyeti vardır.
Günümüzde bazı ülkelerde uygulanan bu sistem,
Osmanlılar döneminde başarılı bir şekilde uygulanıyordu.
Doğru cevap D’dir.
8. Osmanlı döneminde mahkemede, davacılarla
davalıları mahkemeye çağıran ve duruşma sırasında
hazır bulunmalarını sağlayan görevliye ne ad verilir?
A) Muhzır
B) Katib
C) Nâib
D) Şuhûdu’l-hâl
E) Kadıasker
Çözüm: Mahkemede, davacılarla davalıları mahkemeye
çağıran ve duruşma sırasında hazır bulunmalarını
sağlayan muhzır adındaki bir görevli vardı. Birden çok
muhzırın bulunduğu yerde amire de muhzırbaşı
deniliyordu. Doğru cevap A’dır.
9. Osmanlı döneminde mahkemelerde görülen davaların
deftere, tarafların iddia ve savunmalarını, şahitlerin
beyanını tam ve doğru bir şekilde kaydetmekle
görevli kişilere ne ad verilirdi?
A) Muhzır
B) Katib
C) Nâib
D) Şuhûdu’l-hâl
E) Kadıasker
Çözüm: Mahkemelerde görülen davaların deftere,
tarafların iddia ve savunmalarını, şahitlerin beyanını tam
ve doğru bir şekilde kaydetmekle görevli kişilere de kâtib
denirdi. Doğru cevap B’dir.
10. Osmanlı döneminde daha adil bir toplum düzeni
kurmak gayesiyle ortaya çıkmış ve İslam
medeniyetinde en üst yargı makamı kabul edilmiş
mahkemelere ne ad verilir?
A) Danıştay
B) Mezâlim mahkemesi
C) İstinaf mahkemesi
D) Temyiz
E) Mütercimler heyeti
Çözüm: Daha adil bir toplum düzeni kurmak gayesiyle
ortaya çıkmış ve İslam medeniyetinde en üst yargı makamı
kabul edilmiş mezâlim mahkemesi, günümüz hukuk
anlayışına göre istinaf mahkemesi, temyiz, danıştay gibi
kurumlara karşılık gelmektedir. Mezâlim mahkemeleri,
yargı fonksiyonu dışında kalan çeşitli alanlarda da
faaliyet göstermiş ve idarî, dinî, malî vs. gibi görevlerin
yerine getirilmesinde yardımcı olmuştur. Doğru cevap
B’dir.
0 Yanıt
1515 Gösterim