Konu: Kurban Olmayı Engelleyen Kusurlar

[Ders Hocası]

Kurban ibadetinin hem mahiyeti hem de maksadı, kesilecek hayvanların sağlıklı ve ayıpsız olmasını gerektirir.

Kurban olmayı engelleyen kusurları Hz. Peygamber genel bir çerçeveyle
şöyle belirlemiştir:

“Şu dört hayvanın kurban olması câiz değildir: Körlüğü açıkça belli olan, hastalığı görünür olan, apaçık topallığı olan ve iliği kurumuşçasına düşkün olan.”
(Ebû Dâvûd, “Edâhî”, 6; Tirmizî, “Edâhî”, 5).

Daha başka bazı hadisleri de göz önüne alan fakihler, kendisinde şu
ayıplardan birisi bulunan hayvanların kurban olamayacağını belirtmişlerdir:
1- İki veya bir gözü kör,
2- Yürüyemeyecek kadar topal,
3- Kötürüm derecesinde hasta,
4- Kesim yerine gidemeyecek ölçüde zayıf ve düşkün,
5- Kulağının veya kuyruğunun tamamı veya yarısından çoğu kesilmiş,
6- Boynuzlarının birisi veya ikisi kökünden kırılmış,
7- Dili kesilmiş,
8- Dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş,
9- Memelerinin başları kopmuş,
10- Doğuştan kulakları veya kuyruğu bulunmayan,
11- Ayağı kesilmiş olan.

İşte böyle kusurları olan hayvanların Yüce Allah’a yaklaşmak niyetiyle
kesilmesi geçerli değildir. Bunların yanında bulaşıcı ya da insanlara zararlı
hastalığı olan hayvanların da kurban olamayacağı belirtilmelidir. Böyle bir
davranış esasen Müslümanlığa yakışır bir davranış da değildir.

Bu büyük eksikliklere göre daha küçük sayılan kimi kusurlar, kurban
olmayı engellemez.
Mesela hayvanın şaşı, uyuz, deli veya aksak olması,
kulaklarının delinmiş veya enine yarılmış olması,
boynuzsuz veya boynuzunun biraz kırık olması, iğdiş edilmiş olması, dişlerinin az bir kısmının dökülmüş olması, onun kurban edilmesine engel değildir.

Engel sayılan kusurlar, kurbanlık alındıktan sonra meydana gelirse veya
alındıktan sonra farkedilirse sahibinin zengin olup olmamasına göre ne
yapılacağı değişmektedir. Eğer sahibi zengin ise kusursuz yeni bir hayvan alır ve onu kurban eder. Fakir ise, yeni bir hayvan almak zorunda değildir. Çünkü kendisi zaten kurban yükümlüsü olmadığından keseceği kurban nâfile hükmüne tabi olacaktır.

Nâfilelerde hayli geniş bir müsamaha alanı bulunduğundan fakir kimseler, böyle kusurlu bir hayvanı da kurban edebilirler. Kesim esnasında meydana gelen kusurlar, hem zengin hem de fakir için herhangi bir engel oluşturmaz.