1. I. Esnafın kontrolü
II. Devlet adına vergi toplanması
III. Askerlik çağına gelenlerin kontrolü
IV. Kadıların güvenliğini sağlamak
Yukarıdakilerden hangileri muhtesibin görevleri
arasında yer alır?
A) I-II
B) II-III
C) I-IV
D) II-IV
E) I-III
Çözüm: Osmanlı toplumunun iktisadî ve sosyal
yaşantısında önemli hizmetler ifa eden muhtesibin
görevlerini maddeler halinde sıralamak istiyoruz:
- Esnafın kontrolü,
- İş yerleri açma ruhsatlarını vermesi,
- Devlet adına vergi toplaması,
- Vergi gelirlerini gereken yerlere sarf etmesi,
- Mürûr tezkirelerinin kontrol edilmesi,
- Kıyafetlerle ilgilenmesi,
- Bütün bunların dışında yerine getirmesi gereken diğer
görevler.
Doğru cevap A’dır.
2. İslâm topraklarının genişlemesi ve devlet gelirlerinin
artması ile birlikte beytülmalın kurumsallaştığı dönem
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hz. Peygamber
B) Hz. Ali
C) Hz. Ebubekir
D) Hz. Ömer
E) Hz. Osman
Çözüm: İslâm topraklarının genişlemesi ve devlet
gelirlerinin artması, Hz. Ömer döneminde beytülmalın
kurumlaşmasını ve İslâm devletinin mâlî yapısını
oluşturacak şekilde teşkilatlanmasını gerekli hale
getirmiştir. Doğru cevap D’dir.
3. İslâm medeniyetinde bir arazinin öşrî veya haracî
olmasında rol oynayan en büyük etken nedir?
A) Arazi sahibinin dini
B) Arazinin büyüklüğü
C) Arazi sahibinin medeni durumu
D) Araziden elde edilen gelir durumu
E) Arazinin kiralanıp kiralanmadığı
Çözüm: Bir arazinin öşrî veya haracî olmasında rol
oynayan en büyük etken, İmam Ebu Yusuf’un (731-798) da
belirttiği gibi arazi sahibinin dini olmaktadır. Yani arazi,
sahibine göre isim almaktadır. Doğru cevap A’dır.
4. I. Zekat
II. Öşür
III. Cizye
IV. Harac
Yukarıdaki vergi çeşitlerinden hangileri Müslüman
olmayanlarla ilgilidir?
A) II-III
B) I-III
C) II-IV
D) III-IV
E) I-IV
Çözüm: İslam vergi sisteminde yer alan bu vergilerden
zekat ve öşür Müslümanlarla, cizye ve harac ise
Müslüman olmayanlarla ilgilidir. Doğru cevap D’dir.
5. İslâm devlet kuruluşları içinde bulunan ve tarih
boyunca önemli bir fonksiyon icra eden divan
teşkilâtı, gerçek manasıyla ilk defa kim tarafından
kullanılmıştır?
A) Hz. Ali
B) Hz. Osman
C) Hz. Peygamber
D) Hz. Ömer
E) Hz. Ebubekir
Çözüm: İslâm devlet kuruluşları içinde bulunan ve tarih
boyunca önemli bir fonksiyon icra eden divan teşkilâtı,
gerçek manasıyla ilk defa Halife Hz. Ömer tarafından
kullanılmıştır. Doğru cevap D’dir.
6. Selçuklulardaki Divan-ı istifâ veya Divanü’z-zimam
ve’l-istifâ adını alan divan, günümüzün hangi
bakanlığına karşılık gelmektedir?
