Konu: Tavaf Nedir ve Nasıl Yapılır?

[Ders Hocası]

Tavaf, Kâbe’nin etrafında usûlüne göre yedi defa dönmek suretiyle yapılan bir ibadettir. Dönüşlerden her birine şavt denir ve bir tavaf, yedi şavttan meydana gelir. Tavaf yapacak kişi Hacer-i esved’in hizasına gelerek bütün vücudu ile oraya döner, niyet eder, namazdaki gibi ellerini içleri Hacer-i esved’e yönelik olarak kaldırır (istikbâl) ve “Allahu ekber! Lâ ilâhe illâllâhu vallâhu ekber! Allahu ekber ve lillâhi’l-hamd” der, elinin içini öper ve Kâbe’yi soluna alarak onun etrafında dönmeye başlar. Kimseyi rahatsız etmeden gidebilirse uzaktan selamlama yerine Hacer-i esved’in bizzat yanına gider, istikbâl ettikten sonra ellerini secdede olduğu şekilde üzerine koyup onu öper ve tavafa öyle başlar. Hacer-i esvedi bu şekilde öpmeye istilâm denir. Tavaf esnasında Hicr denilen yerin dışından dolaşmaya dikkat eder. Yarım daire şeklindeki Hicr’in etrafı yaklaşık bir metre yüksekliğinde Hatîm denilen bir duvarla çevrilidir. Hacer-i esved’in bulunduğu köşeye yani başladığı yere gelince tavafın bir şavtını tamamlamış olur ve ikinci şavta başlarken aynen başlangıçta olduğu gibi Hacer-i esved’e döner ve ellerini kaldırıp yukarıdaki tekbir, tehlil lafızlarını tekrarlar ve önüne dönüp yoluna devam eder. Yedinci şavtın sonunda da her bir şavta başlarken yaptığı uygulamayı yapar. Tavaf esnasında bol bol dua eder, tekbir, tehlil ve Kur’ân kırâati ile meşgul olur. Tavaf, abdestli ve avret mahalli kapalı olarak yapılır. Tavafa başlayınca ara verilmeden tamamlanması sünnettir. Tavaf esnasında cemaatle namaz başlarsa onlara katılmak ve namazdan sonra tavafa kaldığı yerden devam etmek bu sünnete aykırı olmaz. Yaşlılar, hastalar ve kadınlar sıkışık ortamlara girmemeye dikkat ederler. Buna dikkat etmeyenlere karşı da diğerleri müsamahalı olup onları rahatsız etmemeye çalışır. Tavaflar, yapılış gayelerine göre bazı isimler alır. Hac niyeti ile ihrama giren âfâkîlerin Mekke’ye geldiklerinde yaptıkları ilk tavafa, [b]kudûm tavafı[/b] denir. Haccın rüknü olan tavaf, ifâda tavafı veya farz tavaf da denen [b]ziyaret tavafı[/b]dır. Haccın edâsından sonra memleketine dönmek isteyen hacının yaptığı tavaf, [b]veda tavafı[/b]dır ve buna tavafu’s-sader de denir. Umre yapmak için ihrama giren kişinin yaptığı tavafa umre tavafı, adak sebebiyle yapılan tavafa adak (nezir) tavafı, Mescid-i Haram’a girince yapılan ilk tavafa tahiyyetü’l-mescid (selamlama) tavafı, bunların dışında zaman zaman Allah rızası için yapılan tavaflara da nâfile tavaf veya tatavvu tavafı denir. Arkasından sa‘y yapılacak tavaflarda ıztıbâ‘ ve remel erkekler için sünnettir. Iztıbâ‘, ihram elbisesini sağ omuzu açıkta bırakacak şekilde kuşanmaktır. Remel ise omuzlar dik olarak, kısa ve sert adımlarla düşmana meydan okur bir havada yürümektir. Iztıbâya, bu tür tavaf tamamlanınca, remele ise ilk üç şavt tamamlanınca son verilir. Tavaf bitince iki rekât namaz kılınır. Bu namaz, tavafın vaciplerindendir. Tavaf namazını kılan şahıs eğer sa‘y yapacaksa bundan sonra Safâ tepesine yönelir.