21. yüzyıl, gelişen bilgi teknolojileri nedeniyle
önemli sosyal dönüşümlerin yaşandığı bir çağdır.
Enformasyon toplumundan ağ toplumuna geçişin
etkilerini hepimiz yaşıyoruz. Bilgiye erişim ve bilgiyi
paylaşmak üzere kullanılan iletişim araçları hızla
değişmeye ve gelişmeye devam ediyor. Artık bilginin
toplumlar üzerindeki etkisini ve gücünü yadsımadı-
ğımız bir noktadayız. Enformasyon toplumu kavramı,
enformasyonun toplum için önemine dikkat çekmektedir.
Sosyolog Castells’in enformasyonel toplum
kavramı ise enformasyonun üretimi, işlenmesi ve aktarımının,
ortaya çıkan teknolojik koşullar nedeniyle
toplum için üretkenliğin ve gücün temel kaynakları
hâline gelmesi ve yeni bir toplumsal örgütlenme biçiminin
ortaya çıkmasını anlatmaktadır. Endüstri/
sanayi toplumunda endüstriyel örgütlenme; nasıl
ekonomik sistem ve askerî teknolojilerden başlamak
üzere tüm etkinlik alanlarına yayılıp gündelik hayatın
alışkanlıklarına kadar uzanmış ise enformasyon
toplumunda da bilginin üretimi ve iletimine dayalı
yeni bir toplumsal örgütlenme söz konusudur. Bu
yapı içerisindeki temel özellik ağlar oluşturmaktır.
Farklı alanlarda toplumun temel dinamiklerini ve
değişimini anlayabilmek için birbiriyle bağlantılı
düğümlerden oluşan bu ağların anlaşılması gerekmektedir.
Ağlardaki düğümlerin, yani merkezlerin
ne oldukları, söz konusu ağın özelliklerine bağlıdır.
Örneğin iletişim açısından, medyanın küresel ağında
televizyonlar, haber ekipleri, stüdyolar bu ağın dü-
ğümleri/merkezleri arasında sayılabilir. Ağlar arasındaki
ilişkiler enformasyon teknolojilerine dayalı olup,
ağların bireyleri, kurumları kaplaması veya dışlaması
toplumsal süreçleri belirlemektedir (Castells, 2005).
Ağ toplumu yaklaşımı, yüzyılımızda hızla artan
küreselleşmeyi, karşılıklı bağımlılığı anlamamıza
yardımcı olmaktadır. Ağların sınırsız şekilde geniş-
leyebilen yapıya sahip olmaları ve yeni düğümlerle
bütünleşebilmesi, toplumsal açıklık ve esnekliği beraberinde
getirir. Buradan hareketle siyasal, ekonomik,
sosyal, kültürel olmak üzere her alandaki toplumsal
değişimi gözlemek ve anlamlandırmak daha
mümkündür. Elektronik iletişimin dijital (sayısal),
görsel-işitsel araçları kullanıcılar ile sürekli etkileşim
içindedir. Toplumları dönüştüren, bilgisayar teknolojileri
ve olanak verdiği enformasyon akışıdır.
Örneğin ekonomi enformasyona dayalıdır, çünkü üretkenlik
ve rekabet; firmalar, devletler, örgütler için bilgi tabanlı
enformasyonu oluşturma, işleme ve uygulama
kapasitelerine bağlıdır. Ayrıca ekonomi küreseldir,
çünkü dünya çapında işleme kapasitesi vardır, bunun
gerçekleşmesi ise yeni bilgi iletişim teknolojileri sayesindedir.
Enformasyonun dünya üzerinde herhangi
bir yerden anlık olarak ulaşılabildiği bir teknoloji
ve zaman kavramı söz konusudur. Bu da zaman ve
mekânın önemini kaybettiği ışık hızında bir erişim
anlamına gelmektedir (Ritzer, 2011).
McLuhan’ın küresel köy saptamasına
göre, elektronik medyanın ileri teknolojiye
geçmesiyle ve toplumlar arasında
sınırların kalkmasıyla teknolojiyi kullanabilen
herkes coğrafi sınırlar ve sınırlamalar
olmaksızın dilediği kişiyle iletişim
kurabilecekti. Sosyal ağlar ile bu dönüşüm
gerçekleşiyor.
1960’lı yıllarda elektronik medyanın toplumları
bir küresel köye dönüştüreceğine dikkat
çeken Marshall McLuhan, her yeni medyanın
bireylere yeni sosyal değerler katarak geliştireceğini,
bunlara uyum sağlamasını sağlayacağını ve
bireylerin bu yeni kültürel değerlere göre şekilleneceğini
belirtmiştir. Her yeni iletişim teknolojisi
gibi sosyal medya ve bunun içinde sosyal
ağlar da toplumsal ilişkiler üzerinden toplumsal
yapıyı şekillendirmekte ve yeni değerlerin benimsenmesine
yol açmaktadır. Bireylerin kullandıkları
araçlar, dil ve pratikler yani davranışlar
değişmektedir (Onat Aşman ve Alikılıç, 2008).
Daniel Bell’in tanımıyla bilgi, mantıklı bir yargı
ya da deneysel bir sonuç sunan, başkalarına
sistemli bir biçimde bir iletişim aracıyla aktarı-
lan olgulara ya da düşüncelere ilişkin örgütlü
ifadeler dizisidir. Bu tanımda bilgi, haber ve
eğlenceden ayrı tutulmaktadır. Enformasyon
ise bilginin iletilmesidir; dolayısıyla enformasyon
örgütlenmiş şekilde iletilen veridir
(Castells, 2005).
0 Yanıt
1427 Gösterim