Konu: Namazın Vacipleri

[Ders Hocası]

Namazın farzları gibi bazı vacipleri de vardır. Hanefî fıkıh âlimlerinin vacip olarak kabul ettikleri hususların bir kısmı diğer mezheplere göre farz, bir kısmı da sünnet olarak nitelendirilmiştir. Bu vaciplere riayet ile namazın farzları tamamlanmış, noksanları telâfi edilmiş olur. Hanefîler’e göre vaciplerden birini unutarak terk eden ya da geciktiren kimsenin sehiv secdesi yapması vaciptir. Vaciplerden birinin kasden terk edilmesi halinde ise namazın yeniden kılınması gerekir. [b]Hanefîler’e göre namazın vacipleri şunlardır: [/b] 1. Namaza “Allahu ekber” gibi tekbir ifade eden bir cümle ile başlamak. (Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerinde farzdır.) 2. Fâtiha sûresini okumak (diğer üç mezhepte her rek‘atta okumak farzdır). 3. Farz namazların ilk iki rek‘atında, vacip, sünnet ve nâfile namazların her rek‘atında Fâtiha’dan sonra kısa bir sûre veya buna denk miktarda ayet veya ayetler okumak (Sûre eklemek anlamında “zamm-ı sûre” denen bu işlem diğer mezheplerde sünnettir). 4. Fâtiha’yı zamm-ı sûreden önce okumak. Farz namazlarda farz olan kıraati, ilk iki rek‘atta yerine getirmek. 5. Tek başına namaz kılarken, öğle ve ikindi namazları ile gündüz vakti kılınan nâfile namazlarda kıraati gizli yapmak. Sabah, akşam ve yatsı namazlarında ve geceleyin kılınan sünnet ve nâfile namazlarda kıraat açıktan veya gizli olarak yapılabilir. 6. İmam olan kimsenin, cemaatle kılınan namazlardan sabah, cuma, bayram, terâvih, vitir namazlarının her rek‘atında, akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rek‘atlarında kıraati açıktan yapması, öğle ve ikindi namazlarının bütün rek‘atlarıyla akşam namazının üçüncü ve yatsı namazının da son iki rek‘atında kıraati içinden yapması vaciptir. İmama uyan kişi, okumaz, namaz sesli ise dinler, sessiz ise susar. 7. Secdede sadece alın ile yetinmeyip alın ile birlikte burnu da yere koymak. 8. Üç ve dört rek‘atlı namazların ikinci rek‘atının sonunda oturmak (ka’de-i ulâ). 9. İlk ve son oturuşlarda tahiyyatı okumak. 10. Namazın farzlarında sıraya (tertîb) riayet etmek. 11. Namazın sonunda sağ ve sol taraflara selam vermek. Ancak, Hanefîler’de bir görüşe göre, sağ tarafa selam vermek vacip, sol tarafa selam vermek ise sünnettir. 12. Ta‘dîl-i erkâna riayet etmek. Bu, Ebû Yusuf ve diğer üç mezhebe göre farzdır. 13. Vitir namazında kunût duasını okumak ve kunût tekbirini almak. 14. Bayram namazlarına mahsus üçer ilâve tekbir almak. 15. Sehven farzın geciktirilmesi ve vacibin terk veya geciktirilmesinden dolayı sehiv secdesi yapmak. 16. Namazda okunan secde ayetlerinden dolayı tilâvet secdesinde bulunmak.