A) Ekonomi Bakanlığı
B) Gıda ve Tarım Bakanlığı
C) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
D) Adalet Bakanlığı
E) Maliye Bakanlığı
Çözüm: Selçuklularda, divan-ı istifâ veya divanü’z-zimam
ve’l-istifâ adını alan bu divandan sorumlu olan devlet
adamına sahib-i divan-ı istifâ veya sadece müstevfî
denirdi. Günümüzdeki Maliye Bakanlığı’na karşılık gelen
bu divanın geniş bir teşkilâtı bulunmakta idi. Bu divanın
vilayetlerde “müstevfi”,“amid”, “âmil” vs. gibi isimler
altında temsilcileri bulunurdu. Doğru cevap E’dir.
7. İslâm medeniyetinde İhtisab Kurumu ne zaman tam
teşkilâtlı bir kurum haline gelmiştir?
A) Hz. Peygamber
B) Hz. Ömer
C) Hz. Ali
D) Hz. Ebubekir
E) Hz. Osman
Çözüm: Hz. Peygamber’in Medine’ye olan hicreti
döneminden itibaren varlığı bilinen hisbe veya ihtisab, Hz.
Ömer’in halifeliği döneminde tam teşkilâtlı bir müessese
haline gelmiştir. Doğru cevap B’dir.
8. İslâm dünyasında vakıfların düzenlenmesi ve varlığını
sürdürmesinin, ancak iyi yönetilmesi ile mümkün
olduğu gözönüne alındığında, aşağıdakilerden hangisi
bu konuda sıkı tedbirlere başvurulduğunu gösteren
uygulamalardan birisi değildir?
A) Her vakfın bir vakfiyesinin (vakfın hukukî
senedi) bulunması
B) Vakfiyedeki şartların nass gibi telakki edilmesi
C) Vakfiyelerin kadı mahkemelerinde tescil
ettirilmesi
D) Vakfiyelerin idaresi için birer nazırın tayin
edilmesi
E) Vakıfların genel kontrolünün emiru’l-mü’minîn
olan halifeye ait olması
Çözüm: İslâm dünyasında dinî, iktisadî ve sosyal hayatın
vazgeçilmez bir unsuru olarak kabul edilen vakıfların
büyük bir yekûn tuttuğuna daha önce işaret edilmişti. Bu
büyüklükteki bir müessesenin düzenlenmesi ve varlığını
sürdürmesi, ancak iyi yönetilmesi ile mümkündür. Bu
bakımdan daha işin başında bu konuda sıkı tedbirlere
başvurulduğu görülmektedir. Nitekim her vakfın bir
vakfiyesinin (vakfın hukukî senedi) bulunması, vakfiyedeki
şartların nass gibi telakki edilmesi, vakfiyelerin kadı
mahkemelerinde tescil ettirilmesi ve ayrıca bunların
idaresi için birer nazırın tayin edilmesi bunu
göstermektedir. Doğru cevap E’dir.
9. Esnaf ve sanatkârın kaliteli mal üretmesine, tüketiciye
daha rahat ve ucuz ulaştırılmasına hizmet eden
teşkilât aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahilik
B) Divan
C) İhtisab
D) Dernek
E) Beytülmal
Çözüm: Özellikle Müslüman Türklerin iktisadî ve ictimaî
hayatlarında önemli bir rol oynayan ahilik, asırlarca
esnaf teşkilâtlarının maddî ve manevî bir ruhla
donatılmasına yardımcı olmuştur. Esnaf ve sanatkârın
kaliteli mal üretmesine, tüketiciye daha rahat ve ucuz
ulaştırılmasına hizmet eden bir teşkilât olduğu için iktisadî
kurumlarımızdan biri olarak değerlendirilmesi
gerekmektedir. Doğru cevap A’dır.
10. Ahi Evran’ın çabaları sonucunda ahilik teşkilâtı ilk
defa nerede kurulmuştur?
A) Nevşehir
B) Eskişehir
C) Kırşehir
D) Balıkesir
E) Konya
Çözüm: Ahi Evran’ın çabaları sonucunda ilk defa
Kırşehir’de XIII. asırda kurulmuştur. Doğru cevap C’dir.
0 Yanıt
1623 Gösterim